KLEINE KRINIEK

Nog iets over ClO-verklaring

Vorige week gaf ik u de verklaring door van het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (afgekort het CIO) over het voorontwerp van Wet Gelijke Behandeling. Ik schreef er al bij dat deze uitspraak niet met een „is-gelijk-teken" gekoppeld kan worden aan b.v. de mening van de Hervormde Kerk in deze. Dat dat juist is, bleek me uit wat ds. C. B. Roos, praeses van de Generale Synode, zei op de tweede dag van een predikantenvergadering in Utrecht. Ik citeer nu uit de samenvatting van het persbulletin van het persbureau van de Hervormde Kerk. Ds. Roos:

Het spreken van beraden en organen van de kerk moet niet gezien worden als het spreken van „de kerk", waarmee dan bedoeld wordt het spreken van de synode. De uitspraken van het CIO (Interkerkelijk Contact In Overheidszaken) naar ^aanleiding van het voorontwerp van Wet Gelijke Behandeling zijn dan ook ten onrechte verward met het oordeel van „de kerken".

Dit zei ds. C. B. Roos, praeses van de synode van de Nederlandse Hervormde Kerk, tijdens de tweede dag van de vergadering van de Nederlandse Hervormde Predikantenvereniging en de Vereniging van Vrijzinnige Hervormden, dinsdag 20 april in Utrecht.

In zijn toespraak ging ds. Roos in op het kerkelijk spreken, met name naar aanleiding van de beroering die het voorontwerp van Wet Gelijke Behandeling heeft gewekt in kerkelijke en protestants-christelijke kringen. Protesten kwamen er van diegenen die het niet juist vonden dat het de burger is toegestaan er in eigen huis en kerk bepaalde inzichten op na te houden en daarnaar te handelen, terwijl dat buiten de directe sfeer van het eigen huis (bij voorbeeld op de christelijke school of in het protestantse bejaardencentrum) onmogelijk wordt gemaakt. Protesten kwamen ook van diegenen die het onjuist vonden dat in het voorontwerp de kerken een bijzondere positie innemen, omdat naar hun mening de kerk nooit dc plaats mag zijn waar vrouwen, ongehuwd samenwonenden en homofielen ongestraft gediscrimineerd mogen worden.

Uit deze discussie blijkt, evenals uit de discussie rond de hervormde pastorale brief over de kernbewapening van enige tijd geleden, dat er in steeds sterkere mate behoefte gevoeld wordt aan een opheldering over het spreken der kefrk, aldus ds. Roos.

Ten tijde van de discussie over de pastorale brief werd de kerk verweten dat zij zich bezighield met concrete politieke vragen, hetgeen in feite haar taak niet is, terwijl aan de kerken nu gevraagd wordt te spreken inzake een even concrete politieke kwestie als het voorontwerp van Wet Gelijke Behandeling.

Theologische vooronderstellingen

Bij het spreken der kerk spelen allerlei theologische vooronderstellingen een rol, aldus ds. Roos. „Waar de één meent dat gesproken moet worden, wil de ander juist laten zwijgen en omgekeerd." Naar de mening van ds. Roos is kerkelijk spreken altijd spreken over een concrete menselijke situatie en zal als zodanig ook politieke consequenties impliceren.

Ook in de discussie rond de anti-discriminatiewet dient de kerk haar stem te laten horen en duidelijk te maken waar zij staat, aldus ds. Roos. In verband hiermee ging hij in op de positie die de verschillende kerkelijke organen en beraden innemen.

Samen met een aantal andere kerken neemt de Nederlandse Hervormde Kerk deel aan het Interkerkelijk Vredesberaad (IKV), de Interkerkelijke Omroep Nederland (IKON) en het Interkerkelijk Contact In Overheidszaken (CIO). Wanneer deze beraden uitspraken doen of de IKON een bepaald programma uitzendt, betekent dat niet automatisch dat zo'n uitspraak of uitzending ondersteund wordt door de een of andere synodale goedkeuring of afkeuring. IKV, IKON en CIO hebben een relatieve zelfstandigheid, doen werk dat hun door de

van deze organen staat min of meer regelmatig ter discussie in de synode. Het voert te ver, aldus ds. Roos, cm iedere uitspraak of uitzending van een van deze drie voor rekening van de deelnemende kerken te laten komen. Er is sprake van een duidelijke verbondenheid, maar ook van een „kritische distantie", die „ons samen wakker houdt", luist die distantie geeft aan zo'n beraad of zendgemachtigde de ruimte om verkennend voorhoedewerk te doen en aanwezig te zijn op terreinen waar de kerk niet mag ontbreken.

CIO

Het CIO, dat onlangs het voorontwerp van Wet Gelijke Behandeling afkeurde, heeft tot taak de kerken te dienen met adviezen inzake vooral juridische kwesties. Als het CIO meent vanuit juridische invalshoek het voorontwerp te moeten afkeuren, doet het dat als CIO. In de berichtgeving in de dagbladen echter doet men het voorkomen alsof dit oordeel ook 't oordeel van de kerken zou zijn en dat is geheel ten onrechte. De uitspraak van het CIO is gedaan om de kerken te dienen en te helpen bij hun standpuntbepaling.

„Het is vanzelfsprekend", aldus ds. Roos, „dat wij als kerken naar die stemmen luisteren, dat wij de meningen en adviezen nauwkeurig wegen. Al die stemmen spelen hun rol in het totstandkomen van wat we met werkelijk kerkelijk spreken bedoelen. Kerkelijk spreken is dan, bijna altijd, een resultaat van een leerproces, na maanden van studie en discussie."

Aan het slot van zijn betoog ging ds. Roos ook in op het kerkelijk zwijgen. Dit zwijgen wordt, naar zijn mening, „minder uit wijsheid geboren dan uit angst voor de eigen positie en is mijns inziens in tegenspraak met de gave van het Woord. Daarom meen ik dat de kerk dient te spreken, ongeacht de bestaande maatschappelijke en politieke situatie, ongeacht ook de goedkeuring van de meerderheid der gemeente. Van wezenliik belang is slechts de Geest, die de gemeente in alle waarheid zal leiden."

Tot /over de weergave van de woorden van ds. Roos. We zijn het met hem eens dat het spreken tot de roeping van de kerk behoort en dat zwijgen soms even sprekend is als spreken. Voor ons is van belang: wat is de spreek-iregel? Ik denk dat daar de wegen veelal uiteen gaan. De visie op de normativiteit van de Schrift is bij veel spreken van de kerk in het geding. En dan zijn velen in de kerk erg voorzichtig, op het 'zwijgerige' af als het gaat om zaken als b.v. de evangelisatorische roeping van de kerk in het heden, maar erg wei-sprekend als het gaat cm samenlevingsvragen. Hierachter gaat o.a. schuil een andere visie op de primaire taak van de kerk. Met daaraan verbonden een andere visie op b.v. de prediking. Ik las deze week een artikel van prof. Runia in Kerk en Theologie

van april 1982 over 'Prediking, prediker en Heilige Geest'. Hij stelt daarin ondermeer dat veel preken geen getuigenissen meer zijn aangaande Jezus Christus. Ik citeer prof. Runia: „Het valt mij op dat veel prediking van vandaag nauwelijks verder komt dan een oproep tot navolging van Christus.

In veel gevallen wordt ergens in de preek nog wel kort verwezen naar de indicatief van het heilswerk dat Hij gedaan heeft (het wordt dus noch ontkend, noch geheel verzwegen), maar het funktioneert in een bijna argeloze vanzelfsprekendheid Het tot stand gebrachte heil is blijkbaar vanzelfsprekend en universeel. Alles wat er nog aan ontbreekt is de navolging. Vandaar dat veel preken bol staan van de imperatief". Tot zover het citaat van prof. Runia. Ik denk dat óók hier mede een oorzaak ligt dat sommige delen van de christenheid beducht zijn zulke krasse uitspraken te doen inzake politieke kwesties omdat men zich vooral bezig houdt met de indicatief van het heil. En dat anderen deze indicatief achter zich hebben of onder zich en daarom alleen maar met de imperatief bezig zijn. Is hier niet een bijbels evenwicht gewenst, zoals in de brieven van Paulus opmerkelijk is. Éérst het heil in Christus in al zijn volheid aan de orde. En dan als gevolg daarvan de konsekwenties voor het leven in kerk en maatschappij. Dat hebben de 'zwijgers' en de 'sprekers' zich voortdurend af te

vragen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen