Hawaï; niet alleen een mondain oord (1)

De eilanden werden in 1778 ontdekt en bezocht door James Cook, de bekende ontdekkingsreiziger die we bij de bespreking van andere eilanden al vaker zijn tegengekomen. Cook en z'n mannen werden door de eilandbewoners zeer bewonderd en zelfs als goden beschouwd vanwege hun technische vaardigheden. Aan die verering kwam een eind toen één van de manschappen kwam te overlijden. De bewondering was toen verdwenen en maakte plaats voor geweld. Kapitein Cook en de zijnen werden allen vermoord en opgegeten! Daarmee kwam er een einde aan het leven van een man die met beperkte middelen, weinigen zouden nu nog met schepen als de zijne de zee op willen, grote delen van de wereld had bevaren en vele landen had ontdekt.

Zending en kapitalisme
Na Cook bleef de belangstelling voor Hawaï niet uit. Eerst kwamen er vanuit Amerika zendelingen en missionarissen die het Christelijk geloof predikten en uiteindelijk de heidense godsdiensten deden verdwijnen. Kort na hen kwamen er echter blanken met minder nobele bedoelingen. Zij stichtten geen scholen zoals de zendelingen maar plantages en namen de meest vruchtbare grond van de eilanden in bezit. Lukte dat niet goedschiks, dan moest het maar met geweld.

Koningin Lillioeokalani
De planters gingen zich, gesteund door andere blanken, steeds brutaler opstellen tegenover de Hawaïanen. Over Hawaï regeerde een koningshuis. In het jaar 1891 kwam koningin Lilloeokalani op de troon. Zij probeerde voortvarend te redden wat er nog te redden viel maar werd in 1893 al aan de kant gezet door de blanken die een revolutie ontketenden. Zij hadden eerder al een liberale grondwet afgedwongen, naar voorbeeld in eigen land (Amerika). De revolutie had als uiteindelijk doel om Hawaï tot Amerikaans gebied te maken. Graag wilde men de Amerikaanse protectie (bescherming) die ook andere voordelen bood.

Politieke speelbal
De helemaal niet zo veroveringsgezinde president Cleveland voelde daar echter weinig voor. Eerder probeerde hij het gezag van de afgezette koningin Lilioeokalani te herstellen. Daarmee had hij geen succes. De planters konden hun regering onder hun agressieve leider Dole handhaven en kregen vanaf 1897 steun van de Amerikaanse republikeinse president McKinley. De Amerikaans-Spaanse oorlog en de steeds groter wordende Amerikaanse belangen op Hawaï (suiker- en ananasplantages) bewerkstelligden tenslotte dat de eilanden in 1898 tot Amerikaans grondgebied werden verklaard. In 1959 werd Hawaï de vijftigste staat van de Verenigde Staten. De meeste inwoners zijn dan ook Amerikaanse staatsburgers geworden.

De mooie en welvarende eilanden speelden op 7 december van het jaar 1941 ongewild een belangrijke rol in de wereldgeschiedenis. Op die datum werd de Amerikaanse basis Pearl Harbor op het hoofdeiland Hawaï onverwacht door Japan gebombardeerd, hetgeen voor de Amerikanen aanleiding werd om zich actief met de Tweede Wereldoorlog te gaan bemoeien.

Volgende week meer over Hawaï.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen