Bomendienst van Heidemij zet boom op met garantie

„Oude bomen verplant men niet." Dit gezegde wordt nog wel gebruikt om aan te geven dat oude mensen beter niet meer kunnen veranderen van werk of woonplaats. Ook letterlijk is het veel gemakkelijker en juister om bomen te verplanten als ze klein zijn. In de regel is dat ook de gevolgde werkwijze.

Dit wil niet zeggen dat het verplanten van grote(re) bomen onmogelijk is. En ook niet dat dit nooit wordt of werd gedaan. De laatste tien jaar is door de Heidemij hiermee heel wat. ervaring opgedaan. De Bomendienst durft zelfs, onder bepaalde voorwaarden, voor honderd procent een goed resultaat te garanderen. Dit laatste is heel belangrijk. Een grote boom verplanten is in onze tijd, voor wat het technisch aspect betreft, niet zo moeilijk. Als zo'n boom niet blijft leven zijn alle moeite en kosten echter vergeefs.

Nieuw?

Velen denken dat het verpoten van grote bomen iets nieuws is. De omvang waarmee dit de laatste jaren in ons land plaats vindt, is inderdaad nieuw. Toch werden er ongeveer tachtig jaar geleden al bij kasteel „Haarzuilen" grote bomen aangeplant, om snel een fraaie begroeiing te' krijgen. Daarvoor werden bomen van Groenekan gehaald en dwars door de stad Utrecht naar de plaats van bestemming vervoerd, wat destijds nogal spectaculair was. Die knapen werden vervoerd met de „mallejan", in die tijd het enige voertuig waarmee zulke lange en zware vrachten konden worden vervoerd. Dit was echter een heel apart experiment en ook een bijna onbetaalbare zaak, die toen geen grote vlucht kon nemen.

Een handicap voor dit werk was het gemis aan geschikte machines en apparaten. In Amerika, dat op technisch gebied steeds voor lag op Europa, is het verplaatsen van grote bomen eerder populair geworden. Ook bij ons werden na de oorlog al hier en daar grote bomen aangeplant, als men bij bijzondere gebouwen vlug een wat meer volwassen plantsoen wilde. Tien jaar geleden kwam dit pas goed op gang en werd de Bomendienst van de Heidemij op dit gebied actief. Dit werd door een aantal factoren gestimuleerd, zoals door de grote uitbreiding van het woningbestand, waardoor steeds meer grote en fraaie bomen sneuvelen. Voor de aanleg en verbetering van wegen geldt hetzelfde. Men ging zoeken naar mogelijkheden om die oude en gezonde bomen te behouden. Ook de welstand speelt een rol. Wie het zich kan veroorloven, fean door de aanschaf van grote bomen hèt kale stuk grond om zijn nieuwe woning snel tot een fraaie tuin maken. Tevens zijn ook de technische mogelijkheden zo groot, dat er nauwelijks meer beperkingen zijn.

Grenzen

Door de moderne apparatuur is het theoretisch mogelijk om de allergrootste en dikste bomen te verplanten. Als men over zware kranen en speciale lage opleggers beschikt, dan is men geneigd te denken dat er geen grenzen zijn. De praktijk heeft echter geleerd dat de grens ligt bij een dikte van ongeveer dertig centimeter. Dikkere bomen redden het meestal niet; het is niet mogelijk om dan een zo omvangrijk wortelstelsel in stand te houden, dat de groei normaal doorgaat. De boom zal gaan kwijnen en in 't gunstigste geval slechts korte tijd de hoop levendig houden dat hij zal gaan groeien. Er zijn ondernemingen die veel dikkere en oudere bomen willen verplanten. Omdat velen brood zien in deze snel populair geworden „bomenservicc" is het verstandig zich goed te laten voorlichten en garantie te vragen, zoals ook de Heidemij die geeft.

Het is duidelijk dat juist de zorg voor en na het verplanten veel belangrijker is dan het soms spectaculaire stukje er tussenin: het verplanten zelf, dat technisch heel knap is. Nog een beperking zijn de kosten, want het materiaal en de benodigde mankracht zijn duur. Transport over grote afstand maakt dat extra zwaar. Toch blijft de vraag nog steeds stijgen en het meest nog van particulieren, die graag grote bomen in hun tuin willen, zonder daar jaren op te moeten wachtên.

Voorbereiding

Ook voor deze activiteiten geldt, ,dat voorbereiding het halve werk is. Het is ook absoluut nodig om d& boom levensvatbaar te maken. Men moet daarvoor de kluit horizontaal afsteken, door het graven van een greppel van zestig tot zeventig centimeter diep. Het plantgat wordt afgeschermd met een papiersoort die geen wortels, maar wel water doorlaat. Dan wordt extra mest toegediend, zodat in de kunstmatige kluit nieuwe wortels worden gevormd, die later, bij het verplanten, ongeschonden blijven. Door het rondom afsteken van wortels is het evenwicht tussen kluit en kroon verstoord. De laatste wordt dus ingesnoeid om de goede verhou,ding te herstellen. Daarna moet ëen tot twee jaar worden gewacht, waarna verplanten zonder nadelige gevolgen kan gebeuren. Er kunnen natuurlijk omstandigheden zijn, die de verplaatsbaarheid van bomen gunstig beïnvloeden. Zo heeft de Heidemij in Zwolle en Maarn de beschikking over respectievelijk eiken en beuken op landgoederen, die op flinke afstand vrij zijn opgegroeid. Die zijn dus bestand tegen zon en wind en daardoor geschikt om als solitair te worden verplant.

De planttijd is ook een factor en de beste tijd is het najaar en de winter, zolang het niet vriest. Dus in de rusttijd, als de bladeren vallen of de bomen kaal zijn. De berk vormt een uitzondering; die kan het best worden verplant in de maand april. Met nog een punt wordt rekening gehouden, namelijk dat bomen die in zandgrond zijn opgegroeid, wel naar kleigrond kunnen worden verplant, maar dat dit andersom meestal niet zo best lukt.

De plaats waar de boom moet ko-' men vraagt ook aandacht. De grond rond het nieuwe plantgat mag vooral niet tè stug zijn. Als dat zo is moet die voldoende worden losgemaakt, anders gaan de wortels niet verder, maar blijven binnen de kunstmatige kluit. De boom staat dan als het ware in een pot en groeit niet vast. De nieuwe haarwortels aan de rand van de kluit, breken dan af bij de .minste schommeling van de losse kluit.

Nazorg

Als de boom eenmaal staat, moet er nazorg aan worden besteed. Er moet worden gezorgd dat de wortels, kunnen aangroeien en dat de kluit niet schommelt; de boom moet goed vast staan. Daarvoor wordt het plantgat aangegoten met water, waardoor er geen openingen rond de kluit blijven. Met drie palen wordt de boom vastgezet en de stam wordt tegen uitdrogen beschermd door een bekleding met jute. Als het nodig is wordt de kruin alsnog verder teruggesnoeid. Er worden draineerbuizen aangebracht, waardoor het water voldoende naar de kluit kan toestromen en tevens overtollig vocht goed kan wegzakken. De laatste jaren wordt ook vloeibare meststof toegediend. Het proces van de nazorg duurt twee jaar; na drie jaar moet de boom het op eigen kracht kunnen doen.

Heidemij

De Bomendienst van de Heidemij zorgt voor bomen en verzorgt ze. De dienst speurt ook naar grote bomen die ergens verdwijnen moeten. Zo moesten in Zwolle een rij fraaie lindebomen worden gerooid voor de aanleg van een weg. In overleg met de provinciale waterstaat bleek er tijd om het verplanten een jaar van te voren voor te bereiden, zodat de bomen goede kluiten konden vormen en beschikbaar, bleven. Als er ergens bomen weg moeten, wordt dat meestal gesignaleerd door mensen van de Heidemij, die door het hele land werken. Ook ontvangt men daarvoor vaak tips van derden. Wanneer er klanten voor zijn, worden ze daarheen verplant. Als ze niet direct naar hun definitieve bestemming kunnen, worden ze naar de kwekerij overgebracht. In zo'n geval kunnen de bomen niet snel weer worden verplant, maar moeten ze twee jaar rust hebben.^

Bomenbank

Onlangs stond in de krant een klein berichtje over de databank voor bomen van de Grontmij. Welnu, de Heidemij beschikt al een tijd over een zogenaamde bomenbank. Dit is niet anders dan een registratiesysteem van eventueel beschikbaar komende bomen. Die Bomenbank functioneert uitstekend en zal dat steeds beter gaan doen. Het zijn gegevfens van vraag en aanbod over bomen die binnen zekere tijd ergens weg moeten en waar men elders belangstelling voor heeft. Een of,twee decennia terug was het gebruikelijk dat men bomen die in de weg stonden drastisch opruimde. Nu doet men het met beleid en iedereen kan overal het resultaat zien.

De Bomendienst van de Heidemij heeft veel ervaring; dit jaar wordt de tienduizendste boom verplant. Men moet bedenken dat grote naaldbomen, op een enkele uitzondering na, niet kunnen worden verplant. Van de loofbomen zijn de hnden het gemakkelijkst te verpoten. Daarna in volgorde: platanen, iepen, esdoorns, kastanjes, berken, eiken. Beuken zijn het moeilijkst omdat ze niet vlug aanslaan en niet gemakkelijk nieuwe knoppen vormen. Oude beuken zgn de laatste jaren zorgenkinderen van de bosbouwers. Met de opgedane ervaring kan de Heidemij zo'n garantie geven dat bomen die doodgaan gratis worden vervangen. Dit betekent dus dat zoiets niet vaak gebeurt! Men dient er dan natuurlijk wel aandacht aan te besteden en zonodig maatregelen te nemen. De Bomendienst verstrekt daarvoor keurig gedrukte richtlijnen en aanbevelingen voor -de nazorg. Wie grote bomen wil laten aanplanten moet een bonafide bedrijf inschakelen en nauwkeurig de adviezen opvolgen. Dan kan men in korte tijd zijn grond een „volwassen" beplanting geven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen