Tragiek van religie: Moslim is eenling

Een herdershond die met zijn baas een tochtje maakt, loopt achter een teefje aan. Hij hoort zijn baas niet loepen en tenslotte stapt zijn baas in Se auto en rijdt weg zonder de hond. Hij wordt nu een zwervershond, door iedereen geplaagd en weggejaagd. Dan komt er een ander die de hond weer aanhaalt. De hond loopt achter hem aan en denkt een nieuwe baas gevonden te hebben. Tenslotte echter stapt deze in zijn auto en rijdt weg zonder de hond. De hond rent achter de auto aan, maar omdat het maar een zwervershond is, is hij spoedig uitgeput en valt dood neer. De hond symboliseert de ontwortelde Islamiet, die in zijn eigen cultuur ten zwerversbestaan leidt. Hij denkt dan een nieuwe baas te vinden, de westerse beschaving, maar ook deze baas laat hem in de steek. Vele oosterlingen gevoelen zich zwervershonden, die tenslotte toch niet opgenomen worden in de westerse samenleving. Schrijver van het verhaal denkt hierbij vooral aan de oosterse student, die naar Europa getrokken is.

Zonder lijn

Hij komt met vele dingen in aanraking: hij kan naar de bioscoop, naar de concertzaal enz. Maar het is of hij in aanraking komt met een cultuur zonder fundament, met een samenleving zonder lijn. Hij ziet door de bomen het bos niet meer. Het beste wat bij nog doen kan is zo snel mogelijk een diploma halen, wat geineten en weer terugkeren naar eigen land. Maar of hij voor de opbouw van de maatschappij daar iets bruikbaars heeft geleerd is de vraag.

Of de westerse cultuur aan het oosten iets te bieden heeft, daarover wordt in de Islamitische landen dan ook zeer verschillend gedacht. Er is een groep die zegt dat vele westerse verworvenheden als wetenschap, techniek, industrie wel in te passen zijn in de Islamitische cultuur, zónder dat de Islamitische godsdienst — de basis van die cultuur — geweld wordt aangedaan. Vele anderen hebben een negatieve houding tegenover de westerse cultuur. Zij vrezen verlies van eigen identiteit en ontwrichting van de samenleving en kunnen daarbij verwijzen naar allerlei ervaringen met het westen, zoals de imperialistische overheersing in het Midden-Oosten en de kwalijke gevolgen van de verwestelijking die tot voor kort in Iran werd doorgevoerd.

Ontworteld

Bijvoorbeeld: in een traditionele mohammedaanse samenleving heeft de arme zijn eigen bescheiden plaats, hij past en voelt er zich thuis en weet dat hij minstens net zo'n goed Moslim kan zijn als de rijke. Komen echter de westerse idealen waar niet religie maar de economische en rationele motieven de toon aangeven, dan verliest zo'n arme moslim zijn plaats in de wereld, voelt hij zich ontworteld. Ook de familiebetrekkingen worden aangepast, door de invoering van ideeën, methoden en goederen uit het westen: door de onderwijsverbetering in Iran overtroeven kinderen hun analfabetische ouders. De westerse cultuur geeft geen oplossingen voor de problemen van de moslimse samenleving, dat kan en moet de Islam zelf doen. Het verzet tegen het westen en de opleving van de Islam gaan zo hand in hand.

,,De opleving van de Islam is een feit", zegt prof. Kohlbrugge. Er zijn vele verschijnselen die dat tonen. Zij wees op de macht van de Islam in Iran, op de financiële steun van de olielanden aan de uitgave van de Koran in grote oplagen, op de bouw van een moskee in Londen en zo zijn er meer dingen. Met dit laatste voorbeeld zijn wij bij de expansie van de Islam in Europa. De Islam is in wezen expansief, imperialistisch.

Zowel door min of meer toevallige omstandigheden (gastarbeiders) als door bewuste missionairing wordt de boodschap van Mohammed over de aarde verspreid. In Mekka worden zendelingen opgeleid, die zowel naar Afrika, waar veel succes wordt geboekt, als naar Europa worden gezonden. Hoe de opleving van de Islam zich in de toekomst zal ontwikkelen is niet te voorspellen. Zal deze religie een revolutie in de derde wereld tot stand brengen? Zal zij het eigen expressiemiddel worden voor vele volken in Afrika en Azië?

Niet iedereen

Toch is niet iedereen in de Moslimwereld onverdeeld positief over de waarde van de Islam als basis voor het culturele en politieke leven. De auteur Hin Dajat, van wie al sprake was, meent dat noch de westerse cultuur noch de mohaitimedaanse samenleving noch de mohammedaanse cultuur een mogelijkheid schept om te leven. De Islamitische cultuur is rot en de westerse deugt evenmin. Prof. Kohlbrugge besloot haar lezing door te wijzen op enkele typische trekken van de Islam, die er een zwakke zijde van uitmaken. Zelfs Allah's wetten zijn zinloos, want Allah, de verhevene, is zo zeer de absolute dat hij zich niet in liefde kan toewenden tot de aarde en tot de mens.

Daarom is de Moslim in principe ook een eenling, een eenzame. Dat is de tragiek van een religie die ook in ons land steeds meer opkomt. Daarom moeten wij niet alleen denken over de Islam ver weg, maar ook over de macht die via gastarbeiders en internationale verhoudingen ons land binnenkomt en waar wij nog veel te weinig over hebben gedacht. De winterconferentie van de CSFR werd zaterdag besloten met een lezing van drs. J. Beukema over de Moslims in Nederland.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen