ABORTUS PROVOCATUS

HET GROTE EN HET KLEINE KWAAD

De aanleiding tot het schrijven van dit artikel kan ieder duidelijk zijn. Opnieuw is in het parlement de wetgeving rond abortus arte provocatus (oftewel afdrijving van de vrucht en daarmee afbreking van ongeboren menselijk leven) aan de orde. In de kerkdiensten van zondag 2 november heeft de gemeente van Christus voorbede gedaan voor alle parlementariërs, opdat zij zich in hun stemgedrag zouden laten leiden door het beginsel van eerbied voor de Schepper van het leven. Op grond van de Schrift kan de christen het niet anders zien dan dat het vrij geven en straffeloos stellen van abortus een regelrechte krenking cn terging van de HEERE is en daarom ook zal leiden tot ontbinding en ontwrichting van de samenleving. Legalisering en liberalisering van abortus provocatus geeft Nederland prijs aan de wet van de jungle, aan het recht van de sterkste. Ik ben mij er van bewust hier grote en zware woorden te gebruiken. Verscheidene politici die vanuit hc-t christelijk geloof of „evangelische inspiratie" willen handelen, menen te moeten instemmen met een compromis-voorstel waarin vanwege de politieke haalbaarheid of vanwege de geringe zedelijke draagkracht van ons volk water bij de wijn wordt gedaan. Maar anderen hebben terecht beseft dat er grenzen zijn aan het compromis en dat juist inzake de abortus provocatus een toetssteen van werkelijke christelijke politiek is gegeven.

De reeds lange tijd meer of minder heftig gevoerde discussie rond het abortus-vraagstuk wordt nogal eens vertroebeld door misleidende termen en redeneringen. Eén ervan wil ik hier noemen. Prof. dr. H. M. Kuitert hanteert deze drogreden in een opstel dat in 1977 gepubliceerd werd onder de titel: , De grote en de keine zonde". Het gaat mij nu niet om de strekking en nadere uitwerking van dat betoog. Ik wil echter de aandacht vestigen op een enkele passage die in dat artikel een beslissende plaats inneemt. Kuitert spreekt namelijk over „het grote en het kleine doden". Het grote doden is dan „het massale doden van volwassenen, kinderen en ongeboren vruchten door en in oorlogen". „Het kleine doden is het doden van een potentieel menselijk wezen m de moederschoot? In dit verband wordt dan verwezen naar het woord van de Heere Jezus in Matt. 23 : 24 over het uitzuigen van een mug en het doorzwelgen van een kameel. Het grote doden in oorlogssituaties en door oorlogshandelen staat onder het voorteken van een kameel Maar het kleine doden is een kwestie in de orde van een mug. Alleen wie zich principieel tegen elke vorm van militair geweld keert, mag zich tegen het vrijgeven (of nagenoeg vrijgeven) van abortus provocatus verzetten.

Maar wie tegelijkertijd vóór het strikte wetsontwerp Abma - Verbrugh stemt (dat uitgaat van de bescherming van de menselijke vrucht) én voor de aanvaarding van de begroting voor defensie en dus de instandhouding van een militair apparaat — die zou vallen onder het oordeel van Jezus dat hij een mugje uitzeeft, maar een kameel zonder gewetensbezwaar verorbert.

Ik geef bewust een vergroving van Kuiterts redenering. Op deze wijze zal zijn gedachtengang immers door velen worden opgevat. Zó spreekt het zeer velen aan en lijkt bijzonder aannemelijk. Alleen een principieel pacifistisch denkend mens kan zich tegen abortus provocatus verzetten. Het is dan vraag twee of hij dat doen moet. Of de mug bij nader inzicht niet zó klein blijkt te zijn, dat hij hem gerust kan doorslikken. Maar laten degenen die „het grote doden" stilzwijgend goedkeuren, zich met „het kleine doden" helemaal niet bemoeien. Het verzet vanuit bijvoorbeeld het orthodox christelijk volksdeel tegen de voorgestelde abortuswetgeving, wordt op deze wijze als huichelarij of althans dubbelzinnigheid aan de kaak gesteld.

Echter, de geschetste redenering is een schoolvoorbeeld van een drogreden. Om te beginnen is daar het misleidend spreken over „een potentieel menselijk wezen". Maar het embryo is geen potentieel, doch een reëel menselijk wezen! Geen nog onvervulde mogelijkheid tot mens-zijn, maar mens in aanleg, mens in wording! Dat ongeboren kindje is een klein mensje, vol van potenties die nog gerealiseerd moeten worden, zeker, maar in elk geval reeds wezenlijk mens. Dit gegeven nu wordt in de medische wetenschap zonder meer erkend. Er bestaat medisch gezien geen enkele twijfel over dat bij de versmelting van eicel en zaadcel (de fertilisatie) een uniek en onherhaalbaar individu-in-aanleg is ontstaan. Vanaf de conceptie is er een nieuw menselijk individu dat als zodanig niet meer met de ouders te identificeren is.

De zygote, de bevruchte eicel, is niet langer een deel van het lichaam van de moeder, het is wezenlijk iets anders dan een stukje w 7 eefsel of een klompje cellen waarover zij „eigen baas" zou zijn. Vanaf de

bevruchting woont een nieuw mensje bij haar in, wat zij wellicht als ongewenste gast, maar dan tóch als gast moet beschouwen en waarvoor zij als moeder en niet minder de verwekker als vader bijzondere verantwoordelijkheid heeft te dragen.

Gaat het bij abortus provocatus om het beëindigen van voluit menselijk leven, dan kan toch onmogelijk de term „het kleine doden" meer gehanteerd worden! Immers — hoe kan doden ooit „klein" zijn! Doden is altijd „groot". Er is wel te spreken van doden op grote schaal en doden op kleine schaal, waarbij dan het eerste nóg erger is dan het tweede. Maar dat neemt niet weg: doden is doden. Immers, menselijk leven is menselijk leven en staat a!s zodanig onder bijzondere bescherming van God de Schepper. Waar moedwillig een einde wordt gemaakt aan menselijk leven, is altijd sprake van een laatste ernst en een uiterste grens. De toepassing van de beeldspraak van mug en kameel is hierbij dan ook volkomen misplaatst en een haast onbegrijpelijke misgreep.

Inmiddels is hiermee nog geen antwoord gegeven op het verwijt van inkonsekwentie of zelfs huichelarij, gericht aan het adres van hen die tegen een vrije abortuswetgeving stemmen, maar géén bezwaar hebben tegen een hoog defensiebudget. Ook hier is echter sprake van troebele en vertroebelende redenering. Instemmen met defensie is wat anders dan doden op grote schaal goedkeuren. Defensie-inspanning kan de oprechte bedoeling hebben om oorlog te voorkomen. Altijd weer zal bij deze defensie-inspanning de kritische toets moeten worden aangelegd: dienen wij op deze wijze de vrede? We zullen niet licht mogen tillen aan de vragen en gewetensnood die dit oproept bij de huidige perfectionering van de wapensystemen. Maar dat neemt niet weg dat ook nu de afschuwelijke situatie zich laat denken dat op een slagveld leven tegenover leven komt te staan en dat gedood móet worden opdat het leven mogelijk zal blijven. Dat zal dan echter een zelfde uiterste grenssituatie moeten zijn als die — op ander terrein met een abortus provocatus op strikt medische indicatie (wanneer dus de aangrijpende keuze moet worden gemaakt tussen het leven van de moeder en dat van het kind) gegeven is. Er blijft in deze twintigste eeuw steeds minder ruimte over voor een „rechtvaardige oorlog". Dat is gegeven met de „perfectionering" van het wapentuig. Er blijft evenmin (en Gode zij dank) steeds minder ruimte over voor abortus op medische indicatie. Dat is gegeven met de vorderingen van medische kennis en kunnen.

Is abortus provocatus „klein kwaad"? Kan het doden van ongeboren leven worden omschreven als „het kleine doden"? We huiveren voor deze omschrijvingen! Wanneer het leven in de moederschoot niet meer veilig wordt gesteld, is alle te hoop lopen tegen de bewapeningswedloop en alle protest tegen kernbewapening innerlijk voos en leeg. Wie de wortel van het kwaad niet uitrukt, houdt zich vergeefs bezig met allerlei takken en twijgen. In het geding om het menselijk leven is het protest tegen abortus provocatus geen bijkomstigheid, maar de kern van de zaak!

V.

J.H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen