Madeira zo’n eiland

KOLOMMETJE

„Gij, aarde, zee en eiland, verheugt u in uw Heiland." je kunt hebben dat een bepaalde regel telkens je invalt. Dat overkwam me deze vakantie op Madeira. Vanwege het woord eiland, schat ik. Een vruchtbare opsomming. In zoverre dat je moeilijk een omschrijving kunt geven van wat een eiland voor iets is zonder gebruik te maken van de begrippen aarde en zee. Op een manier zoals de Handelingen aardig spreken van een plek „die de zee aan beide zijden had". „Gij, aarde, zee en eiland."

Proberen de regel thuis te brengen. Dat kost wel eens enige moeite ver van huis. „Thuis" — bedoeld het onberijmde, het blote lied — kent niet alle drie genoemden. Immers staat er: „De HEERE regeert, de aarde verheuge zich, dat vele eilanden zich verblijden." De zee komt uitdrukkelijk niet voor, wel het eiland. Voldoende reden om de regel vast te houden en om erin op te gaan. Rest nog de constatering dat met zoveel woorden niet wordt uitgesproken dat het een verheugen in de HEERE onze Heiland moet zijn. Berijmers vrijheid? Niet geheel en al. want psalm 97 vers 12 geeft een duidelijke heenwijzing. „Gij rechtvaardigen verblijdt u in de HEERE, en spreekt lof ter gedachtenis Zijner heiligheid " Daarmee zit het dus redelijk onberispelijk. „Verheugt u in uw Heiland."

Eilanden liggen in de Bijbel erg aan de horizon. Het Oude Testament, mogen wij zeggen, heeft hun gerucht vernomen. Het Nieuwe Testament weet er een paar te vinden. Een of tweemaal noemen enkele profeten en apostelen deze aardrijkskundige grootheden, Ezechiël wat frequenter en het Troostboek van Jesaja het meest uitbundig. Een kwart van de keren dat het woord in de Schrift voorkomt. „Verheugt u in uw Heiland." Het allermerkwaardigste met de psalmregel, die gedurig inviel, is dat het woord Heiland, dat slechts twaalf malen in de Schrift wordt aangetroffen, voor meer dan de helft voorkomt in het Troostwoord van Jesaja. Ik wil niet spreken over een grote ontdekking. Het is wel het noteren waard. We horen er nog van. Wanneer het eiland geroepen wordt tot vreugde zijn de bewoners het hoogste adres. Mijn ziel looft gij Hem bovenal. Als ik op die wijze zeggen mag is de mens de dirigent. Maar — (96) — bomen van het woud kunnen er ook wat van, als zij juichen — en — (98) — van vreugde kunnen de zeeën bruisen, de rivieren met de handen klappen en de gebergten vreugde bedrijven. Madeira heeft het lang zonder dirigent moeten stellen. Eerst in 1419 hebben onder aandrang van de Portugese prins Hendrik de Zeevaarder de Portugezen voet aan wal gezet. Een jaar eerder hadden zij reeds het veel kleinere nabije Porto Santo ontdekt. Met twee kleine onderbrekingen is het eiland Madeira Portugees gebleven. Tot op de huidige dag, zij het dat het grote zelfstandigheid bezit om eigen aangelegenheden te behartigen. Tot zolang heeft de „Parel

van de Oceaan" zich verheugd in de Schepper, of zoals de psalm zingt: in de Allerhoogste over de gehele aarde, bij Wie alle goden, afgoden en beelden verre achter blijven. Met de prachtigste bloemen, met fraai bloeiende struiken en bomen, met hoge bergen en diepe ravijnen heeft het de lof gezongen van Hem voor Wiens aanschijn dc bergen smelten. Beweerd is dat de Madeireense archipel en Canarische eilanden en andere een overblijfsel zijn van een weelderig werelddeel, Atlantis, dat als straf voor uitspattingen verzonken is in de diepe wateren. Het zijn oude vertellingen die zeer waarschijnlijk veronderstellingen zijn. Anderen verklaren dat door vulkanische uitbarstingen de eilanden in de loop van de voortgang van de schepping boven de waterspiegel zijn opgerezen. „Vuur voor Zijn aangezicht en donkerheid rondom Hem." De ergste sporen van doorstane hitte zijn uitgeblust, de gramschap is gestild. Eeuwenlang zijn de velden reeds bekleed en de dalen bedekt. Anders dan op de Canarische eilanden is de vulkanische werking opgehouden.

Een nieuwe tijd brak aan met de komst van de Portugezen. Trouwens het was voor Europa een schone bladzijde. Een periode van uitvindingen, van herleving en vernieuwing, van ontdekkingsreizen en in de noordelijke landen van kerkhervorming. De eilanden hadden een part. Vertrekpunten voor overtochten naar een nieuwe wereld. Europese rijken kwamen tot bloei en welvaart, niet in de laatste plaats door dc verwerving van koloniën. Madeira deed zijn intrede in de geschiedenis toen Europa een rol van formaat ging spelen in de wereld. In zekere zin is min of meer ook dat tijdvak mede op Madeira ten onder gegaan. Na de eerste wereldoorlog. Toen zelfs Engeland niet meer werd wat het was. Wat gebeurde? De vorsten van de verslagen rijken gingen in ballingschap. Keizer Wilhelm vestigde zich in Doorn en keizer Karei I van Oostenrijk-Hongarije vond op Madeira

— het geliefkoosde vakantie-oord van de Europese vooral de Engelse rijkdom — een verblijfplaats als balling. Met zijn echtgenote keizerin Zita en kinderen. Reeds op 1 april 1922 overleed hij in Monte, een onderhorigheid van de Madeireense hoofdstad Funchal. De taal van opgaan, blinken en verzinken valt hier te beluisteren en af te lezen.

— o— Met een aangenaam klimaat van niet te hete zomers en zachte winters, met een veelheid van bomen en planten, met hoge toppen en diepe dalen, met een vulkanische krater, waarin een dorp zich heeft neergevlijd, met onnoemelijk veel vergezichten, met rijkdom aan kleuren en veelheid van lieflijke geuren is Madeira inderdaad een parel in de oceaan. Het is een voorrecht er eens te zijn en te genieten. Een onvergetelijke belevenis om ons daar op dit eiland en met het landschap te verblijden in Hem, Die ons gemaakt heeft en verkoren. „Gij, aarde, zee — immer bewegelijke en van kleur verschietende waterspiegel — en eiland, verheugt u in uw Heiland." Jesaja 49 — een hoofdstuk dat de zondag van de afreis mij vast in de greep had — begint: „Hoor naar Mij, gij eilanden" en eindigt: „dat Ik de HEERE, uw Heiland ben, en uw Verlosser, de Machtige Jacobs". Zo een eiland, 'k Zal het niet vergeten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen