Strokarton verkeert in diep dal

AU het bedrijf moet stoppen leidt dat t«t ontslag van 270 zeer deskundige medewerkers in het toch al met een hoog werkloosheidscijfer kampende Oost-G; Dningen.

De (itro-)kartonindustrie is met name ii het noorden van ons land altijd eer zeer belangrijke industrietak geweest De bedrijven concentreerden zich al • roeg in Oost-Groningen, waar de gror istof stro na het in cultuur brengen van de verveende gronden ruimschx)ts aanwezig was. Toch werd de eerst; kartonfabriek niet in OostGroningïn gesticht, maar in Leeuwarden, in navolging van de ontwikkelingen in het Duitse Oost-Friesland. Deze Faese fabriek bestond tot 1910. strie en de scheepsbouw de laatste jaren ruwweg gelijk gebleven. De kartonindustrie zorgde in 1975 nog voor ongeveer 7 procent van de werkgelegenheid. Eind maart 1979 was dit nog 6 procent. In absolute getallen trad een daling op van 2.6(X) tot circa 2.200 man.

Het verdwijnen van de oude strokartonfabrieken (de grondstof is nu vrijwel geheel oud papier) heeft in de Groningse veenkoloniën wel voor een nieuw probleem gezorgd, namelijk die van het zien kwijt te raken van enorme hoeveelheden stro. De Noordelijke ontwikkelingsmaatschappij NOM was in samenwerking met anderen al geheel klaar om stro te gebruiken voor de produktie van de zoetstof xylitol. Het project is in de ijskast gezet, toen deze stof er in Amerika van werd verdacht kankerverwekkend te zijn.

Hypermodern

In het kader van de sanering, de herstructurering, werd Okto enkele-jaren geleden opgericht. Het bedrijf is

1869

In 1869 werd de eerste kartonfabriek opgericht in Hoogezand. Bij de verdefe ontwikkeling trad een duidelijke oncentratie op rond Oude Pekela, al was er ook een fabriek in het Noor Igroningse Ulrum. Al deze bedrijvm waren particuliere bedrijven, of, z)als het toen werd genoemd, „speculatieve" bedrijven. De eerste cocparatie in de karton werd in 1899, in Scheemda, gesticht. Dat de cooperate in de branche nooit zo'n grote rol heeft gespeeld als in de zetmeelindustri», valt de verklaren uit het feit, dat de aardappel het hoofdprodukt vat de. boeren was, terwijl stro in feite ai'vA was.

i| Herbezinning

De'grote problemen in de kartonindusirie dateren van na de Tweede Weieldoorlog. Diverse bedrijven moeiten sluiten en een grondige herbezianing in de bedrijfstak bleek nooóziikelijk. In de stichting Hermas werfen werkgevers, werknemers en overheid nu samen aan de sanering, die in 1980-1981 voltooid moet zijn. Waf' de ontwikkelingen in de kartonindustrie met name voor de werkgelegenheid in het toch al zo zwaar getroffen Oost-Groningen betekenen, valt af te lezen aan de werkgelegenheidscijfers van de provincie Groningen. Van de drie grootste industrietakken i$ het relatieve belang voor de werkeelepenheid van de zetmeelinduvoor 51 procent eigendom van de Koninklijke Nederlandse papierfabrieken (KNP) en voor 49 procent van de Noordelijke ontwikkelingsmaatschappij (NOM), waardoor de staat erbij was betrokken. Het bedrijf kreeg een hypermodern machinepark en werkt volgens een nieuwe produktiemethode. De produkten van Okto, vooral bestemd voor de groeiende markt in vouwdozen, bleken echter vanwege de enorme overcapaciteit op de kartonmarkt niet te slijten.

Het bedrijf is gevestigd in Winschoten, in een gebied met zeer hoge werkloosheid. Daarom hebben vakbonden, personeel en gemeentebestuur aangedrongen op voortzetting tot minstens 1982. Dat had gekund als het rijk bijvoorbeeld een renteloze lening had gegeven. Van Aardenne ziet echter geen mogelijkheden Okto serieuze bestaansmogelijkheden te geven. Steun heeft nu dus geen zin. Het sinds gistermiddag bezette kartonbedrijfOkto in Winschoten.

Het besluit van minister Van Aardenne geen overheidsgeld meer te steken in de vouwkartonfabriek Okto zal ook volgens ir. H. de Korver, lid van de Raad van Bestuur van Koninklijke Nederlandse Papierfabrieken NV, vrijwel zeker tot een surseance van betaling leiden en mogelijk zelfs tot een faillissement.

„Ongelooflijk jammer dat het zover moest komen. Met ƒ 70 miljoen overheidssteun voor de komende drie jaar hadden wij een grote kans gehad de problemen de bas te worden, vooropgesteld dat de Westeuropese vouwkartonindustrie grondig zou worden gesaneerd. Nu moeten 270 hooggekwalificeerde en tot in de puntjes ingewerkte personeelsleden wellicht verdwijnen en is al het werk van de afgelopen drie jaar voor niets geweest", aldus een duidelijk teleurgestelde heer De Kor

Concurrentie

Zowel de heer De Korver als ir. H. Biezenaar, lid van de directie van de Noordelijke ontwikkelingsmaatschappij NOM acht de kans niet denkbeeldig, dat in het geval van een faillissement Okto toch wordt overgenomen door een derde, die zich niet gebonden hoeft te achten 5an de afspraken over de maximale produktie. Volgens Biezenaar zou dan een nieuwe agressieve concurrentiestrijd kunnen uitbreken met als gevolg een koude sanering van de branche die funeste gevolgen zou hebben voor de bedrijfstak en de werkgelegenheid in het toch al met zoveel problemen kampende OostGroningen.

De door De Korver en Biezenaar uitgesproken angst, dat het ook voor de rest van de kartonindustrie weer helemaal mis zal gaan als Okto voor een schijntje wordt gekocht door een concurrent is begrijpelijk. De kartonbedrijven in ons land hebben zich namelijk in het kader van de herstructurering produktiebesprekingen opgelegd om te voorkomen dat men elkaar niet dood concurreert door de prijs teveel te drukken. Een eventuele koper

FRÉMEIS ...tijdvoor acties... van Okto kan de hele herstructurering aan zijn laars lappen.

Korver: ,,Een eventuele gegadigde kan heel goedkoop in het bezit komen van een mooi bedrijf. Wanneer hij bijvoorbeeld oude machines bezit, kan hij die afstoten en zijn produktie naar Okto brengen. De machine daar heeft een capaciteit van 100.000 ton per jaar waarvan nu maar voor 30 tot 40 procent gebruik wordt gemaakt. Hij kan dan de produktie verhogen tot het voor hem gewenste peil".

Voor de KNP ligt de situatie zeer duidelijk. „We hebben nu samen met Kappa (de vroegere eigenaar van Okto) ƒ 100 miljoen op Okto moeten toeleggen en de grens is voor ons bereikt. We staan met de rug tegen de muur en kunnen niet doorgaan geld in Okto te pompen, omdat daarmee onze andere activiteiten in gevaar zouden komen", aldus ir. De Korver.

Toekomst

De heer Biezenaar van de NOM ziet nog wel degelijk een toekomst weggelegd voor de Groningse kartonindustrie, al zal de omgeving van deze industrie na het afronden van de huidige sanering veel kleiner zijn dan enkele jaren geleden het geval was. Biezenaar weigert echter de huidige herstructurering te zien als een zuiver defensieve actie. De activiteiten van de stichting Hermans zijn bedoeld om de branche aan te passen aan de in de loop van de tijd veranderde marktomstandigheden. Als alles volgens de plannen zou verlopen zou er na 1980 een kartonindustrie zijn ontstaan, die concurrerend moet kunnen werken met vooral de Duitse kartonindustrie.

Tweede Kamer

Tijdens een vergadering van de Vaste Kamercommissie voor Economische Zaken, die maandag bijeenkwam om zich te bezinnen op de voorlopige beslissing van minister Van Aardenne om de steunverlening aan Okto te stoppen, werd er de nadruk op gelegd, dat de problemen in de kartonindustrie sectoraal moeten worden benaderd. Dat is inderdaad wellicht VANAARDENNE ...geen steun... de enige oplossing om uit de problemen te komen waarmee tenslotte de gehele branche worstelt. Vanuit het bedrijfsleven is er de in de afgelopen jaren toenemende kritiek gekomen op het feit, dat maar links en rechts met subsidies is gestrooid naar in nood verkerende bedrijven. Natuurlijk stond daarbij wel het nobele doel voor ogen om de werkgelegenheid veilig te stellen, maar in veel gevallen bleek het verlenen van steun maar uitstel van executie.

Het kwam nogal eens voor dat de verleende steun werd gebruikt om op de, markt met dumpprijzen te werken. De gezonde bedrijven kregen dan te maken met oneerlijke concurrentie die mogelijk was geworden door de verleende overheidssteun. Een goed sectorbeleid kan daarom voor de gehele branche van belang zijn. Zelfs een staatsbedrijf moet rendabel kunnen werken.

Acties

Hoe het echter nu moet met Okto zal ook voor de Tweede Kamer een hele kluif zijn. Daarbij zal ook de sociale onrust die in Oost-Groningen dreigt te ontstaan zeker een rol meespelen. De bekende communist Fré Meis bereidt al acties voor. Een oproep van gezamenlijke actie-ccmiités liegt er niet om: „Nu is de tijd voor actie. Er moet opgekomen worden voor behoud van Okto met zijn huidige produktie. De regering moet gedwongen worden tot steunmaatregelen". Het i echter — met alle begrip voor de tragiek van een bedreigde werkgelegenheid — nu eenmaal onmogelijk om aan de realiteit van de economische situatie voorbij te gaan. De ondernemingsraad van Okto heeft het bedrijf om half drie gistermiddag bezet. De directie, het personeel en de bonden hadden hun instemming met de bezetting betuigd. Het produktieproces zou worden voortgezet. Een kleine Okto-delegatie zou vandaag naar Den Haag vertrekken om de debatten in de Tweede Kamer over de problemen van het bedrijf, bij te worfe-.i.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen