Politieke prediking

(3)

Een keer een politieke preek, mits goed, hindert niet, maar politieké prediking is een begrip dat wij moeten afwijzen. Omdat men aan deze uitdrukking een eigenzinnige inhoud gaf. De term is tot leus verworden, doet opgeld als een program in notedop. Daarom voel ik er voor om te spreken van een parel voor een zwijn. Een parel, ja zeker. De preek is een geschenk van de Heere, een goede tijding uit een onbereikbaar land. Hoe kan een mens geloven, wanneer er niemand is die preekt? Hij heeft en geeft onmiddellijk alles veil, wiens oog op deze parel valt. Genoeg over de parel, omdat het nooit genoeg kan wezen. Vleiend is het niet, wanneer ik iets van een zwijn toedicht, al vergelijkend, aan iets dat in de wandeling bekend staat als politiek. Ik kan er niks aan doen. Het zijn Christus' woorden dat wij de drafeters geen parels moeten toewerpen. Zij vertrappen de kostbare voorwerpen toch in de modder en uit dank keren zij zich vervaarlijk om met oogmerk ons te verscheuren.

Politieke prediking. Zuiver taalkundig is het woord politiek in 'deze samenstelling een bijvoeglijk naamwoord. Heel anders dan het woord prediking dat voorkomt als zelfstandig naamwoord. Met enkele gebrekkige voorbeelden valt iets toe te lichten. Laat ik op politiek erf blijven. Je hoort of leest wel eens van een rode bisschop, of van een rode freule. De bedoeling is aan te geven dat genoemden voorkeur hebben voor socialisme of marxisme. Noem ik een rode communist dan ligt het anders. Immers er zijn wel andere bisschoppen en freules, die niet rood zijn, echter een communist vinden, die niet rood zou wezen, zou gelijk staan met de ontdekking van een cirkel, die niet rond is. Een onvoorstelbare communist. Zover is het gekomen met politieke prediking. Met een variant zou je kunnen beweren dat een prediking, die niet restloos politiek is, die niet in hart en nieren politiek inhoudt en dan nog praxis, in praktijkbrenging van politiek, de naam prediking niet en nooit verdient. Politiek hoort bij prediking als het rond-zijn bij de Cirkel.

- In dit stadium aangeland zou ik een heleboel namen kunnen noemen. Ik zou zinnen en samenvattingen naar voren kunnen halen uit studies en strijdschriften van theologen, die gretig ingang vinden bij tallozen. Meest bekend is wel de Duitse Dorothee Sölle. Zij staat echter niet alleen. In meerdere en mindere mate gaan de ideeën van bekende auteurs als Metz en Schillebeekx in deze richting. Om ons dan maar tot deze twee namen te bepalen. Dezen en anderen hebben hun medestanders, voorgangers en navolgers. Kortom, het is een school en een richting met vanzelfsprekend nuanceringen en vleugels.

Typerend als verschil met de gangbare, stellig met de onder ons gangbare prediking, is wel dat de politieke liever en uitdrukkelijk het woord verandering in de mond neemt en ter vermijding van misverstand en vertroebeling, vanwege de aankleve, het woord bekering achterwege laat. Andere kernwoorden zijn maatschappijcritiek, bevrijding zo niet revolutie, en wijziging van structuren. De mens, althans de arme en verdrukte, is product. Hij is vervreemd en verslaafd. Bevrijding is nodig en aan die bevrijding moet hij zo hard mogelijk bijdragen. Dat de verlossing in meest beslissende en originele zin plaats vond geldt niet. Wat Christus deed is voorbeeld. Dat was modelscheppend. Inspirerend zelfs. Daarmee houdt het wel op. Men spreekt — erger nog — van politieke theologie. Theologie zonder God. Zonder de levende God zoals Hij Zich openbaart in Zijn Woord. Theologie van horizonsverenging en van vernauwd bewustzijn. De hemel des HEEREN is leegte en wat hierna zijn zal kan een vraag wezen, maar het antwoord wordt gezocht noch begeerd. Het eerste en grote gebod is weggestreept en, verweesd, geldt het tweede daaraan gelijk. Het is evenwel op die manier gelijk geworden, dat de naaste, de medemens, de arme, god is geworden, de enige en waarachtige. De relatie en goede verstandhouding met de partner is god. De Schrift kan in deze gevoelens onbewimpeld tegemoet komen. Hoort u maar. „De zuivere en onbevlekte Godsdienst is deze: wezen en weduwen bezoeken in hunne verdrukking'.

Van hier naar de verdrukten elders ter wereld te hulp komen is, al wonen zij zelfs in de derde wereld, maar een enkele schree. Sociaal ons opstellen dat is de essentie van verantwoord politiek bedrijven. Intussen ben ik benieuwd of iemand gemerkt heeft dat ik de tekst uit Jacobus met afdoen heb aangehaald. Het staat er niet zoals ik tussen aanhalingstekens bracht. De volledige tekstluidt: „De zuivere en onbevlekte Godsdienst voor God en de Vader is deze: wezen en..." Dat „voor God en de Vader" hoort en moet erbij. Wat wij doen aan wezen en weduwen gebeurt coram Deo, onder het toeziend oog > van de Heere. Trouwens het slot luidt bovendien: „... en zichzelf onbesmet, bewaren van de wereld".

Dit laatste heeft 'n ietwat proef-op-de-som

karakter, zoals ook het geval is bij het vaste fundament. Wezenlijk is wel dat de Heere kent wie de Zijnen zijn, maar sluitpost is dat distantie nemen van elke vorm van ongerechtigheid, eigengerechtigheid inbegrepen, de aanroepers van de Naam des Heeren kenmerkt. Ik vind de genoemde woorden van Jacobus een schitterende alternatief vertaling van de hoofdsom van de wet! Maar God is uit de gezichtskring en het is heel korte termijn. Politieke prediking is „van verre niet ziende." Politieke prediking acht exclusief deze wereld voor heilgoed en hemelgebied. Politieke prediking wacht geen deel dan in dit leven. Ik zeg niet dat wij er daarom niets van moeten hebben. Doch wij kunnen er niet alles van verwachten. De prediking van het Evangelie wil wel ajles schenken. Voor dit en voor het toekomende.

Ware prediking gaat niet angstvallig en krampachtig de politiek uit de weg. Dat is een andere zaak. Zij zoekt de politiek echter ook niet als een drankzuchtige geestrijk vocht. Daarover de volgende en naar zich laat aanzien de laatste keer. Prediking die de politiek niet uit de weg gaat en ook niet als eerste zoekt. De politiek is trouwens maar matig gebrand op bedoelde prediking waar het steeds over ging. Mijn visie op de kwestie is dat wij met grote aandacht Jeremia 42 moeten lezen. Wanneer de prediking de eigenwillig en reeds voorgenomen koers bijvalt, krijgt de prediking, en niet te vergeten, de prediker lof. Gaat de prediking in Godsnaam tegen het beraamde beleid in, dan is het beroerder Israëls. Verbeeld je maar niet dat de Heere door u spreekt. De politiek en wij allen, in ieder geval wij allen van nature, gaan er a priori van uit dat God met ons is. De wereld, de structuren, de samenleving en de hele ratteplan, daar deugt niets van, wij zijn product, slachtoffer van de status quo, en God, als Hij tenminste bestaat en hoe, is met ons. Prediking van genade behelst evenwel dat God, Die tegen ons was, voor ons geworden is. Dat is heel wat anders. Op het kruispunt van Gods wegen en van de onze, op Golgotha, ligt het grote keerpunt. Daar wordt Gods stem tegen een stem vóór. Vredesactie van de God des vredes.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen