BOEKBESPREKING
„Profiel van een school met de Bijbel" door drs. T. M. Gilhuis. In de serie „Cahiers voor het Christelijk onderwijs" voor de Unie „School en Evangelie" uitgegeven door J. H. Kok NV, Kampen 1971. 48 bladzijden, prijs ƒ 3,50.
In deze beknopte studie wil de huidige voorzitter van de Unie „School en Evangelie", de vroegere Unie „Een School met den Bijbel", rekenschap geven van wat op moderne hedendaagse wijze moet worden verstaan onder christelijk onderwijs. Dat is kortweg voor Gilhuis geen onderwijs in de Bijbelse geschiedenis of een versje leren opzeggen, maar gewoon „goed" onderwijs met sterke nadruk op hedendaagse vragen zoals de gerechtigheid en de vrede in de wereld en het belang van wereldoriëntatie boven dat van het onderwijs in de algemene of vaderlandse geschiedenis.
Hij begint zijn bescheiden boekje eerst met een aantal belachelijke karikaturen, die moeten laten zien hoe beroerd die vroegere christelijke school toch wel was. Ook H. Algra tekent een beeld van de christelijke school zoals die nu beslist niet meer bestaat en volgens Gilhuis schiet het door Algra geschetste beeld op twee manieren tekort, vanuit sociologisch en vanuit bijbels standpunt.
Het is niet zo toevallig, dat drs. Gilhuis eerst de sociologie noemt en dan pas de Schrift. Dat blijkt ook verder steeds de teneur van dit werk te zijn. Zoals dr. Buskes goede politiek christelijk noemt, zo ziet Gilhuis christelijk onderwijs primair als het vormen tot modem, kritisch en politiek bewust wereldburger. Nu is dit op zich natuurlijk geen verkeerd doel, maar de mentaliteit van waaruit deze vorming dient te geschieden is geheel dezelfde als die we aantreffen in veel „eigentijds" theologisch denken en de „evangelische visie" van de grote confessionele (?) partijen.
Uitgangspunt is vooral, dat in dit onderwijs de leerling récht gedaan wordt, waarbij merkwaardig genoeg het Oude Testament als bewijsmateriaal moet dienen. Verder is het wezen van de christelijke school dit „dat in die school de bijbel (zonder hoofdletter, v. A.) er altijd is en wij hem „kennen"; niet daarin, dat wij onze kennis van Gods normen uit die bijbel voor de leerling demonstreren, maar veeleer hierin, dat wij het kind leren die vormen te verstaan, — zelfs lief te hebben en helpen — al is het nog zo aanvankelijk — naar die nonnen te leven."
Het horizontalisme staat hoe dan ook centraal. Wij ontkennen niet, dat de spanning tussen leer en leven — vaak ten onrechte — zeer groot is, maar dat mag ons niet verleiden tot de conclusie dat de enige taak van het christelijk onderwijs is de kinderen bij te brengen, wat Micha Israël voorhield: „niet anders dan recht te doen, getrouwheid lief te hebben en ootmoedig te wande len met uw God". De leerling moet speelruimte krijgen, Jezus is de Bevrijder-bij-uitstek, sjaloom, vrede en gerechtigheid enz. enz. zijn de kernwoorden uit dit boekje, dat zich nogal fel afzet tegen de oude christelijke school met zijn Bijbelse geschiedenis, enz.
Vooral het karikaturale afgeven op bepaalde misstanden, die trouwens op elke openbare school precies zo konden voorkomen, maakt deze eerste uitgave in de nieuwe reeks niet erg overtuigend. Dan zijn we bijzonder mild in ons oordeel want in wezen is het niets meer dan een samenvatting van een bepaald modem soort denken, met Interkerkelijk Vredesberaad enz. enz., en dan dit alles toegespitst op het onderwijs aan onze kinderen. Zo vervalt men in de oude dwaling van de vorige eeuw, die op nieuwe wijze wordt geëtaleerd: het kind wordt opgevoed tot allerlei christelijke en maatschappelijke (en vooral ook politieke) deugden, maar heeft geen weet meer van de noodzaak van persoonlijk behoud en de daaruit voortkomende reformatie van het gehele leven. Op déze wijze worden de leerlingen klaargestoomd voor „aktiegroepen" e.d., maar de .secularisatie wordt sterker bevorderd dan ooit op de niet-christelijke scholen is gebeurd. Ieder ouder en onderwijsman moet dit boekje wel lezen om het daarna des te scherper te kunnen afwijzen. Want ongewild krijgt ieder met deze kwesties te maken!
H. J. van As
De zendingsreizen van apostel Paulus in woord en beeld, uitgave boekhandel Horizont te Hoogeveen, 2 delen als brochure, elk 8 blz., prijs per stuk ƒ 0,85.
Met illustraties en tekst in groot lettertype worden enkele reizen van de apostel Paulus beschreven, kennelijk met het doel om kinderen zich een goede voorstelling te laten maken. De brochures zijn overgenomen uit een Engelstalige uitgave van de Strict Baptist Mission in Londen. Het zijn leuke voorleesboekjes die bovendien telkens naar de bijbel verwijzen. Vele ouders kunnen hun kinderen, naar de verwachting is, er een groot plezier mee doen.
Bezig met de Bijbel, uitgave: Boekhandel Horizont te Hoogeveen, 16 blz. gebrocheerd, prijs ƒ 1,—
Eenzelfde bedoeling die voorzat met „De zendingsreizen van de apostel Paulus" deed kennelijk dit werkje het licht zien om kinderen op beeldende wijze in aanraking te brengen met de Bijbelse boodschap. Ditmaal gaat de uitgever uit van het thema „Gaat in door de enge poort", en zijn de vele illustraties voorzien van bijschriften in de vorm van invuloefeningen.
„Ontwikkelingshulp II. Ontwikkelingswerk en Religie" door drs. Chr. Fahner. O.K. - katernen nr. 7, 18 blz. Prijs ƒ 2,-. geïllustr. Uitgave van de Werkgroep O.K. - Katernen, postbus 8, Moerkapelle.
De bovenstaande werkgroep, nauw verbonden aan de redactie van het SGP jongeren-studieblad „Onderling Kontakt" wil met deze katernen actuele hedendaagse vraagstukken van meer dan plaatselijk belang kort belichten en tevens verder studiemateriaal aanwijzen. Enkele titels uit deze serie zijn: Israël en de Bijbel; vaccinatie; Republiek of koninkrijk; India - Pakistan.
Reeds eerder verscheen een katern over ontwikkelingshulp van de hand van het Kamerlid ir. H. van Rossum. De heer Fahner, historicus die voor zijn doctoraal examen niet-Westerse sociologie als bijvak had en momenteel werkzaam is als zendingsarbeider van de Geref. Gemeenten op West-Irian, gaat in dit kort bestek na, welke religieuze en culturele problemen er bij deze ontwikkelingshulp opdoemen. Liever dan van hulp te spreken heeft men het tegenwoordig over ontwikkelingssamenwerking en het lijkt ons juist, dit spraakgebruik ook aan te houden.
Drs. Fahner vertelt het een en ander over de acculturatieproblemen, over cargo-cults, over uiterlijke modernisering met handhaving van magisch-religieuze wereldbeelden enz., toegelicht met diverse voorbeelden. Tenslotte voert hij een pleidooi voor het christelijk belijden als basis van het ontwikkelingswerk, dat niet mag blijven steken in het alleen brengen van techniek en beschaving. Al=; beknopte samenvatting is deze brochure goed te gebruiken. De literatuurlijst mist echter het bekende „Godsdiensten en culturen" van prof Hendrik Kraemer en het boek van A. Th. van Leeuwen verscheen ook in onze taal als "Het Christendom in de wereldgeschiedenis". Ter studie aanbevolen!
H. H. J. van A.
„Salvo-schetsen". 1971-1972, 6de bundel, uitgave van de Bond van jeugdverenigingen der Geref. Gemeenten, ongeveer 90 blz, losbladig in geplastificeerd ringbandsysteem, prijs voor inhoud en band resp. ƒ 4,30 en ƒ 3,50; voor verenigingen kortingen.
Zoals- wij al ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan van de jeugdbond der Geref. Gemeenten schreven, richt de bond zich op het (mede) geestelijk toerusten van de jongeren op het staan in deze wereld. Daarbij geeft men aan de ene kant exegese en een soort van methodiek om de Bijbel te leren lezen en aan de andere kant tevens voldoende gegevens om actuele binnen- en buitenlandse zaken baas te kunnen. De nadruk ligt steeds op een bijbelse benadering.
In de zesde bundel komen achtereenvolgens aan de orde twee bijbelse hoofdstukjes (uit het OT en het NT), één over geloofsleer, (verzoening), twee over kerkgeschiedenis (Reveil en De gezelschappen) één over kerkrecht (kerkorde), en tenslotte een actueel gegeven (drugs). Verder zijn een beknopte literatuuropgave, gespreksvragen en enkele wenken bijgevoegd; de diverse onderwerpen zijn bestemd voor inleiders op verenigingsavonden.
Eerlijk gezegd kwamen wij onder de indruk van de uitstekende kwaliteit van deze bundel. In korte schetsmatige overzichten is een veelheid van stof zodanig gegroepeerd dat het de inleiders wel bijzonder gemakkelijk wordt gemaakt. Het gevaar van klakkeloos inlepelen van de aangedragen argumenten is er zeker niet denkbeeldig door geworden. Deze schetsen mogen daarom nooit meer dan een eerste aanzet voor verdere studie zijn, omdat de beperking tot de enkele hoofdlijnen soms wel een bepaalde ontwikkeling te weinig recht doet. Zo bijvoorbeeld bij het hoofdstukje over het Reveil waar o.i. te weinig verband is gelegd bij het eerste opduiken van deze beweging in Zwitserland waar het optreden van R. Haldane en César Malan het buitenland eigenlijk wakker schudt. Met name over deze internationaal getinte beweging is een en ander teveel in de exclusief Nederlandse sfeer gehouden.
Nadere studie ten behoeve van een noodzakelijke bredere oriëntering wordt daardoor temeer een vereiste, waarbij wij tevens de moeilijkheid aanstippen om binnen de Geref. Gemeenten voldoende werken van importantie te vinden. Over het algemeen verwijst deze salvo-bundel veel naar literatuur van auteurs behorende tot andere kerken; op zichzelf wellicht een gezonde ontwikkeling die echter ook zekere gevaren inhoudt. Bij het zware onderwerp „verzoening" wordt o.m. verwezen naar prof. dr. A. F. N. Lekkerkerker en prof. dr. G. Berkhouwer, bepaald geen leiders voor de Geref. Gemeenten. Het nijpende gebrek aan kader in de Geref. Gemeenten zal dit ook wel in de hand hebben gewerkt.
Maar ondanks deze kritiek moeten wij onze oprechte bewondering uitspreken: met het hier gebodene als basis kan goed gestudeerd worden.
WJV
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 4 november 1971
Reformatorisch Dagblad | 6 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 4 november 1971
Reformatorisch Dagblad | 6 Pagina's