De orgelwerken van Franz Liszt

Tussen zijn 12e en 25e jaar woonde Liszt in Parijs, waar hij - buiten het conservatorium om - compositie studeert bij Ferdinand Paër en Anton Reicha.

Ontmoetingen in deze stad met Meyerbeer, Bellini en de zeer jeugdige Chopin lieten niet na indruk te maken. Een belangrijke gebeurtenis was een pianowedstrijd in 1836, waarin Liszt triomfeerde. Liszt's populariteit stijgt van nu af aan tot ongekende hoogten - ook na hem is nimmermeer een pianist zo populair geweest. En nog is het zo dat men in Liszt menigmaal eerst de pianist en dan de componist ziet. Maar wie weet was zijn pedagogische arbeid nog belangrijker dan zijn pianistische en compositorische.

Vanaf deze periode begon 'n rusteloos leven als reizend concertvirtuoos; Liszt bereisde geheel Europa, tot diep in Rusland toe. Vele van zijn virtuoze pianocomposities ontstonden in die jaren. Geleidelijk aan ontstond bij Liszt echter de behoefte aan een rustiger leven en de hang naar een gelegenheid om zich in alle teruggetrokkenheid aan de compositie te wijden. Op het hoogtepunt van zijn pianistenloopbaan trok hij zich terug.

In 1848 vestigt hij zich te Weimar, dat weldra een bruisend centrum wordt van nieuwe muzikale activiteiten: de „Neudeutsche Richtung"; Liszt leidt hier een hele generatie jonge pianisten op, diri- • geert er menige première en organiseert FRANZ LISZT op 75-Jarige leeftijd. walze, enz.). Eerst Felix Mendelssohn Bartholdy schreef weer composities, die in overeenstemming waren met de allure van het orgel: drie preludes en fuga's opus 37 en zes orgelsonates opus 65.

Het staat vast, dat Liszt zich door de orgelwerken van Mendelssohn heeft laten inspireren tot zijn eigen proeven op dit gebied; niet helemaal toevallig waren den: moderato, adagio en fuga. Meyerbeers thema is direct bij de inzet van de fantasie te horen, maar Liszt verwerkt nog niet het gehele koraal. Brokstukken van het thema worden op steeds gevarieerde wijzen verwerkt, waarbij Liszt in een „Marziale" zijn meest persoonlijke troeven uitspeelt. Verder valt veel passagewerk voor dubbelpedaal op, waarin veel van de vaardigheid van de organist wordt gevraagd. Een recitative leidt daarna in tot het adagio. Liszt gaf het adagio de toevoeging „ma non troppo" en koos de toonsoort Fis gr. t. om het koraal nu volledig te laten horen, zonder begeleiding. Na een geharmoniseerde herhaling volgt een soort meditatie over het koraal, waarbij het tweede gedeelte van de melodie nu meer belangstelling krijgt dan in het eerste deel van de fantasie. Aanduidingen als Andante con moto en Andante tranquillo kenmerken de contemplatie, die óp deze bladzijden overheerst.

Na een adagio van veertien maten volgt een fel allegro deciso in driekwartsmaat, waarin volle accoorden op de klavieren „tegenspel" van snelle zestienden in het pedaal krijgen. Hierna volgt de fuga (allegretto con moto), waarin Liszt de driekwartsmaat combineert met een typisch „a la Hongroise".

De expositie voltrekt zich op orthodoxe manier, maar daarna gaat de com

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen