Olie- en gasboringen vormen aanslag op de Veluwe
"MEN MOET nu eens met zijn vingers van de Veluwe afblijven", zo verklaarde de directeur van het natuurreservaat De Hoge Veluwe kortgeleden. Aanleiding tot zijn gramschap: de proefboringen naar olie en gas op de Veluwe. Het bestuur van dit nationale park besloot om de oliemaatschappijen de toegang tot het natuurreservaat te weigeren, zelfs al ging het nog maar om seismografisch onderzoek, en de directeur, ir. H. van Bedenbach de Rooy, is het daar volledig mee eens. „Want", zegt hij, „als ze wat gevonden zouden hebben, was het dubbel moeilijk om dan te zeggen dat ze toch niet mochten boren".
Ondertussen hebben enkele natuurbeschermers en recreatieve instanties felle protesten laten horen, nadat bekend werd. dat het ministerie van economische zaken een aantal grote oliemaatschappijen vergunning heeft gegeven om op nagenoeg de gehele Veluwe naar olie en gas te zoeken.
Er is een schrikbeeld ontstaan van stalen boortorens en pijpleidingen in plaats van dennenbossen. Want uiteraard hebben Chevron, Texaco. Gulf. BP en Amoco deze vergunning niet voor niets gekregen. Al geruime tijd werd de rust op de Veluwe verstoord door mysterieuze, doffe knallen, die moeilijk waren thuis te brengen. Tot. kort geleden, op drie plaatsen boortorens verrezen. De zaak was toen duidelijk. Die knallen waren afkomstig van het seismografisch onderzoek naar olie en gas in de Veluwse bodem en de torens betekenden dat men redelijke hoop heeft ook inderdaad wat te vinden.
Toch was het aanvankelijk niet precies duidelijk wat er nu op de Veluwe aan de gang was en een persconferentie, belegd door een aantal oliemaatschappijen, bracht ook weinig aan het licht. Inmiddels is er echter meer bekend geworden.
Het ministerie van economische zaken blijkt dus boorvergunningen te hebben afgegeven voor bijna de gehele Vekiwe, inclusief delen van de Kroondomeinen. die onlangs voor hel publiek werden opengesteld en hel natuurreservaat De Hoge Veluwe. Eén van de boortorens .staat vlak aan de rand van de Kroondomeinen. bij Emst, ten noorden van Apeldoorn. De andere twee staan bij Teuge. ten oosten van Apeldoorn, en bij Barneveld. Bij Teuge zou ai een hoeveelheid aardgas zijn aangeboord, die zo groot is. dat zij rendabel geëxploiteerd kan worden.
Terwijl hel bestuur van De Hoge Veluwe de oliemaatschappijen de toegang lol hel natuurreservaat ontzegde, gingen seismografisch onderzoek en proefboringen op de rest van de Veluwe vrolijk door. Een eerste protest werd hoorbaar, toen Bob Welsing, directeur van de VVV Noord- en Midden-Veluwe, zich in een artikel in het door zijn VVV uitgegeven blad — en later in een dagbladinterview — afvroeg wat de consequenties van deze proefboringen voor de Veluwe zouden zijn.
Daarna volgden vragen in de gemeenteraad van Apeldoorn; het provinciaal bestuur van Gelderland is intern bezig met de bestudering van deze vraag en in het dorp Teuge — waar aardgas gevonden zou zijn — is zelfs een handtekeningenactie op gang gekomen.
Deze zaak is inmiddels ook lot Den Haag doorgedrongen. Het Tweede kamerlid Van den Doel heeft schriftelijke vragen gesteld aan de ministers van economische zaken, van milieuhygiëne en van volkshuisvesting en ruimtelijke ordening.
Van den Doel vraagt zich vooral af of het eventueel winnen van aardgas of olie niet een bedreiging vormt voor de natuur- en recreatiewaarde van de Veluwe. Het mogelijke aantwoord. dat het alleen nog maar om proefboringen gaat. wuift hij direct weg mei de vraag of de ministers dan toch niet voor een voldonecn feit komen te slaan omdal de zin van proefboringen wegvalt als er geen winningsconcessies zouden worden verstrekt. En ten slotte legt hij de vraag voor of die boringen wel zijn te rijmen met de plannen om drinkwater in de Veluwse grond op te slaan.
Bij degenen, die tot nog toe geprotesteerd hebben, speelt vooral de eerste vraag van Van den Doel een belangrijke rol. Het gaal namelijk om het officiële planologische standpunt, dat ten opzichte van de Veluwe nu al jarenlang wordt ingenomen. Volgens d.e tweede nota ruimtelijke ordening — voornaamste richtlijn voor de Nederlandse planologen — is de Veluwe een natuurgebied, dat van groot belang is voor de openluchtrecreatie. En recreatie is een belangrijk element in onze huidige maatschappij. Steeds meer vrije tijd. steeds meer behoefte om de overvolle steden te ontvluchten en de natuur op te zoeken, hebben de Veluwe — vanouds al een recreatiegebied — een belangrijke plaats bezorgd in de plannen voor nu en de toekomst.
Er zijn genoeg planologische kreten om dat te bevestigen: „Het grootste aaneengesloten natuurgebied van Noordwest-Europa" en „De achtertuin van de Randstad" zijn er slechts enkele van. En aan de ene kant doet de rijksoverheid dan ook alle mogelijke moeite om dit enorme brok natuur, deze omvangrijke opvangmogelijkheid voor de openluchtrecreatie, op alle mogelijke manieren te beschermen.
En ook de provincie Gelderland en de diverse gemeenten houden zich al jarenlang trouw aan dit standpunt. Zo zijn er strenge maatregelen getroffen om te voorkomen dat de kostbare bossen en heidevelden uiteenvallen in kleine stukjes particulier bezit, zodat ze onbereikbaar zouden worden voor de honderdduizenden Nederlanders, die jaarlijks verpozing komen zoeken op de Veluwe. Alleen op bepaalde plaatsen mogen voorzieningen voor massarecreatie worden getroffen, de rest is voor stiltezoekers en natuurminnaars. En wie eens geprobeerd heeft zijn ideaal, een huisje op de Veluwe. te realiseren, weet met hoeveel ambtelijke moeilijkheden dit gepaard gaat.
Ondanks deze bemoeienissen van rijks-, provinciale en gemeentelijke overheid. worden er regelmatig aanslagen op" dit natuurgebied gepleegd. In de eerste plaats door de bosbranden, zoals die gigantische vuurzee, die vorig jaar zomer bij 't Harde 360 hectare bos verwoestte. Die brand werd veroorzaakt door een verdwaalde granaat van het nabijgelegen artillerieschietkamp. En de plannen voor uitbreiding van dit soort militaire oefenterreinen dreigen steeds ten koste te gaan van stukken natuur. Het plan om de oefenterreinen bij Harskamp drastiscji uil te breiden, werd weliswaar verijdeld, maar de dreiging blijft. Verder worden op het ogenblik enkele nieuwe autowegen aangelegd zoals de E-8. die dwars door de Veluwse bossen lopen.
En dan zijn er nog de plannen om onder de Veluwe een drinkwaterbekken aan te leggen, die door sommigen ook worden gezien als een bedreiging voor de Veluwse flora en daarmee ook de fauna. Dit water zou dan uit onze vervuilde rivieren worden gepompt en door de zandbodem van de Veluwe gezuiverd worden.
Tegen de achtergrond van dit alles, zien de tegenstanders de proefboringen naar olie en gas op de Veluwe als voorboden van een nieuwe aanslag op de Veluwse idylle.
Inderdaad een idylle want het natuurreservaat De Hoge Veluwe bijvoorbeeld omvat, op een grote oppervlakte, de meest uiteenlopende Veluwse landschappen in ruige staat: loof- en naaldbossen, heidevelden, zandverstuivingen, buntgras-steppen en vennen. Er leven — in het wild — alle mogelijke diersoorten: trotse edelherten, grote kuddes wilde zwijnen, moeflons, kleinwild, vossen en dassen.
Vijf- tot zeshonderdduizend mensen bezoeken jaarlijks dit park om te genieten van rust en stilte, om vanaf de wildkansel de prachtige edelherten met hun forse geweien te bespieden of om van dichtbij het jonge kroost van de wilde zwijnen te zien. Het is nog een van de weinige plaatsen in Nederland waar men dieren in het wild op zijn gemak kan bekijken.
Volgens ir. Van Medenbach zou dit alles onherroepelijk verloren gaan als er olie of gas in De Hoge Veluwe gewonnen zou worden. Het wild zou verontrust worden en de honderdduizenden bezoekers zouden zelfs daar geen rust meer kunnen vinden. Dat is dan ook de reden dat men zelfs geen seismografisch onderzoek in het park heeft toegestaan, want als er inderdaad olie of gas gevonden wordt, heeft het bestuur weinig meer te zeggen.
Wanneer een maatschappij een hoeveelheid olie of gas vindt, die te exploiteren is, wordt een vergunning aangevraagd bij het bestuur van de provincie, waarin het gebied ligt. Die aanvraag ligt vier maanden ter inzage en iedereen kan er bezwaar tegen maken. Daarna gaat de aanvraag, met een advies van Gedeputeerde Staten, naar de minister. De Kroon geeft uiteindelijk de vergunning uit. Een uitdrukkelijke toestemming van de eigenaar van de grond is in dit stadium al niet eens meer vereist. Hij zal eventueel met lede ogen aan moeten zien hoe olie of gas uit zijn land wordt gepompt.
De eerste, die een protest liet horen, VVV-directeur Welsing, heeft als grootste grief de onbekendheid met wat er gaat gebeuren. De Veluwe is een zeer kwetsbaar gebied en het is niet denkbeeldig dat door deze boringen stukken natuur zo worden aangetast, dat vervanging of herstel nauwelijks nog mogelijk is.
Er moet volgens hem duidelijkheid komen want de consequenties zijn niet te overzien. Welsing: „Er zou een onderzoek naar die consequenties ingesteld moeten worden, want nu is het de tijd waarop misschien nog wat gedaan kan worden".
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 2 oktober 1971
Reformatorisch Dagblad | 14 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van zaterdag 2 oktober 1971
Reformatorisch Dagblad | 14 Pagina's