Gereformeerde Bond wil het toebetrouwde pand bewaren
Latent Geloofsleven op het grondvlak der kerk
Meer dan tweeduizend kerkmensen beheersten zaterdag Utrechts binnenstad en de Hervormde Domkerk, de kerk van Voetius en Lodenstein. Al direct was duidelijk dat het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen geen ruimte kon bieden aan het overweldigend aantal predikanten, ambtsdragers en belangstellenden voor de bijzondere vergadering, belegd door de Gereformeerde Bond in de Nederlandse Hervormde Kerk. Deze vergadering ter bespreking van de huidige kerkelijke situatie met het oog op de te houden Generale Synode, stond in het teken van een diepe bewogenheid over de crisis in het Hervormd kerkelijk leven en de oorzaken daarvan. De uitpuilende Domkerk, waarin velen genoegen moesten nemen met een staanplaats, was een bewijs, hoezeer dit initiatief van het hoofdbestuur veler harten heeft geraakt.
Bewaar het pand
Het openingswoord van bondsvoorzitter, ds. W. L. Tukker van Groot-Ammers, vond zijn uitgangspunt in 2 Tim. 1 vers 14 „Bewaar het goede pand dat u torbetrouwd is door de Heilige Geest Die in ons woont". Deze opwekking „Bewaar het Pand", door Paulus in zijn herderlijke brieven driemaal gebruikt, slaat volgens Calvijn op de gezonde leer van het Evangelie en is dan ook bij uitstek een goed woord voor een ambtsdragersvergadering. In deze tijd worden ded ambten aangevochten en uitgehold. Het is dan ook zaak om Gods Woord daarbij hoog te houden, want „de ambten zijn een kostelijke zaak, een dierbaar bezit, gaven van God, een pand van Christus, een afspiegeling van de ambten van de Zaligmaker". Daarom staat Christus borgtocht ons ten dienste in het ambtelijk werk.
Ouderdomsgebreken
De ontstellende crisis in onze dagen — aldus ds. Tukker — doet de vraag rijizen, of de kerk van nu soms meer werk heeft dan in Timotheus dagen. Maar waren toen de „kinderziekten" minder dan nu de „Ouderdomsgebreken"? Het gaat altijd om de ware leer van het Evangelie. Voor die prediking ligt de moedgevende belofte „En ziet. Ik ben met u lieden, alle de dagen, tot aan de voleinding der wereld". Wat kan men in een zinkende wereld beter hebben dan het Evangelie des Vredes? Alle kerkewerk .staat in dienst van dat Kruisevangelie.
Bij de afdaling naar het grondvlak van de kerk is het opmerkelijk, hoe daar het geloofsleven meer en inniger wordt aangetroffen. Dat geloof is ook het enige dat de wereld overwint. „Schaam u niet der getuigenis van onze Heere en Zaligmaker en lijd zo nodig verdrukking", aldus besloot de voorzitter zijn indrukwekkende openingswoord.
Vervolgens deelde ds. Tukker mee, dat de praeses van de Generale synode, ds. Van Zanten, dezer dagen door een ernstig hartinfarct is getroffen. Hij wekte zijn gehoor op om de praeses, die op zo'n goede post gesteld is, in het gebed te willen gedenken.
Waarmee is de kerk gediend?
Aldus de vraagstelling in het referaat van ir. J, van der Graaf te Huizen, lid van het hoofdbestuur en hoofdredacteur van de Waarheidsvriend. Hij zag de crisis van de kerk met het volle accent ten diepste als een geloofscrisis. „Wij staan niet buiten de schuld, maar zijn bewogen over de ontreddering en verwarring". In de synode weerspiegelt zich het gezicht van de kerk. Wat zal zij doen met het bekende Getuigenis, dat zulke felle reacties opriep, waaruit juist bleek hoe nodig het was? Wordt het straks een van de vele „praatstukken", dan is de bedoeling ervan niet verstaan. Hevig laagte ir. Van der Graaf het beruchte Kosmokomplot. dat de gerk zozeer in opspraak heeft gebracht. Zo zijn we weer eens geconfronteerd met kerkelijke stichtingen, die een eigen leven gaan leiden: Kerk en Wereld, de Stichting Mechanische Registratie en Administratie, het IKOR. Hiervoor verantwoordelijkheid dragen staat gelijk met de kerk in opspraak brengen.
Praktische vraagstukken
„Uit de zaken van kerk en geloof vloeien secundair tal van praktische problemen' voort", aldus ir. Van der Graaf, Het blad „Hervormd Nederland" wordt gekenmerkt door zeer eenzijdige voorlichting, zelden gepaard met een confessioneel geluid. In die presentatie herkent de kerk zichzelf niet. Het gevolg is dan ook een geruisloze liquidatie: sinds 1951 hebben meer dan 30.000 abonnees bedankt. Gaat het aan, dat kritische predikanten van Septuagint zich inzetten voor het voortbestaan van Hervormd Nederland?
Vrijgestelden
Schadelijk is de veelheid van Raden in de kerk. Zij produceren rapporten die kerk-ondermijnend werken. Dikwijls is dat ook nog maar een zaak van enkelen, zoals het beruchte rapport „Gemeentevormen en gemeenteopbouw" uit de koker van ds. Kaptein. „.Met het geld van de gemeenten leven de vrijgestelde predikanten hun hobby's uit". Het zal beter zijn de Raden met hun vrijgestelden te vervangen door deputaatschappen met onbezoldigde krachten. De synode in haar huidige samenstelling is geen zuivere weerspiegeling van de kerk. Een sterk onkerkelijke provincie als Noord-Holland is even sterk vertegenwoordigd als meelevende streken. Daardoor is een kloof tussen en een afstand van de meelevende gemeenten ontstaan.
Predikantsopleiding
Als worteloorzaak voor de kerkelijke crisis zag ir. Van der Graaf de nood der prediking. In de predikantsopleiding is een overdreven inbreng van de sociale wetenschappen. Zo kweekt men sociale werker.s in plaats van Dienaren van het Goddelijke Woord. Bedenkelijk is, dat de studie van het Hebreeuws als grondtaal in het gedrang komt en de Bijbelse exegese minder in tel is. De Universiteit van Utrecht heeft bovendien te kampen met de voortschrijdende integratie van de Katholieke theologische hogeschool Utrecht. Nodig is een Bijbels-reformatorische opleiding, met heilzame gevolgen voor de prediking, die immers het meest centraal staat.
De prediking moet doorademd zijn van de H. Schrift en geladen met de kracht des Geestes. De kerk kan daarom slechts gediend zijn met geroepen predikanten. Er is gebed nodig voor ware roepingen. De Geref. Bond ziet als taak de behoefte om de theologische studie te begeleiden d.m.v, lezingen, contio's e.d. en eventueel het beschikbaar stellen van een Herv. Gereformeerde studentenpredikant.
Financiën
De Bond heeft uitdrukkelijke bezwaren tegen de verplichte bijdragen van de gemeenten aan de Generale kas, met sancties op het beroepingswerk. Met het moderamen van de Generale synode heeft het hoofdbestuur indringend gesproken over het financieel beleid, de bezwaren tegen veel doeleinden uiteengezet en verzocht de sanctiemaatregel te herroepen. Verder ziet de Bond de noodzaak, dat financieel welvarende gemeenten inspringen voor noodlijdende gemeenten, vooral in streken waar heden deuren opengaan voor de Herv, Gereformeerde prediking.
Verlevendiging van de kerk Ijehoeft niet per se het gehele volk te omvatten, zo besloot ir. Van der Graaf zijn betoog. Is het niet naar het Woord, dat de kerk kan worden tot een klein kuddeke? Zo nodig moeten wij de kramp om volkskerk te zijn durven loslaten.
Forumdiscussie
Na psalmgezang werd de forumdiscussie ingeleid door ds. Jac. Vermaas, Herv. emeritus-predikant te Huizen en penningmeester van de Gereformeerde Bond. Het forum werd gevormd door de predikanten ds. W. L. Tukker van Groot-Ammers, dr. C. Graafland uit Amsterdam en ds. L. Kievit uit Gouds met ir. J. van der Graaf. Het gaat ons om de kern van het waarachtig geestelijke leven uit God; de roeping der gemeente om een zoutend zout en een lichtend licht te zijn, aldus ds. Vermaas. Hieruit zullen vele praktische vragen voortvloeien.
In antwoord op de eerstgestelde vraag zette ir. J. van der Graaf uiteen, dat t.a.v. de plaats der kerk in de samenleving in het Getuigenis bepaalde tendenzen zijn aangegeven. Het Getuigenis ontkent die plaats niet. Taak van de kerk moet allereerst zijn de prediking, doop en collectief gerichte werken van barmhartigheid. Maar nu gaat de kerk Woordloos de wereld in. Men lonkt zelfs naar de revolutie om het Koninkrijk Gods binnen te halen.
Wachters op Sions muren
Krachtig pleitte ds. Tj. de Jong namens de Herv. kerkeraad van Nleuw-t«kkerland voor duidelijkheid en concreetheid in het algemeen. Het hoofdbestuur spreekt goed en dat vraagt dan ook doortastendheid. We moeten niet alleen duidelijk tegen de synode durven ingaan, maar ook het mes in eigen gelederen zetten: ook binnen de Bond valt er wel het nodige te zuiveren. Inzake de verplichte bijdrage van tien gulden per lidmaat aan de Generale kas riep ds. De Jong op om de tafels der geldwisselaars omver te werpen, „Terwijl wij beraadslagen wordt inmiddels de, stad ingenomen", aldus de predikant van Nieuw-Lekkerland. Wij hebben de roeping om getrouwe Wachters op Sions Muren te zijn. Ds, Tukker antwoordde hierop, dat door de Bond op vele vergaderingen en synodes altijd in eer en getrouwheid is gesproken en gehandeld. We zijn echter maar gering vertegenwoordigd en staan daardoor zwak. Toch mogen we de betekenis en uitwerking van de Bond niet onderschatten: in de tijd van wijlen ds. I. Kievit waren er slechts honderd Bondspredikanten tegen 300 nu. „De Bond heeft een school van predikanten geleverd". M.b.t. de beleidsvoering door het hoofdbestuur werd er vroeger wel een roep om verjonging gehoord, alsof het dan beter zou gaan. „Thans stellen wij dan onze hoop op de jongste garde in de kerk".
Ontroering
Ds, Tukker gaf toe dat er zowel naar rechts als naar lings randfiguren in de Bond zijn. Ook zijn er stellig Bondspredikanten die niet persoonlijk wortelen in het Woord. Zo moet de onvolmaaktheid van de Bond beleden worden, maar te beginnen bij onszelf, „Ik sta op het punt de Bond te verlaten", zo vervolgde ds. Tukker zichtbaar ontroerd, „het einde van mijn bediening is in zicht. Ik mag nu zeggen: Heere, ik heb oprecht getracht uw ere te bedoelen! Maar ook moet ik verzuchten: Heere, treed niet in het gericht met uw knecht; want niemand die leeft zal voor Uw Aartgezicht rechtvaardig zijn". (Ds. Tukker is bijna aan zijn emeritaat toe. Red.). Als taak van de Wachter op Sions Muren zag ds. L. Kievit tenslotte slechts het roepen. Als we denken aan de Doleantie, die inzette met zuiverende daden, moeten we er toch van schrikken dat deze in afscheiding uitmondde.
Afscheiden ?
„Wordt het „vanzelfsprekend" Hervormd blijven in een kerk waar „God-is-dood" gepreekt wordt, geen bloed- en bodemtheorie?" zo vroeg een ouderling uit Reeuwijk. De synode kan alles wel omver halen in de mening: ze blijven toch wel! Volgens dr. Graafland is dat een kenmerkende vraag voor een crisistijd. Inderdaad kunnen we ons schamen om Hervormd te zijn. Maar anderzijds: God is nog de Getrouwe, Die wil blijven met Zijn Geest en Woord. Juist daardoor komt het voor, dat de Hervormde Kerk plaatselijk zelfs een toevlucht is voor afgescheidenen. Zeker wordt er van Hervormde trouw misbruik gemaakt, maar met dreigementen zijn alle afscheidingen begonnen. We moeten leren onszelf te matigen.
Ds. Kievit sloof hierbij aan met de opmerking, dat wie wil afscheiden reeds te lang gewacht heeft: de redenen zijn er al jarenlang. Overigens moeten we in deze grote vergadering niet overmoedig worden met de gedachte: Wat zijn wc toch nog sterk, laten we een nieuwe kerk stichten! Is het geen wonder dat God in onze kerk nog ruimte geeft voor Zijn Woord. Hebben we geen roeping jegens de grote schare? Waar lopen de afscheidingen op uit?
Generale kas
Inzake de verplichte bijdragen aan de Generale kas merkte ds. Vermaas op, dat de sanctie op het beroepingswerk niet geheel onbekend is uit de geschiedenis. Indertijd weigerde men algemene bijdragen voor de predikantstractementen, maar op den duur ging alles door de knieën. Stellig is deze sanctiemethode een heilloze weg, maar gezien dat verleden kan het voor het hoofdbestuur moeilijk zijn om te zeggen wat een lidmaat makkelijk kan zeggen: weigeren. Wij zijn aansprakelijk voor de gevolgen. Wij kunnen immers nee-zeggen, maar dan in een kerkelijke val lopen (sanctie).
„Geef ons objecten''
Het hoofdbestuur denkt daarom in een andere richting. Van de financiën is zonder meer een deel nodig voor het kerkelijk bestuur. Met de uitgaven voor het beleid ligt het moeilijker. De Bond wil daarom aan de synode voorstellen het kerkelijk financieel beleid te herstructureren. Dan vragen wij: Geef ons objecten in de kerk, die de Bond voor zijn rekening kan en wil nemen. Wij kunnen dan op onze eigen manier blij ven bijdragen, zoals we dat ook doen aan bijv. de Geref. Zendingsbond op legale wijze. Momenteel is dit nog niet direct te realiseren en daarom is het voorlopig advies van het hoofdbestuur aan de kerkvoogdijen: houdt het geld voorlopig vast, totdat er een nieuwe regeling komt. Volgens ir. Van der Graaf zal het hoofdbestuur zich over eventuele objecten in een bijzondere hoofdbestuursvergadering nog beraden. Gedacht zou o.a. kunnen worden aan een Hervormd Gereformeerde studentenpredikant voor de Universiteit van Utrecht.
Een ouderling uit Leiden acht het niet juist, dat studentenpredikanten stem hebben in de plaatselijke kerkeraad. Zolang echter ook een plaatselijke Raad van Kerken inbreng in de kerkeraden heeft, acht ds. Tukker het toch niet onjuist dat ook de studentenpredikanten binding met de gemeenten hebben. Overigens, als één studentenpredikant de vrucht van deze dag zou zijn, was ds. Tukker nog niet tevreden, Aan alle universiteiten en hogescholen zijn immers studenten op G.G.
Vrouw in het ambt
Door sommigen wordt het als pijnlijk ervaren, dat er in vergaderingen ambtsdragers ontbreken wegens de aanwezigheid van een vrouwelijke ambtsdrager. Behoren wettig gekozenen er dan niet te zijn? Volgens ds. Vermaas is de oorspronkelijke opzet van de Bond (algehele mijding) mislukt, doordat niet ieder zich eraan hield. Ds. Tukker is van mening, dat dit standpunt moet worden vastgehouden: niet meegaan! Ds. A. Vroegindeweij vraagt zich af, of de Boriders zich dan ook moeten terugtrekken uit de synode.
Woordbediening
Gezien de grote crises in de kerk is ds. Vroegindeweij voorts van mening, dat verbreiding van het Woord primair moet zijn. Minderheden en evangelisaties dienen krachtig gesteund te worden, zoals dat geschiedde in de tijd voor de Grote Synode van Dordrecht, opdat het Woord doorga. Want aan de andere kant gaat men ook door, en snel! Er zijn plannen om de approbatie van beroepen te verschuiven van de classes naar de Provinciale kergvergaderingen omdat men vreest, dat er classes tegen de sanctiemaatregel zijn. Wat baten dan nabesprekingen? Ds. Gievit ziet de noodzaak van uitbreiding der prediking wel, maar stelt dat de Bond niet eens in staat is alle eigen predikantsplaatsen te bezetten. Er zal meer een worsteling om predikanten moeten zijn.
Ds. W. Kalkman uit Driebergen heeft ds. Kievit horen spreken over „ruimte" in de kerk. Hij pleit ervoor die ruimte te benutten door betoning van solidariteit. Is het reëel zich te keren tegen het tientje voor de Generale kas en tegen de sanctie? Wanneer magen we niet meer solidair zijn? Volgens ds. Kievit wil die ruimte echter niet zander meer zeggen: met alles meedoen. Wel dat men alle zaken in de betreffende vergaderingen aan de orde stelt. M.b.t. de Generale kas is het toch wel reëel te stellen, dat men ook rekening moet houden met de gemeenten waaruit het geld komt.
Uitholling van de ambten
De heer Gort, voorzitter van de evangelisatie te Moordrecht, ziet het gevaar van uitholling van de ambten. In plaatsen zoals Moordrecht is het niet altijd mogelijk een buitengewone wijkgemeente in wording te vormen, wel een evangelisatie. Bijgevolg moet men het er stellen zonder ambten. Hij bepleit daarom een mogelijkheid voor evangelisten, om op grond van singuliere gaven de bevoegdheid tot sacramentsbediening te verkrijgen. Ds. Vermaas kan hierin meevoelen. Door degradatie van de theologische studie en het instituut van de lekepredikers is er inderdaad sprake van uitholling van de ambten.
Opnieuw werd bewogenheid over de theologische studenten verwoord door een ouderling uit Woudenberg. Door maatschappelijke structuurwijzigingen worden veel taken van de diaconieën afgenomen. Kan een nieuwe taak niet zijn het bekostigen van de vooropleiding van theologische studenten zonder gymnasiumdiploma aan een cursus vanwege de Bond? Ds. Vermaas antwoordt, dat deze vooropleiding momenteel geschiedt aan Nieuw-Ruimzicht te Doom en bij ds. J. J. Timmer te Woerden, die ruim 30 studenten klassieketaalonderricht geeft. Advies van het hoofdbestuur aan deze studenten is altijd er voorlopig nog bij te blijven werken. Het voorstel kan door het hoofdbestuur met ds. Timmer bespreken worden, daar deze toch eenmaal zijn werk zal moeten gaan neerleggen. Winschoten: P. Beroepen: te Mijdrecht: M. W. Nieuwenhuijze te Delft; te Soestdijk; M. Vlietstra te Werkendam. Bedankt: voor Elburg: H. C. van der. Ent te Katwijk a. Zee.
Bijzondere Bidstond
Aan het einde van deze belangrijke vergadering, die door de aanwezigen met gespannen interesse werd gevolgd, werden een aantal conclusies samengevat in de vorm van een voorstel aan de synode, dat door de aanwezigen unaniem werd aanvaard. Het hoofdbestuur stelt de synode voor om op 14 november a.s. een biddag uit te schrijven voor de nood, het herstel en de roeping van de kerk. Ootmoedig dankbaar voor wat God schenkt verzoekt het de synode zich in alles te richten naar de Schrift en de Belijdenis van de kerk, ook m.b.t. het Getuigenis, Kosmokomplot enzj om die maatregelen te treffen, waardoor geweerd wordt alles wat het Belijden der kerk weerspreekt; om de Generale kas te ontkoppelen van de sanctiemaatregel ten opzichte van het beroepingswerk en om alle geldelijke regelingen te ondervangen zolang de kerk in alle organen niet spreekt naar de Enige Spreekregel van de kerk.
Door ds. R. J. van den Hoef uit Zeist werd de bijeenkomst met gebed gesloten.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 9 november 1971
Reformatorisch Dagblad | 6 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 9 november 1971
Reformatorisch Dagblad | 6 Pagina's