KLEINE KRONIEK

De Afscheiding en de Ned. Herv. Kerk

De discussie rond de „Samen op Weg"-beweging, de standpuntbepaling van het hoofdbestuur van de Geref. Bond met de daarop volgende predikantenvergadering waar ds. C. den Boer een lezing over dit thema hield, heeft in de kerkelijke pers nogal wat reacties opgeroepen. In „De Wekker", orgaan van de Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland, van 25 januari j.I. gaat ds. J. H. Velema nader in op de verhouding van zijn kerk tot de onze onder de titel „De Hervormde kerk en wij". Hij schrijft dat in zijn eigen kerk er een bijzondere aantrekkingskracht blijkt uit te gaan van de Hervormde Kerk. Ds. Velema begint zijn artikel met te herinneren aan de „Acte van Afscheiding of Wederkeering" van 13 oktober 1834, in Ulrum ondertekend door kerkeraad en gemeenteleden. Velen hebben later deze uitdrukking misverstaan. Ds. Velema schrijft dan: „Er staat duidelijk „Afscheiding of Wederkeering". Dat was dus hetzelfde. Daarom doet het vreemd aan wanneer deze benaming wordt uitgelegd alsof hiermee bedoeld zou worden de wederkeer tot de Hervormde Kerk."

Tot ds. Velema's verbazing las hij deze onjuiste uitleg vn genoemde Acte ook zelfs in een schets die werd uitgegeven door eigen Mannenbond. Daarop reageert ds. Velema dan als volgt: Begrijpt men nog wel wat wederkeering in de benaming van deze Acte betekent? Wijlen ds. R. E. Sluiter gaf op de grote herdenkingssamenkomst van de Afscheiding op 18 oktober '1934 te Utrecht reeds de juiste verklaring: „Afscheiding van de Ned. Herv. Kerk is wederkeering tot de ware Gereformeerde Kerk, de Kerk der Vaderen". (Bij de wenteling van het eeuwgetijd der Afscheiding, pag. 60).

Men moet dus niet zeggen of suggereren dat de Acte van Afscheiding feitelijk bedoelt de wederkeer tot de Hervormde Kerk en dat de Afgescheidenen dat voor ogen stond en dat wij ons ook zo moeten opstellen.

Dat is onlogisch gegeven het feit dat men zich afscheidde.

Het begrip „wederkeering" klopt precies in de benaming als men inderdaad'met de Afscheiding van de Hervormde Kerk bedoelt de wederkeer tot de aloude Gereformeerde Kerk.

Wel wordt over terugkeer gesproken in de Acte van Afscheiding zelf, maar dan gaat het niet over terugkeer van de Afgescheidenen zelf allereerst, maar over de terugkeer van de Hervormde Kerk tot den waarachtigen dienst des Heeren. Tot dat ogenblik verklaart men geen gemeenschap meer te willen hebben met de Ned. Hervormde Kerk.

Men kan dit een harde uitspraak vinden. In ieder geval is duidelijk dat de enig juiste logische en historische verklaring van de uitdrukking „wederkeering" niet is: wederkeering tot de Ned. Herv. Kerk maar wederkeer tot de Gereformeerde Kerk, zoals die getekend wordt in de Nederlandse Geloofsbelijdenis.

Een weg naar de Hervormde Kerk?

Onder dit hoofd gaat ds. Velema vervolgens verder in op enkele uitspraken in genoemde schets van eigen Mannenbond. Eerst noemt hij de door hem bedoelde uitspraken en gaat er dan vervolgens op in.

In genoemde studieschets wordt o.a. geschreven: „Vanuit de Kerken der scheiding zal meer dan gebruikelijk is, een weg gezocht moeten worden naar de Hervormde Kerk. Er is binnen die Kerk een krachtig getuigenis van de Heilige Geest merkbaar. Ik' meen dat dit een eerste roeping is voor de gehele Geref. Gezindte!"

En na de boven reeds geciteerde zin staat in deze studieschets ook te lezen: „Het is ook duidelijk in de Bijbel, hoezeer de gehavende en vaak ontrouwe Kerk toch nog ondanks alles voorwerp blijft van de zorg, de nimmer aflatende zorg des Heeren".

Nu deze gedachten zwart op wit staan in een

officiële uitgave van een van onze bonden, bedoeld als leidinggevend studiemateriaal voor de plaatselijke verenigingen komen er toch wel een paar vragen op, die, n.a.v. deze zinnen en de verschijning van deze schets gesteld moeten worden.

Waarom moeten we meer dan gebruikelijk is een weg zoeken naar de Hervormde Kerk? Is er een bijzondere reden om dat te doen?

Het antwoord vindt men even verder: er is binnen die Kerk een krachtig getuigenis van de Heilige Geest merkbaar.

Maar dan vraag ik: waaruit blijkt dat krachtig getuigenis van de Heilige Geest? Blijkt dat uit de opstelling, de besluiten, de leiding, de stukken van de Generale Synode? Is dat zó opvallend dat we ongehoorzaam zouden zijn als we daar niet op zouden letten? Of wordt bedoeld dat de Geref. Bond in de loop der jaren — volgend jaar bestaat de Bond 75 jaar — meer invloed heeft gekregen in de Hervormde Kerk, vooral plaatselijk en dat er in vele gemeente een schriftuurlijke gereformeerde prediking valt te beluisteren? Een zaak waar we dankbaar voor mogen zijn en die we zeker niet mogen onderschatten. Is dat de reden dat er een weg vanuit onze kerken moet gezocht worden naar de Hervormde Kerk? Of wordt bedoeld een weg naar de Geref. Bond?

En dan de laatst geciteerde zin uit deze schets: de zorg des Heren voor de ontrouwe kerk. Het is alsof we de argumentatie van een Geref. Bonder horen voor zijn blijven in de Hervormde Kerk.

De vraag mag dan ook gesteld worden — een vraag, die we vandaag vaker horen stellen in allerlei gesprekken, openlijk of bedekt, van de kant van jongeren, maar ook van ambtsdragers wel — staan we vandaag nog achter de Afscheiding? Kunnen we ons afscheiden-zijn nog handhaven of moeten we proberen op een nette manier te retireren en op z'n hoogst het standpunt innemen: het zal in 1834 nodig zijn geweest, maar vandaag is dat niet meer het geval.

Individueel hebben velen uit de Geref. Gemeenten en uit onze kerken die vraag beantwoord en ze zijn uit verschillende motieven, soms sterk persoonlijk gekleurd door ondervonden teleurstellingen, naar de Hervormde Kerk gegaan — sommigen als predikant; anderen dienen die kerk in het ambt als ouderling en diaken. Moeten wij hun voorbeeld volgen?

De tijd van terug naar Hervormde Kerk nog niet aangebroken

Bovenstaand opschrift is eigenlijk samenvattend de conclusie van ds. Velema. Waarom vooral niet? Omdat er nog steeds niet voldaan is aan de terugzt tot de waarachtige dienst des Heeren in de

Hervormde Kerk als geheel. En dat werd bedoeld in de „Acte van Afscheiding of Wederkeering" van 1834. Ds. Velema vervolgt dan met:

..Nu overgaan tot de Ned. Hervormde Kerk zou betekenen dat we ingekapseld worden in het geheel van de Ned. Herv. Kerk, waarin we de waarheid Gods inderdaad vrijuit kunnen verkondigen — dat is het verschil met de Cock, die om deze reden de kerk werd uitgezet — maar toch altijd voor de prijs dat we veel zouden moeten tolereren dat met die waarheid Gods in strijd is. In genoemde studieschets wordt ook gezegd: „God geeft ons wellicht in de toekomst meer en meer de mogelijkheden om plaatselijk eenheid te zoeken met al degenen die een even dierbaar geloof belijden".

Hier wordt een moeilijke zaak aangesneden. Het is zeker een goede zaak dat we plaatselijk elkaar zoeken waar dat maar mogelijk is. Maar de spanning tussen de plaatselijk kerk en het kerkverband blijft — een spanning, die tot dusver nog niet opgelost is.

Gelukkig besluit ds. Velema met de opmerking dat we elkaar als belijders van de gereformeerde confessie in deze tijd broodnodig hebben. Vooral omdat er zoveel aan de orde is in deze tijd, ook in elke kerk van gereformeerde belijdenis. En daar

stemmen wc hartelijk mee in.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen