Theocratie of ideologie

Van de hand van de ook onder ons zeer bekende dr. W. J. Aalders is een nieuw boek verschenen onder de titel: Theocratie of ideologie.*) Het is een boek waar we graag uw aandacht voor vragen. We kunnen er veel uit leren ten aanzien van de politieke vragen die in onze tijd op ons aankomen. Veel christenen zijn in de laatste jaren in verwarring gebracht door de ontwikkeling van de christelijke partijen. Dat is al begonnen vlak na de oorlog, toen verschillende hervormde predikanten kozen voor een socialistische partij en daarmee kozen voor een bepaalde ideologie, in hun geval de socialistische ideologie, tegenover de theocratie. Bij de laatste gaat het om de „Godsregering" tegenover de opvatting dat de mens zelf zou kunnen bepalen hoe in het politieke leven gehandeld moet worden. Niet de mens met zijn verschillende opvattingen, die telkens wisselen, maakt de dienst uit, maar de Heere God moet gehoorzaamd worden en in Zijn wetten en inzettingen moet gewandeld worden en dat moet in de wetten van het land ook duidelijk openbaar komen. Wanneer een vorst regeert „bij de gratie Gods", dan zal hij bij al zijn beslissingen ook gebonden zijn aan het Woord Gods en dan zal hij daarbij de wil Gods hebben te volbrengen.
Het is vooral de grote christen-staatsman Groen van Prinsterer geweest, die in de vorige eeuw een duidelijk stempel heeft gezet op de opvattingen van de christenen in ons land die aan het Woord Gods en de gereformeerde belijdenis van de kerk wilden vasthouden. Over het algemeen heeft men in onze tijd de gedachten van Groen van Prinsterer losgelaten en daarmee is tegelijk het politieke leven in christelijke kring sterk verwaterd, zodat men ook allerlei ideologieën is gaan aanhangen, die aan de christelijke politiek haar eigen karakter hebben ontnomen. Door de jongste ontwikkelingen, mede door de vorming van het C.D.A., .zijn velen in grote verwarring gebracht en allerwege kan men een duidelijk onbehagen opmerken over de gang van zaken. Het stemt ons tot grote vreugde dat juist nu dit boek van Dr. Aalders verschenen is, waarin hij alle aandacht vraagt voor de figuur van Groen van Prinsterer en zijn beginselen waaruit hij leefde, opdat we daardoor hopelijk tot een politiek reveil kunnen komen en veel duidelijker onze taak en opdracht op dit gebied zouden zien liggen dan vaak nu bij velen het geval is. Dr. Aalders heeft aan zijn boek „Theocratie of ideologie" de ondertitel meegegeven: „Het dilemma van de huidige christenheid". Hij heeft dit naar onze mening op deze wijze zeer juist gesteld, want men zal tot een keuze moeten komen en men zal duidelijk moeten zien en weten dat die keuze gedaan moet worden, wil er straks nog van een christelijke politiek sprake kunnen zijn.
Het is wel duidelijk dat Groen van Prinsterer geheel en al gewrorteld is in de reformatie en daarbij het Woord Gods heel beslist aanvaardde als richtsnoer voor zijn gehele leven. Daarbij zag hij ons volk het stempel dragen van de reformatie waarin de gereformeerde belijdenis zo'n belangrijke plaats innam. Daar heeft ook Groen herhaaldelijk op gewezen dat die gereformeerde belijdenisgeschriften het geloof van de Schrift duidelijk vertolken en dat we daaraan vast moeten houden. Dr. Aalders haalt in dit verband een uitspraak aan van de Leidse professor in de kerkgeschiedenis Trigland, die het zo heeft gezegd: „Men moet de Nederlandse Belijdenis niet simpellijk aanmerken als een menselijk geschrift, maar als een geschrift bij Godvruchtige en getrouwe Leraars der ware Kerk des Heeren uit den Woorde Gods gesteld, om te dienen voor een gezonde en schriftmatige belijdenis des geloofs, bij de vrome martelaren, in gevangenissen, op pijnbanken, in vuren, onder zwaard en galg standvastig bekend; om welke vele duizenden hun goed en bloed in gevaar hebben gesteld, naakt en bloot uit hun vaderland naar andere landen in ballingschap zijn getrokken; welke alle de Gereformeerde Kerken in de Nederlanden en in Frankrijk voor gezond en Godes Woord conform hebben erkend, en door welke de Gereformeerde Kerken van de Antichristelijke Roomse Kerk en allerlei vreemde en verwarde Secten zijn afgezonderd. Dat is wat meer als simpellijk een geschrift bij mensen gesteld."
Nu ons volk, nu zelfs de kerken van Nederland, de band met deze gereformeerde belijdenis al losser en losser gaat maken, zo zelfs dat ze in werkelijkheid soms al is doorgesneden, zien we duidelijk het verval op alle levensgebieden al groter en groter worden. Daarmee heeft men immers de Bijbel als Gods Woord losgelaten. En dan is het niet meer de Heere God, Die op de troon zit, maar de mens met zijn eigen opvattingen, de mens die de banden met God heeft verscheurd en van Hem is afgevallen. Dan gaat men ook met de revolutie mee, want dan willen we van „geen God en geen Meester" meer weten. En in deze toestand is ons volk in deze zeventiger jaren van de twintigste eeuw terechtgekomen. En wanneer men de Heere en Zijn Woord loslaat, dan heeft men geen toekomst meer.
Ook in dit boek tekent Dr. Aalders Groen van Prinsterer als evangeliebelijder: „De centrale betekenis van het Kruis der verzoening en de fundamentele betekenis van de paulinische prediking, die niets wilde weten dan Jezus Christus en dien gekruist, — dat hield voor Groen van Prinsterer in, dat het ongeoorloofd en onmogelijk is om over het koningschap van Christus te spreken los van Zijn priesterschap; zoals het even ongeoorloofd en onmogelijk is om over heiliging te spreken los van de rechtvaardiging. Groen erkende wel degelijk Christus' koningschap, maar niet in wereldse, niet in messiaanse, niet in ideologische zin... Hij streefde geen wereldse heilsstaat na. Het enige waar hij politiek voor arbeidde, was dat de christenheid in deze wereld een steunpunt, een toevluchtsoord, een herberg geschonken zou worden, waar als een oase van vrijheid en gerechtigheid ruimte bleef voor de Evangelieprediking, het Evangeliebelijden, en het christelijk leven."
Heel de strijd van Groen van Prinsterer op alle terreinen van het leven, ook voor de christelijke school als school met de Bijbel, vloeit tenslotte voort uit zijn belijden en beleven van het geloof der Schriften. Dr. Aalders tekent in dit boek Groen van Prinsterer en zijn beginselen waaruit hij leefde en waarvoor hij streed, op een zeer boeiende wijze. Hoe bijzonder actueel is dit boek over deze staatsman uit de vorige eeuw. Op alle terreinen van het leven, op dat van staat en maatschappij, op dat van kerk en school, heeft Groen van Prinsterer getuigd en lijnen getrokken naar de praktijk van het leven. En hij heeft dat gedaan in gehoorzaamheid aan de Schrift, gevangen als hij was door de genade Gods in Christus Jezus, Die hij openhartig en duidelijk beleed als zijn Borg en Middelaar, Wiens bloed ook hem gereinigd had van alle zonde. Daarbij nam hij een duidelijk standpunt in als belijder van het christelijk geloof in reformatorische zin. In zijn bekende standaardwerk over de vaderlandse geschiedenis zegt hij het duidelijk: „Ik heb overal gesproken op de toon van christen en protestant." En in het voorwoord zegt hij: „Ook op het pad der historie zij Gods Woord een lamp voor onze voet. Zonder de Heilige Schrift blijft de wereldgeschiedenis raadsel; door het geloof weten we haar inhoud en doel; de vervulling der paradijsbelofte, de zegepraal van de 'Messias over de verleider; Christus gekomen om Zijn ziel te stellen tot een rantsoen voor velen, zal wederkomen om te oordelen de levenden en de doden. Aan de vorming, handhaving en verheerlijking van Zijn gemeente, zijn de lotgevallen van personen en natiën, door alle geslachten en eeuwen ondergeschikt. Het getuigenis van Christus is de geest der wereldhistorie, zowel als der profetie."
Boeiend is dit boek van dr. Aalders over deze grote staatsman, die eigenlijk alleen maar evangeliebelijder wilde zijn op alle terreinen van het leven. Aan hem kunnen we een voorbeeld nemen. Van hem kunnen we leren. Want hij wijst ons geregeld en overal op die Christus der Schriften, op de God des levens. En wanneer we op Hem geworpen worden is de keuze tussen theocratie en ideologie niet zo moeilijk meer, hoewel we dan wel alleen komen te staan vooral ook in onze tijd. Maar wanneer we elkaar in die keuze herkennen kan er toch een nieuwe gemeenschap groeien. Uit die hoop en verwachting mogen we leven en werken ook in deze tijd.

*) Theocratie of ideologie. Het dilemma van de huidige christenheid, door dr. W. Aalders. Uitgave van uitgeverij J. N. Voorhoeve te Den Haag. Prijs geb. ƒ 37,50.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen