Die geleden heeft

HOOFDARTIKEL

„Die geleden heeft..." Bij deze woorden, die we iedere zondag horen in de Apostolische Geloofsbelijdenis, denken we uiteraard meteen aan Christus, de Zoon van de Vader. Zo zijn die woorden ook van het begin af bedoeld geweest; „En in Jezus Christus, Gods eniggeboren Zoon (...) Die geleden heeft, enz".

Nu hoorde ik onlangs, ik meen voor de radio, in een meditatie over het lijden van de Heere Jezus, iemand zeggen dat het toch ook voor de Vader heel wat geweest moet zijn, dat lijden van Zijn lieve Zoon. Welke vader zou geen gevoelens van medelijden hebben wanneer hij ziet hoe zijn kind - en dan volkomen onschuldig - moet lijden? Ik zal hierop nu verder niet ingaan, want ik neem aan dat de spreker het allemaal goed bedoeld heeft. Maar wat hij zei, ligt toch dicht bij een gevaarlijke ketterij die door de Oude Kerk is veroordeeld, de leer van de Patropassianen. Het is al heel lang geleden, ongeveer in de tweede eeuw na Christus, toen er over de leer lang nog niet eenstem­ mig werd gedacht. De invloed van het Heidendom, met name van het Griekse denken, was nog groot en bovendien waren er in de christelijke kerk verschillende scholen die elkaar op sommige punten betwistten. We mogen wel dankbaar zijn dat de Heere Zelf gezorgd heeft dat de zuivere, bijbelse leer tenslotte ongeschonden tevoorschijn is gekomen. Maar dat ging niet zonder onderlinge strijd.

Eigenlijk was het voornaamste gegeven in het geding: de leer van de Goddelijke Drieëenheid. Die is met het verstand niet te begrijpen, laat staan te verklaren. .. Om een lang verhaal kort te maken, eerst waren er de Monarchianen die de nadruk legden op de mensheid van de Heere Jezus en van mening waren dat Hij evenals de oude profeten, maar dan in overvloediger mate. Goddelijke wijsheid en kracht had ontvangen.

Maar terecht zagen anderen in dat de Zoon op deze wijze ondergeschikt gemaakt werd aan de Vader. Ze stelden de Zoon, in Wie immers al de volheid der Godheid woont, gelijk met de Vader. Maar om dat te kunnen vasthouden, maakte men geen onderscheid meer tussen Vader en Zoon. Populair gezegd kwamen ze tot de conclusie: Als de Zoon geleden heeft, dan de Vader óók, want Vader en Zoon zijn immers één?

Het is een oude ketterij die terecht door de Kerk veroordeeld is. Het is goed dat we de drie Personen ook in hun werk onderscheiden. De Geloofsbelijdenis van Athanasius zegt: De Persoon van de Vader is een andere; die van de Zoon is een andere, enz. En van die Zoon wordt in dezelfde belijdenis gezegd: Die geleden heeft om onze zaligheid. Jezus is op aarde gekomen als Middelaar. Hij is God en Mens in één Persoon. Daaruit mogen we echter niet afleiden dat de Vader geleden heeft toen de Zoon leed. Nog minder dat God Zichzelf prijsgaf toen de Zoon Zich beschikbaar stelde.

De eerlijkheid gebiedt ons te erkennen dat sommige theologen tot in onze tijd toe uitspraken hebben gedaan die doen denken aan het oude Patropassianisme. Ik neem aan dat het te goeder trouw is dat men op deze manier wil pogen de Godheid van de drie Personen te benadrukken. Maar we mogen niet zo vèr gaan dat we het werk van de Vader en dat van de Zoon vrijwel laten samenvallen. De Heilige Schrift tekent de Zoon als de Middelaar Die het werk van de Vader kwam doen en de weg van de Vader is gegaan.

Het zou kunnen zijn dat iemand denkt: waarover maakten ze zich in de Oude Kerk toch zo druk? Maar nogmaals, we mogen dankbaar zijn dat theologen, ook in oude tijden, de boodschap van de Schrift zo duidelijk en helder hebben geformuleerd. En het voornaamste is wanneer wij mogen aankomen achter de lijdende Christus, Die de Gegevene van de Vader is, en dat we mogen zeggen: „Het is ook voor mij geschied".

W. van Gorsel, Bergambacht

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen