Waar jongeren en ouderen mee worstelen

Het hierbij afgedrukte citaat is een gedeelte van een gesprek tussen Professor Dr. C. Graafland en bisschop Simonis. Deze bisschop heeft veel aandacht getrokken door zijn bekende boek 'Op de adem van het leven'. Een boek waarin hij verschillende uitdrukkingen doet die wat herkenning geven naar de Reformatorische kerken. In verschillende interviews en ook in verschillende bladen heeft hij veel aandacht gekregen. Velen zeiden: "Staan we dan toch niet veel dichter bij elkaar dan vaak gedacht wordt?"

Citaat van Kardinaal Simonis:

"Soms in mijn goede ogenblikken, als ik denk wat ik aan genade heb ontvangen en hoe slecht ik daaraan beantwoord, dan zeg ik: ja, ik ben het oordeel waard. Ik heb zo geweldig veel genade gehad en ik heb daar zo slecht aan beantwoord en dan zeg ik iets wat misschien typisch Katholiek is: Ik had zoveel meer kunnen doen."

'Genade alleen!'

Wat klinkt het vertrouwd in onze oren! "Zoveel genade ontvangen… Ik had veel meer kunnen doen". Maar let op: Er schuilt een addertje onder het gras. Nee, niet omdat Simonis niet oprecht is. Juist wel. Hij zegt precies waar het om gaat. Hij legt het woord 'genade' er precies neer zoals de Rooms-Katholieke leer dit woord kent en gebruikt. 'Genade alleen', was het leerstuk waar onze voorouders hun leven voor lieten op de brandstapel. Zo zeker wisten zij dat er van ons 'niets bij moet', maar dat het offer van Christus voldoende is. Het concilie van Trente was het daar helemaal niet mee eens. En blijkens de woorden van bisschop Simonis is dit in de R.K.-Kerk nog steeds niet doorgedrongen. En nu moeten we opletten dat we ons deze heerlijke waarheid niet laten ontroven. De strijd van de Reformatietijd moet niet weer opleven, maar we moeten ons opnieuw realiseren en te binnen brengen hoe 'waar' en 'niet waar' zo heel dicht bij elkaar kunnen liggen, dat het verschil bijna niet te zien is. We moeten goed bedenken dat de grote strijd van mannen als Luther, Zwingli, Calvijn, Melanchton, Johannes Hus en vele anderen, geen strijd was om de strijd, maar een zielsworsteling om echte, diepe waarheden van de Bijbel.

Wat zegt het Nederlands woordenboek van Van Dale bij het woord 'genade'?

- de vergevensgezinde goedertierenheid van God, om Christus' wil aan zondaren bewezen. Gods oneindige genade. Het leerstuk van de vrije genade;

- R.K.: de bovennatuurlijke hulp die God om Christus' wil schenkt om de mens zijn eeuwige bestemming te doen bereiken.

Opmerkelijk dat zelfs een algemeen Nederlands woordenboek een scheiding maakt tussen genade in het algemeen, zoals de Bijbel het bedoelt, en genade zoals de Rooms-Katholieke Kerk dat woord gebruikt. Dat moet ons te denken geven!

Bijbels gezien

Genade staat altijd tegenover recht. Genade heeft met gerechtigheid en rechterlijke uitspraak te maken. Genade heeft te maken met schuld en schuldig zijn. Hierbij is Zacharia 9 een heel mooi voorbeeld. Josia, de hogepriester staat met vuile kleren bij het altaar. Dat mocht niet. Dat was schuld tegenover Gods wetten. Hij moest heel rein en zuiver zijn. De duivel wijst dan zijn vuile kleren aan, en hij zegt eigenlijk: "Heere God, Uw dienaar Josia moet gedood worden, hij is schuldig!" Zo eiste de wet het! Eigen schuld, de dood verdiend. Wat zegt God? "Trek hem schone kleren aan, reine kleren!" En allerlei beloften volgen zelfs nog. Lees het maar eens aandachtig na en zie het voor u. God geeft hem niet wat hij verdiende: de dood… maar Hij schenkt Josia 'genade'. En let dan goed op: God geeft Josia niet een kracht om in het vervolg beter te kunnen leven. Maar Hij geeft veel meer: Hij scheldt Josia alle schuld kwijt! Dat is genade! Alle schuld kwijtgescholden, terwijl hij daar als een schuldige stond. Zo is het nog! Genade; al mijn schuld kwijt gescholden terwijl ik daar niets dan zonde tegenover kan zetten.

Psalm 51:3 geeft een ook mooi beeld van het bijbelse begrip 'genade': "Wees mij genadig, o God! naar Uw goedertierenheid; delg mijn overtreding uit naar de veelheid van Uw barmhartigheden". David vraagt om genade, om kwijtschelding, om uitdelging van zijn overtreding. Hij vraagt niet om een kracht om beter zijn best te kunnen doen. Nee, hij kan niet verder als God hem niet alles vergeeft en al zijn schuld kwijtscheldt. In Psalm 25:11 komt genade heel sterk naar voren, zonder dat het woord genoemd wordt. De psalmdichter roept het in diepe nood uit: "Om Uws Naams wil, HEERE! Zo vergeef mijn ongerechtigheid, want die is groot." Hij bezwijkt bijna onder de druk van zijn ongerechtigheid, zijn zonden. Dan zou je niet meer durven hopen op leven. Maar toch roept hij tot de Heere. "Heere, vergeef'. Daar voegt hij niet bij: "Want ik zal beter mijn best gaan doen". Hij zegt ook niet: "Heere geef mij genade om beter mijn best te kunnen doen". Hij beroept zich op de Naam van de Heere, met al zijn grote schuld en zonde, en vraagt alleen om 'vergeving'. Hij beroept zich op de goedheid van de Heere. Hij vraagt om 'genade'. Hij zegt eigenlijk: "Heere geef mij niet wat ik verdien, maar U bent zo goed, vergeef mijn schuld".

Ook Paulus heeft kennis aan deze dingen. Hij is de man die niet anders dan zonde op zijn naam heeft staan. Maar hij probeert niet om bij God in de gunst te komen door goed zijn best te doen of te beloven dat hij zijn best zal gaan doen. Ook vraagt hij niet om kracht van God om beter zijn best te kunnen doen Dat is een afgesloten weg. Genade alleen kan hem redden. Romeinen 11:6: "En indien het door genade is, zo is het niet meer uit de werken; anderszins is de genade geen genade meer; en indien het is uit de werken, zo is het geen genade meer; anderszins is het werk geen werk meer". Genade is niet 'een beetje hulp van de Heere krijgen' of een beetje 'kracht' van God ontvangen.' Genade geeft alles. Genade staat voor kwijtschelding van schuld en straf. Daar is de hele Bijbel vol van. "Zalig worden", zegt de Bijbel: "Uit genade alleen, zonder de werken der wet." Zalig worden zonder enige verdienste van mijn kant. Zalig worden uit genade om Jezus' wil.

In het bovengenoemde citaat grijpt Simonis heel duidelijk terug naar de oude leerstelling van Rome: "Zalig worden, door je goede werken, maar wel met kracht die God je geeft om goede werken te kunnen doen". Het is verbazend dat juist bisschop Simonis dit doet. Hij is de man die het meest van alle R.K.-geestelijken in ons land in gesprek gegaan is met protestanten. Hoe komt het dan dat hij in dit gesprek zo duidelijk teruggrijpt op de oude Roomse gedachte? Is er toch niets veranderd in de officiële R.K.-leer? Kent ook bisschop Simonis niet de bijbelse gedachte van 'genade'? Heel verbazend is wat in het boek: 'De geloofsbelijdenis van de kerk, katholieke Catechismus voor volwassenen', staat op blz. 246,11e regel van boven: "Door de genade worden wij aangenomen zonen en dochters naar het beeld van de ene en enige Zoon". Hier staat niets over werken van ons die dit moeten bereiken. Enkele regels verder staat: "In zijn diepste wezen beschouwd, betekent genade daarom dat wij door God onvoorwaardelijk aanvaard zijn door Jezus Christus in de Heilige Geest". Kan het op papier anders zijn dan in de werkelijkheid?

Laten we juist in onze tijd van zogenaamde openheid tussen kerken, zeer waakzaam zijn over datgene wat God ons in de Reformatie weer terug heeft gegeven: 'zaligheid uit genade, alleen…! Om Christus' wil.' Niet om iets uit ons. Geen kruimel moet er van ons bij, geen werk van ons moet er bij. Ook geen werk dat door goddelijke kracht gedaan wordt! Hij, mijn Heiland, heeft alles betaald. Hij heeft het werk volbracht. Hij heeft alles gedaan. Laten we echt getuigen van de dingen die onder ons volkomen zekerheid hebben. Zie wat gij hoort! Zie wat gij spreekt!

Er is nog veel meer over genade te zeggen. Juist op de bijbelse knelpunten. In het volgende nummer: Genade is niet verliesbaar! Eens gegeven, blijft gegeven! Dat lijkt wel erg gemakkelijk!? We zullen zien.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen