Synodaal memoriaal

(2)

Teken van leven

Wie zomaar eens een zitting van de Generale Synode zou bijwonen, en dan nog een zitting waarop niet al te controversiële punten aan de orde komen, zou de indruk kunnen krijgen dat cr in onze kerk een grote mate van eenstemmigheid heerst! Ook tijdens de najaarssynode is het gebeurd, en zelfs verschillende malen, dat een bepaald stuk, na een vrij tamme discussie, met algemene stemmen werd aanvaard. Wist men in zo'n geval niet beter, men zou denken dat de Hervormde Kerk gekenmerkt wordt door een grote mate van homogeniteit...

Dat was reeds maandagmiddag het geval, toen de nota van de Generale Diakonale Raad aan de orde kwam. Aan deze nota, getiteld „Teken van leven, een diakonaal plan", hebben ongeveer 1500 diakenen meegewerkt, die daartoe op 14 verschillende regionale vergaderingen bijeenkwamen. Over deze nota werden ter synode waarderende opmerkingen gemaakt, hoewel er ook kritische geluiden waarneembaar waren. Zo vonden sommigen het een manco dat er in het stuk niet wordt gesproken over de verhouding tussen zending en werelddiakonaat. Anderen misten te veel de op gang gekomen samenwerking met de Gereformeerde Kerk.

Ook van de rechterzijde werden wat kritische noten gekraakt. Moet de samenleving de agenda voor de diakonie bepalen? Staat het diakonaat niet in de dienst der verzoening? Is de toon van het rapport niet te optimistisch? Wordt de geloofscrisis die er op vele plaatsen is, niet genegeerd?

In het algemeen was men van mening dat het stuk wel veel bezinning gaf, maar te weinig beleid. Uiteindelijk heeft de Synode „met waardering en dankbaarheid" kennis genomen van de nota en heeft zij de GDR gevraagd in een volgende beleidsnota de kritiek van de Synode te verwerken. En in deze formulering konden alle synodeleden zich vinden.

De Vrij Evangelische Gemeenten

Eenstemmigheid was er ook toen maandagavond de voorstellen werden besproken om te komen tot een nauwe samenwerking met de Vrij Evangelische Gemeenten. Deze vormen eigenlijk geen kerkgenootschap, in die zin dat zij classes en synoden kennen, maar een Bond van min of meer autonome (zelfstandige) gemeenten. De Bond is in 1881 ontstaan en telt thans ongeveer 50 gemeenten met in totaal ruim 8000 lidmaten. Ze zijn merendeels voortgekomen uit reaktie tegen de moderne prediking van de vorige eeuw en tegen de synodale struktuur van de kerk.

Er lag nu een stuk ter tafel waarin de Synode werd voorgesteld Ordinantie 20 van de Kerkorde toepasbaar te verklaren op de VEG. In dit artikel wordt de mogelijkheid gegeven dat de Hervormde Kerk bijzondere betrekkingen aanknoopt met andere kerken in Nederland. Men kan dan op grond van dat artikel in eikaars kerken preken en de sacramenten bedienen, huwelijken inzegenen en zelfs eikaars predikanten beroepen. Een dergelijke samenwerking kwam reeds tot stand met de Luthersen, de Remonstranten en niet te vergeten met de Gereformeerde Kerk.

Ouderling Hacck (Classis Harderwijk) stelde zich positief op ten aanzien van het voorstel. De Hervormde Kerk heeft in het verleden wel contacten gelegd met kerken waar we minder verheugd over konden zijn. Hij sprak de hoop uit dat, wanneer de samenwerking inderdaad tot stand komt, de accentverschillen geen tegenstellingen zouden blijken te zijn. In een bewogen pleidooi wees hij er echter op dat er in Nederland ook nog andere kerken zijn, ter rechterzijde, die dezelfde belijdenis hebben als wij. Moet de Herv. Kerk geen toenadering zoeken ook tot diè kerken? Dat zou „het wonder van de 20ste eeuw" kunnen worden!

De Synode nam het besluit dat de kerkeraden en de classes zullen worden gehoord over de samenwerking met de VEG en dat deze zaak in de zomerzitting van 1979 opnieuw aan de orde zal komen.

De visitatie

In brede kringen van de kerk blijkt onbehagen te leven over de wijze waarop de visitatie — een oeroud reformatorisch gebruik — wordt verricht. De frequentie is te laag (eenmaal in de vijf jaar), het bezoek en het gesprek dragen een te formeel karakter en de kerkeraden en gemeenten ervaren de visitatie te veel als een vorm van tucht of althans van controle. Bovendien blijkt het telkens weer moeilijk geschikte visitatoren te vinden.

Om in deze situatie verandering te brengen lagen voorstellen ter tafel die ten doel hadden de visitatie meer gericht te doen plaats hebben en ook meer „gekwalificeerde" visitatoren aan te trekken. In het rapport werd bijvoorbeeld gespeeld met de gedachte mensen te zoeken in de kring van oud-ambtsdragers die geacht worden over een grotere ervaring te beschikken.

De Synode was echter in het algemeen beducht voor een ontkoppeling van visitatie en ambt. Men loopt zo gauw het gevaar dat men eerst iemand gaat zoeken voor een bepaalde functie om hem dan nog even in het ambt te bevestigen.

De Commissie van Ontwerp kreeg het verzoek het rapport gereed te maken voor behandeling in de Classicale Vergaderingen, aangevuld met de reakties van de Synode. Het wordt dus afwachten hoe de verschillende Classes zullen reageren op deze nieuwe opzet van de visitatie. Er zal dan wel een jaartje overheen gaan voordat de voorstellen weer aan de Synode kunnen worden voorgelegd.

De zending

De dinsdagmiddag was geheel gewijd aan de zending. Eerst werd het jaarverslag van de Raad voor de Zending besproken en goedgekeurd, echter wel met het verzoek aan de Raad om in een volgend verslag duidelijker te zijn over het beleid, vooral waar het gaat om de verhouding van diakonaat en werelddiakonaat.

Het tweede gedeelte van de middag werd besteed aan een gesprek met een deel van het hoofdbestuur van de GZB, dit naar aanleiding van het door de GZB uitgegeven boekje „Het eigen karakter en de plaats van de GZB". Dit boekje, dat voornamelijk geschreven is met het oog op de eigen achterban, bleek een goed uitgangspunt te zijn voor het gesprek. Telkens duiken immers in de kerk weer dezelfde vragen op: Wat wil de GZB eigenlijk? Wat beweegt de GZB om in het geheel van de kerk apart te blijven staan? Vragen die al vaak beantwoord zijn en toch blijken de antwoorden niet te overtuigen.

Van de teleurstelling daarover liet Ds. W. van Laar, secretaris-binnenland van de GZB, ter synode blijken. We hebben nog steeds verkeerde beelden van elkaar, zo zei hij, en daarom is een beeldenstorm dringend nodig. Hoe verkeerd die beelden zijn bleek wel uit de kritiek op de GZB van Prof. Hasselaar en van Ds. Bot. Beiden hadden die kritiek schriftelijk ingezonden, zodat de synodeleden er van te voren kennis van hadden kunnen nemen. Men stelde het voor alsof het de GZB uitsluitend zou gaan om bekering van de enkele ziel, en alsof men bij de zending alleen zou uitgaan van de uitverkiezing! Over deze zaken ontspon zich op de synode een theologische discussie, die er toe leidde dat men behoefte bleek te hebben aan voortzetting van het gesprek. Daartoe zullen de notulen van het synodedebat zowel aan de Raad voor de Zending als aan de GZB worden toegezonden.

Het gemengde huwelijk

Woensdagmorgen heeft de synode zich bezig gehouden met de problematiek van het gemengde huwelijk, met name dan van het huwelijk tussen een Rooms-Katholieke en een Hervormde partner.

Hier kwamen de grote meningsverschillen die in de kerk leven duidelijk openbaar. Allereerst kwamen er vragen waarom ook andere relatievormen dan het huwelijk niet bij een dergelijke studie waren betrokken? Moet de kerk zich ook niet uitspreken over het samenwonen, e.d., wil zij weer niet achter de feiten aanlopen?

Openlijk werd in het rapport kritiek uitgesproken aan het adres van die predikanten en kerkeraden die nog steeds weigeren te voldoen aan de aanvraag om een gemengd huwelijk in te zegenen. Een aantal synodeleden haakte daarop in en motiveerde deze weigering. Men moet niet uitgaan van de situatie, men moet in prediking en pastoraat blijven waarschuwen tegen dergelijke verbintenissen.

De Raad voor Kerk en Gezin blijkt deze terughoudendheid niet te kunnen waarderen. Uit het rapport kregen we de indruk dathet gemengde huwelijk niet alleen wordt gesanctioneerd, maar zelfs toegejuicht! Althans, daarin wordt melding gemaakt van een gémeente waarin het percentage zo laag is, en dat wordt toegeschreven aan de starre houding van de modaliteiten binnen de Hervormde Gemeente...

De Raad die het rapport had opgesteld kreeg het verzoek een poging te doen om een nieuw rapport over het gemengde huwelijk samen te stellen, waarbij de discussies zullen worden verwerkt.

Tot heden toe hebben we nog maar aandacht geschonken aan die agendapunten die weinig controversen opriepen. De volgende keer willen we nog een terugblik werpen op de twee punten die de felste discussies opleverden: de zaak-Ter Schegget en de gift aan het Patriottisch Front in Rhodesië.

Wijk (bij Heusden)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen