De gijzeling van Zuid-Afrika^s ambassadeur

Terwijl de gehele wereld In spanning toekijkt hoe Carter erin slagen zal zich uit de omarming van Chomeiny los te maken, worstelt ook de Zuidafrikaanse ambassadeur in de republiek El Salvador om zijn leven. Hij zit daar gegijzeld door een organisatie Farabundo Marti, die met zijn gijzeling haar afschuw tot uitdrukking willen brengen ten aanzien van de apartheidspolitiek die Zuld-Afrlka bedrijft en de inmenging van Zuld-Afrika in Rhodesië en andere Afrikaanse staten.

Het is een gijzeling die aan de aandacht van de wereld ontsnapt. De gijzeling in Teheran eist alle aandacht op. Het is echter een gijzeling die niet minder uitzichtloos is dan de gijzeling van de vijftig Amerikanen in Teheran. Want ook in El Salvador zijn eisen gesteld, die niet gehonoreerd kunnen worden.

El Salvador is een van de zes landen gelegen op de landengte die Noord- van Zuid-Amerika scheidt. De andere vijf zijn Nicaragua, Honduras, Guatemala, Costa Rica en Panama. Onmiddellijk ten zuiden ervan in Zuid-Amerika ligt Venezuela, een belangrijke olieproducent met omvangrijke oliereserves.

Er bestaan grote overeenkomsten tussen Zuid-Amerika en Zuid-Afiika. Beide zijn strategisch van grote waarde, beide beschikken over geweldige natuurlijke hulpbronnen, beide hebben de aandacht van de Sovjet-Unle door middel van de zetbaas Fidel Castro.

Nog vers in het geheugen ligt de omwenteling in Nicaragua. Totstcmdgekomen door de Sandinisten. Een revolutionaire beweging, die reeds in 1962 in Havanna aangekondigd werd. Na vele mislukte pogingen, gelukte het de Sandinisten om in de loop van dit jaar president Somoza op de ring van premier Menachem Begin, die bet bewind van de socialistische partij was opgevolgd, was een weerslag van een polariserende stemming. Ironisch genoeg was het Begin, die door de Arabieren gezien wordt als een van Israels laagste terroristen, die Sadats olijftak aannam.

Met Egypte buiten gevecht smeult het meest ontvlambare gebied aan de Israëlische grens met Zuid-Libanon waar Israël en zijn Libanese bondgenoten vrijwel dagelijkse veldslagen leveren met Palestijnse guerrillastrijders waarmee een aldaar gelegerde vredesmacht van de Verenigde Naties grotendeels genegeerd wordt. In bet afgelopen Jaar is het gebied tot tweemaal toe het toneel geweest van luchtgevechten tussen Israëlische en Syrische straaljagers, waarmee de vrees voor een verbreding van het conflict meer grond krijgt.

Isolement Egypte

Syrië, waarvan de 22.000 man tellende vredesmacht toeziet op de naleving van het bestand van de Libanese burgeroorlog van 1975 en 1976 , heeft gezworen het Libanese luchtruim te zullen beschermen tegen Israëlische aanvallen op Palestijnen.

Terw^l Sadats vrede de kans op een oorlogr verminderd heeft, is hierdoor echter ook een kloof ontstaan tussen hem en de andere Arabische leiders. Zelfs g:ematlg>de mensen als koning: Hoessein van Jordanië en koning: Chaled van Saoedl-AraUë hebben zich tegen Egypte gekeerd omdat zy Sadats vredesinitiatieven afdoen als zelfEuchtig. In de overtulg:lng dat Egypte de Arabische belang:en heeft opg:eofferd aan z^n eigen zaak hebben de meeste van de 19 Arabische landen economische sancties uitg:eroepen teg:en Egypte zodat Sadats regrerlng wel g:edwong:en Is zich meer naar het Westen te richten.

Eerder had Sadat de vriendschap en steun van de Sovjet-Unie afgewezen die zijn voorganger, Gamal Abdel Nasser, zorgviddig had opgebouwd.

De vooruitzichten op een plan voor zelfbestuur voor de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever en de strook van Gaza, die door Israël sinds de Zesdaagse Oorlog bezet worden, zijn over het algemeen somber gestemd. De Is-* raëlische regeringsplannen om nederzettingen te bouwen in deze gebieden hebben de'piipositie van de Palestijnse bevolking vergroot. De meeste leiders op de westelijke oever hebben hun loyaliteit betuigd aan Yasser Arafats Palestijnse Bevrijdingsorganisaties, die de wereld in het begin van de Jaren zeventig deed verstarren met internationale terreuraanslagen zoals de bloedige aanval tijdens de olympische spelen van 1972 in München. Later beperkte de PLO zich meer tot regionale doelwitten — meestal burgerlijke — om te demonstreren dat de Palestijnen niet zullen wijken voordat hun een thuisland is toegezegd.

Toen Arafat in 1979 weer zijn diplomatenhoed opzette verwierf hij nieuwe steun bij traditioneel pro-Israëlische groeperingen in Europa terwijl de deur in de Verenigde Staten enigszins op een kier kwam te staan. De steun die de PLO in het komende decennium zal vergaren, zal misschien af gaan hangen van haar verplichtingen aan een vreedzaam beleid. Het drama van de jaren zeventig kwam tot een climax met het opdoemen van een eens obscure mullah, ayatollah RuhoUah Chomeiny, die uit ballingschap in Iran terugkeerde om in de voetsporen vlucht te jagen. Carter, die onder de indruk geraakte van de goede bedoelingen van de Sandinlstische Beweging en zich in feite geneerde voor de wandaden van Somoza gaf hun zijn steun. Het resultaat is bekend. De eerste socialistische basis na Cuba was op het zuidelijke halfïvnd een feit. Het wachten is nu nog slechts op Guatemala en El Salvador. De onrust in beide staten neemt hand over hand toe. Op lange termijn ontstaat hier naast Cuba een nieuwe strategische bedreiging voor de Verenigde Staten. Daarom is het werkelijke doel van de terroristen, die vandaag de Zuidafrikaanse ambassadeur in San Salvador in gijzeling houden niet het afkeuren van het apartheidsbeleld in Zuid-Afrika. Het werkelijke doel is om de verwarring en revolutie in Centraal-Amerika te bevorderen. Ze weten zich daarbij gesteund door Carter, die zoals hij liet blijken in Nicaragua, nog steeds gelooft, dat deze terroristen een alternatief voor een totalitair bewind kunnen vormen.

De Sandinisten hebben de terroristen in El Salvador de weg gewezen. Ze trainen hen en verschaffen hun wapens en opleiding. Hun greep op het bewind in El Salvador is reeds zo krachtig, dat onlangs een lid van de regering moest toegeven, dat delen van de republiek reeds niet meer door de centrale regering beheerst worden. In het opvlammende terrorisme speelt Fidel Castro een grote rol, zowel in Zuid-Amerika als in Zuidelijk AiHka. Het communistische bevrijdingsfront voor de nieuwe wereld maakt daar geen geheim van. Het is bezig het fundament te leggen waarop „de progressieve machten in de wereld op kunnen treden tegen de Verenigde Staten, nadat Centraal-Amerika en Zuidelijk Afrika bevrijd zijn." van sjah Mohammed Reza Pahlevi te treden. Een conservatief sji'itische islam predikend hield Chomeiny zijn volgelingen in de ban met een kwaadaardige an' ti-Amerikaanse campagne die uitliep op de overname van de Amerikaanse ambassade in Teheran.

Portretten van Chomeiny vervingen' niet alleen die van de sjah in de meeste Iraanse regeringsgebouwen, maar verschenen ook in andere Arabische steden. De traditionele islamitische kledij voor vrouwen — lange gewaden en sluiers — werd steeds meer gedragen in de Arabische wereld, zelfs op traditionele vrijhavens als aan de universiteiten.

Invloed

Sommig:e analisten w^zen de stelling van de hand dat Chomeiny's invloed zich zal gaan verspreiden over de islamitische wereld omdat meer dan 90 procent van de moslims in het Arabische blok en Tiwl^Je van de soennitische richting is, die een mindere traditie van politieke activiteit heeft.

Maar de extremistische soennitische moslembroederschap, die in de meeste Arabische landen verboden is, is bijvoorbeeld verantwoordelijk gesteld voor de g:ewelddadigheden tegen de Sjrrische regering. President Hafez Assad zal een einde moeten maken aan de aanvallen op leden van zijn eigen invloedrijke minderheid van de alawite moslemsekte, in een land dat overwegend soenni is.

Saoedi-Arabië, dat geregeerd wordt door een koninklijke familie die tot de minderheid van de Wahabi-sekte behoort, heeft het afgelopen jaar met een zeldzame openlijke oppositie te kampen gehad toen een aantal religieuze fanaten de grote moskee in Mekka aanviel en twee weken lang bezet hield.

De regionale geschillen en die tussen minderheden zullen in de komende jaren tot een uitbarsting komen. Volgens de berichten gaat Zuid-Jemen door met het steunen van guerrillastrijders die tegen het bewind van sultan Qaboos in Oman vechten, een klein land dat met Iran de beheersing deelt over de straat van Hormuz, een vitale route voor olieleveranties naar het Westen.

In Marokko vertoont de oorlog tegen de door Algerije gesteunde guerrillastrijders van de Polisario om de beheersing van de mineraalrijke Sahara weinig tekenen van matiging. In Irak en Iran laat de Koerdische minderheid niet blijken zijn plannen voor een zelfbestuur op te geven. De slechte betrekkingen tussen Irak en Iran sluiten bovendien de mogelijkheid van een gezamenlijke campagne tegen de Koerden uit. YASSER ARAFAT ..diplomatenhoed op...

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen