Ebeviers Encyclopedisch Jaarboek gedegen informatie over 1971

,,De grondwet is voor mij geen vodje papier. Ik wil niet dat avonturiers van links of rechts ooit een precedent van Tindemans zouden inroepen om hun daden goed te praten. Daarmede rekening houdend, na de scheldwoorden, beledigingen en aanvallen waarvan ik de laatste dagen het voorwerp ben geweest, en zoeven nog de insinuaties op deze tribune, is de conclusie voor mij duidelijk: ik verlaat deze tribune; ik ga naar de Koning en bied Hem het ontslag van de regering aan".

Het Belgische politieke leven lijkt op dat moment een onoverzichtelijke chaos. Zijti wij in ons land in dit opzicht al heel wat gewend, onze buren maken het zelfs nog bonter, waarbij er op gewezen dient te worden dat, mede door het taalprobleem, regeren in België een verre van gemakkelijke taak is. „Het meest verontrustende en beangstigende drama in België is het feit dat de regering onbekwaam is de macht uit te oefenen", zegt de voorzitter van de liberale familie (PVV, PRLW en PL), P. Descamps. Oorzaak van de moeilijkheden was de omzetting in ontwerpteksten van het Egmontpact over de staatshervorming, waarmee in september 1977 was begonnen.

Het Spectrum
Het bovenstaande is een samenvatting uit het Encyclopedisch Jaarboek 1979 dat ieder jaar door Elsevier wordt uitgegeven. Zoals wij reeds eerder in deze krant vermeldden, heeft na Elsevier ook uitgeverij het Spectrum zich op de markt geworpen. Het Spectrum Jaarboek verschijnt evenwel in het voorjaar, terwijl het Encyclopedisch Jaarboek van Elsevier in het najaar uitkomt. Elsevier heeft kennelijk meer tijd nodig om een dergelijk naslagwerk op de markt te brengen dan het Spectrum, hetgeen de kwaliteit m.i. duidelijk ten goede komt. Uit journalistiek oogpunt mag het dan aantrekkelijk zijn zo snel mogelijk het jaar 1978 samen te vatten, de Spectrum-formule heeft toch ook enkele nadelen. Al bladerend in het Elseviers Jaarboek constateert men dat deze met grote zorgvuldigheid is samengesteld. Zo wordt in het hoofdstuk over België een grondige analyse gegeven van de politieke spanningen die tot het ontslag van de regering-Tindemans hebben geleid. De opzet is dermate analytisch dat een zekere bekendheid met de problematiek haast verondersteld wordt. In dat opzicht is de opzet van het Spectrum wat overzichtelijker. Zo wordt daar in de kantlijn aangegeven waar bepaalde alinea's betrekking op hebben. Iemand die bijvoorbeeld snel geïnformeerd wil zijn over de aanleiding tot de Belgische regeringscrisis, hoeft niet eerst het hele hoofdstuk door te worstelen, doch kan met behulp van de aanduidingen in de kantlijn snel de betreffende alinea vinden. Elseviers jaarboek verwijst de geïnteresseerde lezer nogal eens naar het vorige jaarboek, hetgeen bij het Spectrum nog niet mogelijk was, aangezien dit jaarboek dit jaar voor het eerst verscheen. (RD 26-5-1979). Kerkelijk leven

Beide uitgaven hebben een ding gemeen: de informatie over het kerkelijk leven is uitermate schaars. In de Elsevier-uitgave wordt deze rubriek verzorgd door dr. A. H. van den Heuvel en Lambert van Gelder. Zullen sommigen hierbij de wenkbrauwen fronsen, de naam van dr. K. Roskam, buitenlandcommentator bij de VARA, doet bij het hoofdstuk over Zuid-Afrika het ergste vermoeden. Toch is Roskam in zijn analyse deze keer niet partijdig en geeft hij in sobere bewoordingen een analytisch overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen in Zuid-Afrika.

Aan het Nederlandse politieke leven wordt, evenals in het Spectrum jaarboek, veel aandacht geschonken. Bijzonder aantrekkelijk zijn de foto's van prominente politici met daaronder een kern uitspraak. Dit is overigens alleen het geval bij „Het Jaar in Woord en Beeld" en niet bij het Encyclopedisch Jaarboek van Elsevier.

Uiteraard wordt ook stilgestaan bij het vertrek van Boersma uit de CDA-fractie. Deze vond dat het kabinet maar weinig voeling had met de samenleving, terwijl hij tevens bevreesd was voor een grijze, grauwe middenpartij. In de Volkskrant van 9 november 1978 schreef hij: „Het is verbijsterend hoe weinig contact het kabinet'Van Agt-Wiegel heeft met de samenleving en niet in de laatste plaats met de vakbeweging. Het is verbijsterend dat leden van het kabinet, de een meer dan de ander, vrijwel niets opvangen van de signalen van de vakbeweging. „Kennelijk kreeg Boersma andere signalen": hij vertrok vorig jaar naar de OGEM... meen fel waren. „Typerend voor rechts is om met de rug naar de toekomst te staan. Dat is wat dit kabinet doet. Het maakt pas op de plaats, het past op de winkel", aldus oppositieleider en oudpremier Den Uyl in Elseviers Magazine van 3 juni 1979. Van Agt blijft glimlachen en zegt in een interview in het NRC: „Wij zijn een kabinet var) weinig pretenties, een ploeg van ijverig zwoegende, bescheiden lieden". Al bladerend stuiten we óp een uitspraak van VVDfractie-leider Rietkerk die verklaart dat dit kabinet met de liberalen beter in staat is de tijdgeest te verstaan, omdat er naar zijn mening sprake is van de herontdekking van de mens en burger. Kennelijk was Den Uyl dit in zijn wenkend toekomstperspectief totaal vergeten... Zo vindt men onder de kop „Nederland" tal van zaken die wellicht weer wat in het vergeetboek zijn geraakt. Bovendien treft men onder de aanduidingen „Partij van de Arbeid", „Christen-Democratisch Appèl" etc. eveneens belangrijke informatie aan. 1968

Het kabinet-Van Agt trok zich van deze kritiek echter niets aan, hoewel de aanvallen vanuit zowel de regeringspartij, het CDA als de oppositie soms onge

„Negentienachtenzestig". Onder deze kop een analyse van het revolutiejaar 1968 en de tien jaren daarna. Het revolutiejaar 1968 is inderdaad niet grootscheeps en georganiseerd herdacht. De VANAGT zwoegende, bescheiden lieden

BOERSMA ...andere signalen.. oewegingen die bij het Franse studentenverzet betrokken waren geweest, bestaan niet meer. Ze zijn ten ondergegaan - aan hun eigen succes of aan interne tegenstellingen; sommige zijn onderdrukt, weer andere verliepen, zoals modes achterhaald raken. Degenen die wél bleven zijn meestal op onherkenbare wijze veranderd. Bovendien zijn de maatschappelijke, politieke en intellectuele voorwaarden die „1968" mogelijk maakten, tien jaar later grondig gewijzigd. In het hoofdstuk wordt ook uitvoerig ingegaan op de „culturele revolutie", waarvan wordt verondersteld dat ze zich in de jaren voltrokken heeft. In Frankrijk kwam het in mei tot de meest spectaculaire van de studentenopstanden, nadat de Bondsrepubliek Duitsland daarvan na de mislukte aanslag op de studentenleider Rudi Dutschke rond Pasen een voorproefje te zien had gegeven, en Italië in de herfst zou volgen. Hoewel wat minder spectaculair wordt in dit verband ook stilgestaan bij de grote universitaire beroering in Polen, en Joegoslavië. In Tsjechoslowakije daarentegen ontwikkelde zich onder leiding van de progressieve vleugel binnen de communistische partij een unieke democratiseringsbeweging onder de bevolking. Veel verder weg nog bereikte de „Grote Proletarische Revolutie", die ten doel had een cultuur van de werkende klasse te vestigen, haar hoogtepunt, toen premier Tsoe en-Lai op het nippertje kon voorkomen dat legeronderdelen in Woehan zich gewapenderhand gingen verzetten tegen de door Peking gesteunde Rode gardisten. Deze beweging was voor tal van studenten in de VS een bron van inspiratie, waarna het verzet tegen de oorlog in Vietnam steeds heviger werd. Compliment

Al deze gebeurtenissen zijn in de beeldvorming over de jaren zestig onlosmakelijk met eikaar verbonden tot een grote culturele, politieke beweging. Zeker is, volgens de auteurs van dit hoofdstuk, dat tussen al deze processen verbindingen bestonden. Hier geen analyse van een jaar, maar een terugblik, een analyse van tien jaar verzet en revolutie. Het is een van de boeiendste hoofdstukken uit dit deel van het jaarboek en de samenstellers ervan verdienen dan ook een compliment.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen