Toenemend ziekteverzuim ernstig Sociaal probleem

Afgaande op de cijfers van de sociale verzekering, zou je tot de indruk komen dat Nederland één kolossaal ziekenhuis is met de halve bevolking als patiënt. Ongeveer 600.000 Nederlanders in de leeftijdsgroep 18-65 jaar ontvangen een arbeidsongeschiktheidsuitkering (WAO of AWW) en veruit het grootste deel van hen kunnen we definitief afschrijven voor deelname aan het arbeidsproces. Maar ieder jaar zijn er ook honderduizenden Nederlanders tijdelijk ziek en trekken — als zij werknemers zijn — van de ziektewet.

Het ziekteverzuim is de laatste decennia enorm toegenomen. In de jaren 1955-1975 is het aantal wegens ziekte verzuimde dagen verdubbeld, ja zelfs méér dan dat. Vooral de ziekmeldingen van vrouwen stegen opvallend, te weten met 70%, die van mannen met 60%. Geen wonder dat dit toenemend ziekteverzuim beschouwd wordt als een van onze meest ernstige sociale problemen. De in het kader van de ziektewet en de WAO uitbetaalde uitkeringen belopen samen meer dan 5% van ons nationale inkomen.

Dit jaar is de 600.000ste arbeidsongeschikte geregistreerd. Bij arbeidsongeschikten denken we aan degenen, die een WAO- of AWWuitkering krijgen, omdat zij wegens ziekte of invaliditeit niet meer kunnen werken. Om voor zo'n uitkering in aanmerking te kunnen komen, moet je al één jaar ziek zijn geweest. Een zieke werknemer bijvoorbeeld trekt eerst een jaar van de ziektewet, alvorens hij in de WAO komt. Er zijn natuurlijk ook een heleboel mensen die wel tijdelijk ziek zijn maar binnen het jaar hun werk weer kunnen hervatten. Een deel van degenen, die dus een uitkering via de ziektewet krijgt, komt nooit in de WAO terecht. Maar ook het ziekteverzuim van deze ,,kortstondige" zieken kost de sociale kassen vele miljoenen. In 1976 werd bijvoorbeeld 4,7 miljard gulden uitbetaald in het kader van de ziektewet plus daar boven nog zo'n 6 miljard in het kader van de WAO. Het gaat hier dus om astronomische bedragen.

Hogere premies

Het stijgende ziekteverzuim heeft ook geleid tot aanzienlijk hogere premies, die enerzijds tot gevolg hadden dat de werknemers minder netto in hun loonzakje kregen, en anderzijds ook aanleiding gaven tot een verontrustende stijging van de bedrijfskosten. Im^ mers, veel ziekte in een bedrijf laat tot verstoring van de continuïteit van de produktie, planningsproblemen, vervangingsproblemen en dergelijke, terwijl de bedrijven ook geconfronteerd werden met hogere lasten tengevolge van de premiestijgingen die voortvloeiden uit het toenemend ziekteverzuim. Ook andere maatschappelijke kosten vallen hoger uit. Meer ziektemeldingen betekent meer medische en psychische hulp, en ook dat moet betaald worden. Evenredig met de stijging van het ziekteverzuim is er in Nederland ook sprake van een snelle stijging van de uitgaven voor gezondheidszorg.

Ziekteduur neemt toe

Het toenemend ziekteverzuim blijkt niet alleen uit het groter aantal zieke mensen. Ook de ziekteduur en de ziektefrequentie nemen toe. Ondanks de kwalitatieve vooruitgang van de gezondheidszorg worden de mensen dus vaker ziek, c.q. blijven langer ziek. Zo kon het gebeuren dat in 1975 globaal 10% van alle dagen wegens ziekte werd verzuimd hetgeen overeenkomt met ongeveer 25 werkdagen. Vrouwen blijven daarbij vaker te verzuimen dan mannen, maar zij herstellen ook sneller B III 40 - 76, D 1115 - 144, D II 51 -123, D III 40 102. GOES — 28 dec. Tarwe basis . 16% ƒ 45,25-/45,75 per 100 kg, zomergerst basis 16% 43,50-44,75 per 100 kg, haver basis 16% 38,-39,- per 100 kg, erwten (kleine groene) 67,-70,- per 100 kg, schokkers 66,50-76,50 per 100 kg, capucljners 5S,~62,- per 100 kg, bruine bonen (nieuwe oogst, vrij van grond en halve, 18% vocht) tot 110,- per 100 kg. Exclusief BTW. van hun ziekte. Het toenemend ziekteverzuim doet de vraag rijzen, of de gezondheidstoestand van de gemiddelde Nederlander dan wel zo slecht is, of in ieder geval een stuk slechter als twintig jaar geleden, toen het ziekteverzuim de helft minder was dan nu.

Het antwoord op die vraag is niet eenvoudig, inaar uit allerlei onderzoekingen is in ieder geval gebleken dat in strikt medische zin de mensen niet ongezonder zijn dan vroeger. Hooguit kan je zeggen dat door verfijndere diagnosetechnieken thans aandoeningen worden opgespoord, die vroeger niet werden onderkend. Maar daarmee kan je de gigantische toename van het ziekteverzuim niet verklaren. Ook het begrip ,,ziekte" zelf wordt thans veel ruimer geïntepreteerd dan vroeger. Veel mensen die thuis blijven zijn fysiek gezond, maar hebben psycho-sociale problemen. Vaak ook psycho-sociale problemen, die voortvloeien uit hun werksituatie en omgang n^et collega's, chefs en dergelijke. Bedrijven waar de intermenselijke verhoudingen erg gespannen zijn, hebben een hoger ziekteverzuim onder hun werknmersbestand dan bedrijven waar de sfeer goed is.

Humanisering

Er moet het bedrijfsleven dus alles aan gelegen zijn om door middel van een humanisering van de arbeid en het arbeidsklimaat het ziekteverzuim zoveel mogelijk tegen te gaan. Het personeelsbeleid dient een even belangrijke functie te krijgen als de produktie, ingrijpende veranderingen in het bedrijf (bijvoorbeeld automatisering) dienen op deskundige wijze begeleid te worden. Doen zich in een bedrijf ernstige conflicten voor tussen personeelsleden onderling, dan dient de bedrijfsleiding alles in het werk te stellen om die conflicten op te lossen.

Uiteraard zal de humanisering van de arbeid en arbeidsomstandigheden het ziekteverzuim nooit geheel in kunnen dammen, maar het zou al een verheugende ontwikkeling zijn als het ziekteverzuim bijvoorbeeld 10% zou kunnen worden teruggedrongen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen