Diakonale gelden voor het Patriottisch Front

Eind oktober berichtten de dagbladen, dat het Patriottisch Front voor de onkosten van hun delegaties naar de Londense Rhodesiëconferentie grote sommen geld van de zijde der kerken heeft ontvangen. De Wereldraad van kerken stelde een bedrag van ƒ 70.000 ter beschikking en de Lutherse kerken van Duitsland en Zweden gaven elk een bedrag ter waarde van 10.000 DM. Vanuit ons land schonken de Ned. Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken beide ƒ 25.000, waaraan de Stichting Oecumenische Hulp nog ƒ5.000 toevoegde (Nederland gaf dus bijna driemaal zo veel als Duitsland en Zweden te zamen; de Engelse Kerken, waarschijnlijk beter op de hoogte van de behoeften, hielden zich afzijdig). dat deze terroristen-organisaties hun hulp en steun ontvangen vanuit de communistische wereld, vanuit Moskou, onder meer in de vorm van allerlei wapenen en van militaire instructeurs. Rusland beschouwt deze „bevrijdingsbewegingen" als een voorhoede, als stoottroepen, welke zijn doel dienen om ook geheel Zuidelijk-Afrika te brengen in de greep van het communisme, zoals dat reeds gelukt is niet alleen met Vietnam, maar ook met de „hoorn" van Afrika (Somalië).

Geruststellende verklaringen, dat de gelden alleen voor humanitaire hulp waren bestemd, konden de onrust dan ook niet wegnemen, zelfs niet toen destijds een predikant uit Amsterdam Oost (ds. B.) de euvele moed had ter synode op te • staan en te verzekeren, dat hij (nota bene) kon garanderen, dat de giften werkelijk alleen voor humanitaire doeleinden zouden worden aangewend I

Een vorige synode (van Haarlem) besloot toen, om de gemoederen tot bedaren te brengen, dat het ADB een apart gironummer zou openen, waarop giften voor het antiracismefonds konden wor

Op 29 november hield de Gereformeerde synode, te Lunteren bijeen, zich bezig met de gift van ƒ 25.000 waartoe het Algemeen Diaiconaal Bureau (ADB) zelfstandig besloten had, daarbij puttend uit zijn algemene middelen.

Hoewel bij het ADB, bij de Synode en bij verschillende kerkeraden reeds dadelijk na bekendwording van dit — ook in vergelijking tot buitenlandse kerken —' wel zeer royaal gebaar vrij veel negatieve jj,fea(cties waren binnengekomen, keurcje (^'de _s)fnode, zij het na ampele discussie, de gift „met zeer grote meerderheid" goed.

Deze gang van zaken, die velen niet bevredigen zal, verdient het zeker, dat er een ogenblik bij stilgestaan wordt, want de vragen vermenigvuldigen zich. DS. D. H. BORGERS ...initiatiefvoorstel...

Voorgeschiedenis

De geschiedenis begon in het jaar 1969, toen de Wereldraad van kerken, waarin, gelijk bekend, marxistische en communistische sympathieën veelal een dominerende rol spelen, een speciaal fonds in het leven riep tot steun aan de z.g. bevrijdingsbewegingen in Zuidelijk Afrika: het „Program to Combat Raden overgemaakt, zodat gemeenteleden zich niet meer ongerust behoefden te. maken, dat hun giften voor de diaconie aangewend zouden worden voor moord en doodslag.

Aangezien veler verontwaardiging daarmede niet was, weggenomen, ontNkomo (l) en Mugabe tijdens een persconferentie naar aanleiding van de Rhodesië-conferentie. cism" (P.C.R.) fonds, ook wel het antiracismefonds genoemd. Hiertoe zonderde die Raad in 1970 een zeer groot bedrag uit de begroting en uit de financiële reserves af.

Toen nu bleek, dat het ADB enkele maken aanzienlijke giften aan dit fonds had gedaan (minstens tweemaal ƒ 50.000), ontstond er in de boezem der Gereformeerde kerken een grote beroering en verontwaardiging. Immers, het was algemeen bekend, dat die z.g. bevrijdingsbewegingen opereerden als terroristen organisaties, die zich niet ontzagen non-combattanten, zowel zwarten als blanken, ook zendelingen met hun gezinnen, en scholen te overvallen en laaghartig, soms op afschuwelijke wijze, te vermoorden. Daarbij waren ook tegenstellingen tussen de verschillende stammen van invloed. Bovendien is het algemeen bekend, stond prompt de Stichting „Geen kerkgeld voor geweld", die de gelovigen aanried hun jaarlijkse bijdragen voor de kerk voorlopig bij een notaris te deponeren ten behoeve van de kerk, tot tijd en wijle deze zich van de politieke en diakonale dwaling haars weegs zou hebben bekeerd. Deze Stichting had onmiddellijk een groot succes, is nog steeds springlevend en laat zich, gelukkig, ook publiekelijk niet ongetuigd.

De huidige politieke situatie

Immers door het beleid van het ADB en de beslissing der synode, is het pijnlijke vraagstuk van de roeping der kerk en haar diakonie opnieuw in het middelpunt der aandacht gerukt, ondanks de wezenlijke wijziging in de politieke situatie. Rhodesië is nu Zimbabwe-Rhodesië. Er is nu, na een volksstemming, een gemengd zwart-blanke regering. lan Smith is afgetreden als leider der regering om plaats te maken voor bisschop Muzorewa.

Daarnaast, en eigenlijk daartegenover, bestonden en bestaan er nog twee „bevrijdings-bewegingen", die onder de leiding staan van de militante figuren van de opvallend welgedane Joshua Nkomo enerzijds en van Robert Mugabe anderzijds, die, gedwongen door de politieke ontwikkelingen, nu min of meer gelijkelijk optrekken en tezamen het z.g. Patriottisch Front vormen. Dit Front bleef zich aanvankelijk verzetten tegen de regering van Muzorewa, zeide eerst de uitnodiging voor de conferentie niet te zullen aanvaarden, koos ten slotte eieren voor zijn geld en kwam toen met twee delegaties naar Londen.

Financiële hulp nodig?

Gesteld al dat geldelijke steun aan de beide laatstgenoemde, marxistische groeperingen zedelijk verantwoord zou zijn — des neen — zo kan nog gevraagd worden, of zij financiële bijstand werkelijk nodig hadden voor hun verblijf in Londen.

De Britse regering onder leiding van mevrouw Thatcher (och, hadden wij in Nederland een moedig en krachtig man als deze vrouw!), die de commerciële boycot tegen Rhodesië nu wil opheffen, heeft alle kosten van de conferentie, waarvan de duur op een dag of tien was begroot, op zich genomen. Dit feit is in strijd met beweringen, dat de deelneming de beide delegaties per dag op 1000,- zou komen te staan.

Immers, de genoemde Stichting „Geen kerkgeld " heeft van Engelse officiële en ambtelijke zijde schriftelijk de verklaringen ontvangen, dat alle reisen redelijke verblijfkosten voor 20 leden per delegatie door de Britse regering zouden worden betaald — dus niet slechts voor 10, zoals gezegd is. Het Patriottisch Front met zijn twee delegaties ontvangt dus een vergoeding voor niet minder dan 40 personen. Volgens een ooggetuige zijn de .delegaties ondergebracht in eerste klas hotels en beschikten zij over vervoer per grote, geruisloos over Londens straten glijdende, glanzende limousines.

Tegen deze achtergrond dient de vraag, of financiële hulp van kerkelijke zijde — geheel afgezien van hun karakter als exponenten van het marxisme en communisme — nu werkelijk voor de delegaties nodig was.

Nu heeft de heer J. Bos, voorzitter van het Hervormd Werelddiakonaat zich ter plekke georiënteerd, en hem zou gebleken zijn, dat het Patriotttisch Front in zijn geheel in een particulier huis zou zijn getrokken (Centr. Weekbl. van 27 okt.; bericht uit Trouw), zulks zogenaamd terwille van de kosten. Dat zou dan welhaast moeten betekenen, dat de toch onafhankelijk regerende dictatoriale leiders veel meer dan 40 personen, voor wie vergoeding wordt ontvangen, mee naar de Britse hoofdstad zouden hebben genomen: om 10.000,- per dag extra te verteren is een halve volksstam nodig. Hier ligt een grote onduidelijkheid. Op een openbaarmaking van het schriftelijk rapport van de heer Bos mogen in onze tijd van democratie leden van de Hervormde kerk zeker aandringen. Heeft hij zich van de grootte der delegatie kunnen vergewissen?

Voor de verklaring van de gift van ƒ 25.000 van de Hervormde Kerk is het overigens niet van belang ontbloot, dat haar permanente secretaris-generaal, dr. A. H. van den Heuvel, gelijk bekend, een politieke overtuiging koestert, die sterk marxistisch gekleurd is, zoals ten overvloede weer is gebleken uit het vraaggesprek, dat Pieter Nouwen met hem had over zijn reis naar Zuid-Afrika (Elseviers Weekblad, 11 augustus jl.) uit een uitzending van de NOS op 12 oktober, getiteld NOS-tribune (gesprek met Prof. Velema en Mw. Prof. Siertsema), alsmede uit een vroeger artikel (nota bene overgenomen in het blad van de Charismatische Beweging!!), geschreven ten betoge dat de huidige situatie in Mozambique (waar de kerken regelrecht worden onderdrukt en hun scholen gesloten) heus wel meevalt!

Discussie Gereformeerde Synode

Het is niet eenvoudig zich een goed beeld te vormen over het verloop van de discussie op de recente zitting der (Geref.) synode, welke heen en weer heeft gegolfd. Het heeft echter geen zin om te wachten op het volgende nummer van het officiële tijdschrift der kerken, „Kerkinformatie", aangezien dit slechts een globale weergave van besprekingen pleegt te bieden, zonder dat men te weten komt wie wat, en hoe, nu precies gezegd heeft. Men komt meer te weten uit, en is daarvoor aangewezen op dagbladverslagen, in dit geval bij voorbeeld van „Trouw" (30 november) en van het „Reformatorisch Dagblad" (29 nov.), dat een uitvoeriger verslag bevat. Op grond daarvan kunnen de volgende dingen als vaststaand worden aangenomen.

Reeds bij de aanvang der discussie werd aan de Synode de juiste weg gewezen door het initiatief-voorstel van ds. D. H. Borgers uit Den Ham, die wilde, dat de eerwaarde vergadering zou uitspreken, a) dat zij de bewuste gift van het ADB betreurt, en b) dat door het ADB in het vervolg geen giften meer aan het PCR-fonds uit de algemene middelen worden gedaan. Dit voorstel werd helaas met 8 van de 46(?) stemmen verworpen, en daarna heeft de Synode de juiste weg niet meer terug kunnen vinden.

Als tegen-argument werd beweerd, dat het hier niet ging om een gift aan het PCR-fonds. Het oud-raoderamenlid, ouderling M. H. L. Westrate, die als exwethouder van Vlaardingen natuurlijk beschikt over een grote ervaring om een verdeelde vergadering te beïnvloeden, heeft het volle gewicht van zijn sprekerstalent in de schaal geworpen, om, als lid van een pre-adviescommissie „met grote nadruk" te betogen, dat de gift nu juist diende om het vredesstreven in ZuidAfrika te bevorderen (de guerillabewegingen waren immers aan tafel gaan zitten!), dat dit paste in het algemeen beleid van het ADB en dat dit niet in strijd was met het voregere besluit tot instelling van het aparte gironummer, noch ook met de geest daarvan, aangezien hier geen kans was dat het geld zou worden aangewend voor geweld.

Andere voorstellen en amendementen hier verder terzijde latend, kan worden gezegd, dat de synode ten slotte de gift van het ADB aan het Front goedgekeurd

Overzicht van de Gereformeerde synode, diejl. november te Lunteren werd gehof^,, den. ' >i heeft, wijl passend in het algemeen beleid van het ADB als bijdrage tot de vrede („al zou een zorgvuldiger overleg en voorlichting gewenst geweest zijn").

Bij deze verbijsterende uitspraak rijzen verschillende vragen, en passen enkele opmerkingen.

Beschouwing

Van enige twijfel aan de geldverlegenheid van de delegaties, welker kosten door de Engelse regering voor haar rekening is genomen, is niets gebleken. Niemand heeft blijkbaar gevraagd naar de stand van het aparte gironummer. Het zou kunnen zijn, dat die wegens schaarste aan bijdragen onvoldoende was voor zulk een kolossale gift. In dat geval kan het besluit van het ADB om voor de schenking het PCR-fonds te „omzeilen" en de algemene middelen aan te spreken pragmatisch van aard geweest zijn, al zou het juist daarin dan een aanwijzing hebben moeten zien tot de grootste terughoudendheid en voorzichtigheid. Hierover tast men volkomen in het duister.

Vervolgens getuigt de aanvaarding van - detee^n van het door ouderling Westrate gehouden m.i. zeer tendentieuze betoog, óf van verregaande naïviteit, óf van een links-progressieve gezindheid. Het sofistisch karakter van deze redenering is blijkbaar door de synode niet doorzien.

Met voorbijgaan aan de gruweldaden van geweld van het Patriottisch Front en zijn karakter als exponent van een naar wereldbeheersing strevend communisme, werd uitgegaan van zijn bereidheid aan de conferentie-tafel te gaan zitten om tot vrede te komen. Afgezien van de waarschijnlijkheid, dat het Front daartoe waarschijnlijk (ook) besloten heeft onder druk van de z.g. frontstaten, van waaruit de beide guerrilla-bewegingen opereren, is van een innerlijke gezindheid tot nu toe wel heel weinig gebleken.

Zijn delegaties hebben alles gedaan om de conferentie, die nu haar dertiende week is ingegaan, eindeloos te traineren, zodat het geduld van Lord Carrington tenslotte was uitgeput en hij het Front een ultimatum stelde. Nu, eindelijk over een nieuwe grondwet overeenstemming is bereikt en het nog ging over de legering van de guerrillatroepen van het Front, heeft hij ten tweeden male een ultimatum moeten stellen. Pas woensdag jl. kwam men tot een overeenkomst. En de televisiekijker, die reeds meermalen de beide leiders der delegaties voor het beeldscherm van hun strijdhaftigheid had kunnen zien getuigen, heeft dat enkele dagen geleden (4 december) opBisschop Muzorewa wordt begroet door de Engelse minister van Buitenlandse zaken. Lord Carrington. nieuw kunnen waarnemen, en Mugabe met een verkrampt gezicht zien en horen zeggen: „We zijn in oorlog!" Ziedaar hun vredesgezindheid, waarop Westrate zijn gehele betoog heeft gebouwd.

Maar ook afgezien van het feit, dat'liet Patriottisch Front zich slechts gedwongen heeft neergelegd bij de besluiten der conferentie, staat het voor mij vas|i, d^t de grote gift uit de diakonale kas aan je delegaties een oneigenlijk gebruik betekent van diakonale gelden en derhalye verwerpelijk dient te worden geacht; óöjc PREMIER THATCHER ...moedig en krachtig... al heeft de Synode dat niet willen iiizien of erkennen. .^ Door zijn beslissing heeft het tosh al' zeer zelfstandig opererend ADB.-een vrijwel autonoom karakter gekregen. Zijn positie is, ondanks een lichtelijlc kritische opmerking, versterkt uit de..discussie gekomen. Gebleken is, dat hpt ADB een macht is in de Gereformeerde Kerken, die haar koers beïnvloeden wil en kan. Nu het bevorderen van het vredesstreven eenmaal erkend is als pas.ss?id in het algemeen beleid van het ADB, zijn daardoor nieuwe politieke %Yeg^ voor de generale diakonie geopend, |lj?t is te verwachten, dat men daar eerlang, vroeg of laat, van zal horen. Het ADB kan zich dan beroepen op de beslissing van deze synode. En er behoeft geen twijfel aan te bestaan in welke richting zijn beleid dan zal gaan. .^ . ,

Besluit

Ten slotte kan gevraagd worden wat de gemeente-leden, die bezwaard eri verontwaardigd zijn over de politiek en de politieke koers van het ADB, en over het oneigenlijk gebruik van diakonale gelden, te doen staat. J

Kerkelijk zijn ze volslagen machtp» loos. De zogenaamde kerkelijke weg van het indienen van bezwaarschriften Js, zoal niet onbegaanbaar, uitzichtloos. l|it de behandeling van talloze bezwaarschriften in dogmatische, confessionele en ethische aangelegenheden is tea,dujdelijkste gebleken, dat de schrijvers-en indieners daarvan als „rietlanders"fwc?rden beschouwd. Ze worden, indieli. Si, keurig met een kluitje teruggestuurd ïn het riet, maar voor de daaraan ontlokte tonen zal de Synode doof blijken. Haar gehoor is niet scherp meer.

In het onderhavige geval zal hefzich van zijn verantwoordelijkheid bewuste gemeentelid, dat niet wenst dat zijn-gift in het collecte-zakje voor de diaconie of zijn bijdrage aan de kerk, die hem lief is, op welke wijze dan ook mede aangewend wordt tot bruut en anti-christelijk geweld, zelf wegen en garanties moeten zoeken, die een voldoende waarborg bieden dat zijn offers niet in oneigenlijke zin worden gebruikt.

Uit het recente besluit der synode.~is helaas niet gebleken, dat zij hen daaïin wezenlijk behulpzaam zal zijn. Het'-is droevig en smartelijk, het doet pijiT;r&t te moeten constateren. r;,,".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen