KLEINE KRONIEK

Probeer het eens met Jezus

Prof. Douma gaf in 'De Reformatie' van 18 oktober aandacht aan een boek van de Duitse theoloog prof. dr. Georg Huntemann 'Der Himmel ist nicht auf Erden'. Hij deed dat door een heel hoofdstuk uit dit boek aan zijn lezers door te geven in Nederlandse vertaling. Boven zijn weergave van dit deel van Huntemanns boek schreef prof. Douma: Jezus als consumptie-artikel.

Nu we in onze tijd binnen eigen kring geregeld te maken hebben met de zogeheten evangelischen in allerlei soort, leek het m e nuttig de vrij scherpe tekening van Huntemann hier door te geven.

Jezus als consumptie-artikel

Ik citeer uit genoemd artikel het volgende:

„Progressieve en evangelische theologen hebben het beiden moeilijk met de huidige maatschappij. De eersten willen de hemel op aarde vestigen. Het ging Jezus niet o m e e n r Ük boven de wolken, zeggen zij, want Hij wilde vrede en gerechtigheid voor alle mensen hier beneden. Achter Jezus aangaan betekent: aan politiek doen en daarmee de wereld verbeteren. Maar wat willen veel evangelische theologen? Klopt het helemaal om een tegenstelling te maken: de geseculariseerde kerken met hun ongelovige theologen aan de ene kant en de bijbelgetrouwe gemeenschappen evangelische en gelovige theologen aan de andere kant?

Kunnen de evangelicals, de piëtisten, de christenen uit opwekkings-en gemeenschapsbewegingen altijd van zichzelf zeggen dat ze door de stroom van de kwade tijdgeest niet ondergespoeld worden?

Een karaktertrek van de moderne mens is dat hij leeft als consument. Voor de consument zijn de dingen er om in eigen behoeften te voorzien; een andere bestemming hebben zij niet.

Maar zijn ook veel moderne evangelisatie-activiteiten niet ingesteld (wellicht onbewust) op deze moderne consumptieverwachting? 'Probeer het eens met Jezus', krijgt iemand aangeboden. En als je het probeert, dan zullen zorgen en angsten wegvallen, ziekten ophouden, het huwelijk hersteld worden, de schoonmoeder aardiger gaan doen cn de zaken weer kunnen floreren. Geloof wordt op deze wijze geconsumeerd om de behoeften van het leven te bevredigen.

Getuigen worden in publieke vergaderingen op het toneel geroepen om te vertellen welke goede ervaringen ze met het artikel 'Jezus' hebben opgedaan. 'Probeert u het ook eens met Jezus; u zult er geen spijt van hebben.'

De zo als consumptie-artikel aangeboden religie moet vooral successen in het leven presenteren en mag geen problemen openscheuren, tenzij de oplossing ervan meteen wordt meegeleverd. Wedergeboorte? Wellicht j a - De smart van die wedergeboorte? Nee.

Niet horen maar voelen

Behalve een consumptieve levensstijl is ook emotionalisering kenmerkend voor het moderne, geseculariseerde leven. Leven moet j e v a n binnen. De moderne mens wil niet zozeer horen; hij wil voelen. En daar past zich ook de evangelische prediker en zanger bij aan.

Veel moderne evangelicals zouden immers zonder hun apparaat, zonder de machinerie van hun 'musical-teams', die het electronische water over de massa uitgieten, helemaal nergens blijven. Je moet emotioneel worden opgewarmd. Rock-popmuziek wordt het eenvoudig tot rock-pop-religie. Schrijf religieuze Jezus-teksten op populaire songs, dan kun je met hese stem 'Broeder Jezus' schreeuwen, die vermoeide benen weer in beweging moet brengen. De hemel is voor enige ogenblikken op

aarde gesmeten.

Het kan rustiger toegaan; maar ook dan is de stemhoogte van de prediker en de aaneenschakeling van beelden en voorbeelden ingesteld op emotionele overstroming.

Emotionele overstroming is echter wat anders dan overtuiging door het Woord. Niet het Woord en het geloofsvertrouwen, niet wet en evangelie, niet gericht en genade staan centraal. Het gaat niet om de bekering, maar om de oppervlakkige geestdrift in een religieuze roes, die tot niets verplicht.

Een zwakke en milde God

Onze tijd wil ook niet weten van autoriteit en van de vader-figuur. Dat worden we niet alleen gewaar uit de extreme positie van het feminisme, die de almachtige God en Vader wil inruilen voor een 'zij' en op zoek is, niet naar aartsvaders, maar naar aartsmoeders. Maar ook in talloze evangelisatie-activiteiten kan de anti-vader houding bespeurd worden. Niet God de Almachtige, niet zijn Zoon, onze Heiland Christus, maar de 'big brother' Jezus zal ons happy maken. God is naar achteren gedrongen, en als van Hem sprake is, dan wordt het beeld van een zwakke en milde God opgebouwd.

De God die in evangelisatietenten gepredikt wordt, is vaak ook niet dc Almachtige, maar de afgod van de zwakke vaders. Deze God lijdt en huilt in de hemel, omdat op aarde alles niet zo loopt als het z o u moeten lopen. Als met tranen in de ogen wacht Hij erop dat deze of gene zich toch eindelijk mag bekeren. Het gepraat over de onmacht van God komt heus niet alleen uit de monden van progressieve theologen. Ook evangegelische theologen zwijgen over de toorn of de rechtvaardige almacht van God of over zijn vergeldende gerechtigheid. Het diepingrijpende leed in deze wereld wordt er als het ware uitgelicht. Men loochent wel niet het eindgericht voor de eindtijd; want de zware tijden en katastrofes worden goed afgeschilderd. Maar men heef een grote ontdekking gedaan: de Opname van de gelovigen vóór de Grote Verdrukking, vóórdat dus de laatste katastrofes de aarde treffen en de antichrist zijn gruwelijk werk verricht.

Wat ook in evangelische kringen zo vaak afwezig is, is de dimensie van het heilige en verhevene. Er is dan geen eerbied in de stilte, maar een ongeremd zwetsen en rondlopen. Het gaat niet over de almachtige, heilige God, maar over een lieve Vader in de hemel. Persoonlijke getuigenissen van dagelijks contact met dit 'vadertje in de hemel' kunnen soms zonder enige eerbied en enige schaamtegevoel zijn. Het 'heilig, heilig, heilig' van de profeet Jesaja wordt hier evenmin begrepen als de vrees die Johannes op Patmos overvalt als Christus hem verschijnt.

Subjectivisme

Onze moderne cultuur is subjectivistisch. Alleen dat wat voor het 'ik' nuttig en bruikbaar is, wordt geaccepteerd. Dat kan ook uit evangelische boodschappen blijken. Maatschappelijke problemen, de nood van een bedreigde rechts-en levensorde in onze maatschappij, de politieke opdracht inzake recht en orde die óók voor de christen geldt — dat alles blijft buiten het gezichtsveld. Vanuit deze ik-mentaliteit zal men ook niet spreken over de diepe radicaliteit van de zonde. Natuurlijk spreekt men over de kleine en lichte zonden die het leven zo onaangenaam gemaakt hebben; maar de zonde wordt niet ervaren in de radicaliteit van de schuld, als bepalend voor heel ons bestaan. Er is eerder sprake van gebreken, van ondeugden die Jezus snel zal herstellen.

Zoals de moderne historische kritiek de bijbel selecteert en er telkens dat uithaalt wat ze nodig

heeft, zo gaat ook de rock-pop-religie met de bijbel om. Het Oude Testament treedt volledig op de achtergrond. De wet van het Oude Testament wordt nauwelijks of helemaal niet vermeld. Over lijden en sterven met Christus spreekt men niet graag. Deze soort egoïstische subjectiviteit wil er niets van weten dat de christen tot het einde van zijn leven steeds weer een stervende is, die steeds weer de woorden van de apostel Paulus moet leren: Wij sterven en zie, wij leven.

De kern van de aanpassing aan het moderne levensgevoel is te vinden in het ontbreken van de ervaring van de heiligheid van de rechtvaardige en almachtige God. De diepe afgrond tussen God en mens in de zondeval wordt hier niet onderkend. En daarom is er ook geen echte bekering en wedergeboorte, die een leven uit de dood is.

Illusies

Leven uit de dood — dat is klaarkomen met het lijden. De progressieve, maar ook de evangelische theologie weten met het lijden van de mens voor het aangezicht van God geen raad. Hoe is het mogelijk voor de kankerpatiënt, de aan drugs verslaafde, de gedeporteerde, de gevangene, de hongerige te zingen dat God hun leven zó leidt dat ze daar zelf blij mee kunnen zijn? !

Hier beslist niet de illusie, die het heil in deze wereld zoekt (verandering van structuren, de religieuze roes als adempauze). Hier beslist de christelijke hoop. De illusie is de zuster van de drugs: de hoop echter is de zuster van het geloof. De christen gelooft dat de zaak van God, niet alleen met de wereld, maar ook in het leven van ieder persoonlijk, haar goede doel zal bereiken. Wij pleiten op de trouw van God, ook al is die trouw voor ons niet te berekenen.

Het voorbeeld van de lijdende Job laat het ons zien. Deze zieke, eenzame en ellendige man kon zijn God, aan wie hij voordien toch met een blij hart verbonden was, niet m e e r vrienden probeerden de voor Job begrijpen. Z'n onbegrijpelijke God begrijpelijk te maken. We kennen hun argumenten: Het lijden is een gevolg van de zonde; de maat van het lijden is de maat van de vergelding van de rechtvaardig straffende God; lijden is louteren en heeft een opvoedende bedoeling, etc.

Maar het werkelijke antwoord kan alleen God zelf geven. Zijn rechtvaardigheid en barmhartigheid zijn onwankelbaar; maar ze zijn voor ons ook ondoorgrondelijk, zolang we hier leven. We kunnen tegenover God geen recht op geluk eisen. Ontvangen we geluk, dan is dat genade."

Tot zover uit het artikel van prof. Douma. Prof. Douma voegt er een aantal opmerkingen aan toe. Onder andere dit: „Wie grote lijnen trekt, loopt het gevaar dat hij generaliseert en geen recht doet aan allerlei nuanceringen. Ik kan mij voorstellen dat velen in de 'evangelicals' met wie ze in aanraking komen, lang niet altijd die mensen herkennen die prof. Huntemann hierboven getekend heeft. Maar profeten mogen eenzijdig zijn, als het extra zwart dat ze gebruiken benut wordt om ons tegen echte bedreigingen te waarschuwen. En de bedreigingen die prof. Huntemann signaleert, niet alleen als het over Dorothee Sölle, maar ook als het over bijbelgetrouwe christenen gaat, zijn

echt". En zo is het.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen