KLEINE KRONIEK

Zorgen om de kerk

De afgelopen weken klonken zorgelijke geluiden om de kerk in de kerkelijke pers. Opvallende uitspraken waren te lezen. Vorige week meldden we in onze rubriek kerknieuws een aantal opmerkelijke woorden van onze svnodepraeses, ds. C. B. Roos, die hij sprak op de predikantenconferentie van 14 en 15 april in Utrecht. Zelf predikant in Amsterdam constateert Hij aldaar min of meer het ten onder gaan van het kerkelijk leven. De kerk spreekt de grote massa niet meer aan. Men leeft zo totaal binnen-werelds gericht, dat een wereld achter deze wereld niet meer vermag te boeien. „De kerk komt met haar vraag en aanbod eenvoudig niet meer binnen". Ds. Roos citeerde de onlangs overleden Duitse cultuurpsycholoog Erich Fromm die vast stelde dat de mens in de huidige maatschappij door een aantal factoren zijn oorspronkelijkheid verliest en in de vervreemding terecht komt die van hem eerder een ding, een nummer dan een mens maakt. Hierdoor is de mens veelal het vermogen kwijt geraakt relaties aan te gaan en op te bouwen. De enige die nog wel blijven bestaan zijn louter consumptieve relaties. Zo is ook in dit kader de relatie tot God weggevaagd. Ds. Roos meent dat de kerk op de „antenneloosheid" van deze mens moet ingaan. Het „gaat om het heil des Heeren voor duizenden mensen". Er moeten mensen gered worden voor het Koninkrijk van God.

Tot zover enkele uitspraken van onze synodepraeses, ds. C. B. Roos. Eeerlijke uitspraken die de moetie van het overwegen waard zijn.

Nog een zorgelijk geluid

Enkele dagen na deze woorden van ds. Roos, sprak de voorzitter van de vereniging van kerkvoogdijen op 19 april o.a. deze woorden, 'die ik citeer uit het bulletin van het Hervormd Persbureau:

Het wordt hoog tijd dat de Nederlandse Hervormde Kerk een beleidsplan voor langere termijn gaat opstellen, gebaseerd op 'hetgeen we nu weten en verwachten' en dat herzien wordt zodra de omstandigheden zich wijzigen.

Dat is de mening van dr. W. J. Diepeveen, voorzitter van de Vereniging van Kerkvoogdijen, die hij uitsprak in zijn jaarrede op 19 april naar aanleiding van het 60-jarig bestaan van de vereniging.

Het hoofdbestuur van de Vereniging van Kerkvoogdyen heeft er bij het/ moderamen van de generale synode op aangedrongen om een dergelijk beleidsplan op te stellen, waarbij de vereniging aantekent bereid te zijn om medewerking te verlenen.

'Wij hebben sterke behoefte aan het invullen van beleidsdoeleinden van de kerk. Als die immers ontbreken, dan weten wij ook niet hoeveel middelen werkelijk nodig zijn', aldus dr. Diepeveen, die de vrees uitsprak dat het niet gemakkelijk zal zijn om een goed verantwoord beleid op te stellen. 'Het interne management van de landelijke kerk is in de laatste jaren zeer zivak geweest. De aandacht is aan de top op heel andere belangen gericht geweest'. Bovendien is de organisatiestructuur van de Hervormde Kerk, aldus dr. Diepeveen, 'ronduit chaotisch'. Er is een ware doolhof van organen, raden, commissies en colleges ontstaan, waar nauwelijks meer iemand de weg in weet. 'De vaste staf binnen de Hervormde Kerk wordt daardoor oncontroleerbaar', aldus dr. Diepeveen. Die vaste slaf is eigenlijk niet ingesteld op management, terwijl de organen van de kerk die worden samengesteld uit vertegenwoordiging van onderop ook geen vat hebben op het management. 'Daarom dreigt de kerk onherroepelijk een stuurloos schip te worden, dat binnen niet al te lange tijd gewoon weg wegens gebrek aan besturing zal stranden', aldus dr. Diepeveen.

Vereenvoudiging van de organisatiestructuur en een goed beleidsplan zijn daarom zo noodzakelijk, omdat de Nederlandse Hervormde Kerk wat het aantal leden betreft op de terugweg is. Dit is, aldus dr. Diepeveen, geen reden tot paniek, maar wel is het zaak er aandacht aan te besteden.

Voor het overige was dr. Diepeveen bepaald niet pessimistisch gestemd: de resultaten van de actie Kerkbalans van de afgelopen jaren tonen dat de kerk nog steeds een zeer behoorlijk draagvlak heeft. Daarbij komt, dat er vooral op plaatselijk niveau een duidelijke herleving te constateren valt van de activiteiten van het gemeenschapsen kerkleven met vaak verheugende initiatieven.

Ook dit zijn ronde woorden, die met name de top van onze kerk moeten aanspreken. Al vaker is de vrees uitgesproken dat de top topzwaar wordt en het schip van dc kerk haar koers doet verliezen of zelfs de boot doet omslaan. Voor ons zijn de bezwaren tegen de raden en velerlei commissies ook nog van andere aard: ze hebben zo vaak de gemeente van het rechte Woord afgebracht of althans geprobeerd dat te doen, hoezeer het waar is dat er ook goed werk verricht is en nog wordt in sommige raden en commissies. Zo kunnen we spreken van een andere vorm van vervreemding dan ds. Roos bedoelde. De top van de kerk is grotendeels vervreemd van het grond-

vlak van de kerk. Een syondevergadering komt vaak zo mistig en diplomatiek over op het gewone gemeentelid.

De Hervormde kerk is nu eenmaal een bonte mengeling van meningen en opvattingen. En het gewone gemeentelid dat nog wel met enige interesse de verslagen in de pers volgt, denkt dan: och, je mag wel wat tegengas geven, zo je dat nodig vindt, maar de meerderheid beslist toch. En wie in Gereformeerde zin Hervormd wil zijn, voelt zich vaak totaal vreemd in eigen kerk. We gebruiken soms nog wel gelijkluidende woorden, maar we bedoelen iets totaal anders. We zitten nog wei in één kerk, maar we zijn op een heel andere manier kerk. We staan zogenaamd nog wel achter dezelfde belijdenis (artikel 10), maarde een staat er werkelijk achter en de ander liet hem al tijden geleden achter zich. We denken wel dat we de éne Heere volgen, maar deze éne Heere blijkt de één heel andere bevelen te geven dan de ander. Om duidelijk te maken wat ik bedoel, laat ik u een citaat lezen uit een gesprek dat Hervormd Nederland had in het nummer van 19 april met de scheidende secretaris generaal van de Hervormde Kerk, een man die in de voorbije zeven jaar een duidelijk stempel op het spreken van de kerk heeft gezet en het gezicht naar buiten toe van de Hervormde Kerk eenzijdig heeft bepaald. Eerst leest u de vraag van HN en dan het antwoord van dr. A. v. d. Heuvel:

U zegt dat oecumene iets anders is dan institutionele eenheid, namelijk een ander leven van christenen. Ziet u dat gebeuren?

'Ik kan die nieuwe oecumene aanwijzen: een kerk die de wereld ontdekt, die ontdekt dat je die wereld niet met macht maar uit kwetsbaarheid te lijf moet gaan, waardoor een stuk menselijkheid ontstaat en waardoor geloof in het verhaal van Jezus Messias ontstaat. Daar ben ik optimistich over. Ik denk dat de kerk nog veel zal mogen lijden, en dat nog veel martelarenbloed het zaad der kerk zal zijn, als je zo'n zwartgallig-optimistische opmerking verdraagt. Mijn hoop is er op gevestigd, dat in een bijna onleefbare cultuur door een uit de hand gelopen technologie, door kernbewapening, door vertrapte mensenrechten, da in zo'n cultuur het evangelie iedere keer vormen van menselijkheid blijkt te kunnen scheppen die het leven leefbaar houdt. Daar is mijn hoop op gevestigd. Mijn kinderhoop was gevestigd op het paradijs, maar die wereld is aan scherven. Binnen de oceaan van ellende zie ik roeiboten van hoop dobberen en daar moet je aan boord klimmen. Die hoop is niet kapot te krijgen, ik ben een hoopfundamentalist. De gemeente moet u de weg van haar Heere gaan ... ziet u daar iets van?

'Daar hoort een anekdote bij. Ik wilde Martin Luther King gaan beluisteren in Atlanta en de oude Luther King, zijn vader dus, zou me meenemen. We kwamen echter in de verkeerde kerk terecht en hoorden de meest afgrijselijke preek en het hield nooit meer op. Toen we er uit liepen zei ik dat ik diep teleurgesteld was. De oude Martin Luther King zei echter: Hier zijn er duizend van nodig om één Martin voort te brengen. Dat verhaal heb ik hard nodig gehad. Want kijk eens naar de kerk in Nederland. Dan zeg je om met Kraemer te spreken: Oceaan van ellende, roeibootje van hoop. Tot mijn verbazing heb ik de afgelopen zeven jaar steeds ontdekt, dat vrijwel overal met dit soort vragen werd gewerkt en altijd weer IKV-kernen ontstonden, actiegroepen ontstonden. Maar ook trouw huisbezoek werd gedaan en een stuk eenzaamheid werd doorbroken. Er is geen enkele reden je op de borst te slaan, maar er is ook geen enkele reden in de wanhoop onder te gaan. Er is alle reden gewoon door te werken.

Een kerk is combinatie van negentig procent religie en tien procent geloof. Je kunt twee dingen doen. Je kunt altijd maar die religie zien en die moet je ook bestrijden. Maar je kunt ook het geloof zien en dat koesteren en begieten en kijken of dat niet kan worden versterkt. Dat zijn twee instellingen ten ozichte van de kerk, waarbij ik de tweede een ieder aanbeveel, want van de eerste krijg je een maagzweer.'

Hoe verder?

Ik hoop dat dr. v. d. Heuvel bij de Vara geen maagzweer oploopt, hoewel de religie hem aldaar die kwaal niet zal opleveren. Hij mag wel weten dat het in velen in de Hervormde kerk hartzeer geeft dat hij deze stap heeft gedaan. Maar nog veel meer dat de kerk in haar belijden sterk eenzijdig politiek en maatschappelijk is bezig geraakt. En daar heeft dr. van den Heuvel vanuit zijn overtuiging helaas sterk toe bijgedragen. Waar is het belijden van de kerk over het hart van het Evangelie in bijbelse zin, in Gereformeerde zin? We hopen dat de stoel van Van den Heuvel bezet mag worden door een man voor wie de Gereformeerde belijdenis meer gezag en liefde geniet en die de bezieling van de Heilige Geest kent om ons van God vervreemde volk opnieuw te helpen inspireren tot geloof in de Christus der Schriften, de Zaligmaker der wereld, ook van de wereld van de 20e eeuw. Intussen leve er bij velen gebed voor hen die ook in deze tijd aan de fronten staan van kerk en wereld, gebed ook voor hen die in deze duistere tijd leiding hebben te geven aan onze kerk. Kroniekschrijver

Kroniekschrijver

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen