De viering van het Heilig Avondmaal

Er zijn in de laatste tijd enkele vragen binnengekomen over de viering van het Heilig Avondmaal, in het bijzonder over de gebruiken bij die viering, omdat, zoals iemand ons schreef, „zelfs bij de viering van dit sacrament allerlei oude tradities overboord worden gegooid, zodat zelfs de drift naar verandering die we in onze tijd zo duidelijk opmerken zelfs geen stand heeft gehouden bij het Heilig Avondmaal, dat toch door de Heere Jezus Christus is ingesteld, Die ons mede aanwijzingen heeft gegeven op welke wijze het Avondmaal gevierd dient te worden".
Inderdaad, allerlei oude tradities in het kerkelijk leven, die vroeger toch wel bijzonder zinvol waren, zijn al verdwenen. Wanneer, om een voorbeeld te noemen, een kind geboren was, zou een moeder met haar kind niet op straat zijn gekomen, wanneer ze niet eerst haar „kerkgang" had gedaan, waarbij moeder en kind in de voorbede werden opgedragen aan de Heere. Deze traditie is geruisloos verdwenen in de meeste kerken van ons land. Trouwens, voorheen vroeg men veel meer de „voorbede" in allerlei omstandigheden van het leven, bij blijde en droevige gebeurtenissen, zodat wel duidelijk moet zijn hoezeer ook het gewone leven van de kerkgangers is „ontkerstend". Natuurlijk zijn niet alle tradities zinvol, zodat zeker niets iets gehandhaafd moet blijven „omdat het altijd zo geweest is". We moeten natuurlijk ook ervoor oppassen om „menseninzettingen" met een gezag te bekleden dathet gezag van de Bijbel evenaart. Daar waarschuwt onze geloofsbelijdenis met alle klem tegen. Aan de andere kant moet men oude tradities niet zonder meer afschaffen omdat ze oud zijn en wij nu in een nieuwe tijd leven.
Een briefschrijver was ergens in de kerk geweest waar het Heilig Avondmaal op een geheel andere wijze gevierd werd dan hij gewoon was. De kerkgangers bleven gewoon in de banken zitten en 'de" ouderlingen gingen van bank tot bank met de schalen met brood en de bekers en bijna iedereen nam deel aan het Avondmaal. En nu stelt hij de vraag of op deze wijze het Avondmaal wel gevierd wordt naar de instelling van Christus? Daarop zouden we willen antwoorden, dat de Heere Jezus het Avondmaal heeft ingesteld toen Hij met Zijn discipelen aanzat aan de Paasmaaltijd. En naar onze mening dient men zich bij de wijze van viering van het Avondmaal daar zo nauw mogelijk bij aan te sluiten. Het Heilig Avondmaal heeft zeer beslist het karakter van een maaltijd, zoals Christus het heeft ingesteld. En daarom hebben ook onze gereformeerde vaderen ervoor geijverd om toch op deze wijze dit sacrament te vieren. Terwijl de roomse kerk het altaar tot middelpunt van het Avondmaal heeft gemaakt, heeft men in de reformatorische opvatting naar gereformeerde geest de gedachte aan een altaar geheel en al verdrongen om daarvoor de tafel in de plaats te zetten waar de Avonamaalgangers met elkaar de „Maaltijd des Heeren" gebruiken.
Bovendien heeft men alle bijzondere dingen bij de viering van het Avondmaal afgewezen. Een eenvoudige tafel met wit linnen en daarop de schalen met brood en de bekers met wijn. Het brood wordt rondgegeven en evenzo de wijn. Dit laatste moet wel met alle nadruk worden vermeld, omdat immers in de rooms-katholieke kerk de wijn aan de „leken" worden onthouden, dat wel zeer nadrukkelijk in strijd komt met het woord van de Heere Jezus, toen Hij „ in de nacht waarin Hij verraden werd" bij de instelling van het Avondmaal heeft gezegd: „Drinkt allen daaruit." Bepaalde voorschriften voor de samenstelling van het brood en de soort wijn zijn nooit gegeven. Men nam eenvoudig brood zoals het ook door de mensen gegeten werd. En men koos het liefst rode wijn, uit druiven geperst. Maar verder zijn er geen bijzondere bepalingen in dit opzicht. Naar onze mening is dit ook zeer juist, daar immers Christus bij de instelling van het Avondmaal ook „gewoon brood" heeft genomen en de wijn die aanwezig was. Maar het is wel zeer duidelijk dat de viering van het Avondmaal het „maaltijdkarakter" dient te behouden, zodat de Avondmaalgangers ook genodigd dienen te worden om plaats te nemen aan de Tafel. Daarom wijzen ook wij een Avondmaalsviering zoals onze lezer die beschreven heeft met alle beslistheid af. Men kan wel allerlei veranderingen aanbrengen bij de viering van het Heilig Avondmaal, maar we mogen toch nooit vergeten dat het, zoals ons oude Avondmaalsformulier zo nadrukkelijk zegt, des Heeren Avondmaal is en dat wij mensen ons dan ook moeten voegen naar Hem. Wij moeten toch wel heel duidelijk met onze handen afblijven van de inzettingen van de Koning der kerk zelf.
Dat geldt ook voor de andere zaak die een briefschrijver aan ons voorlegt. Hij was in een kerkdienst aanwezig, waarin men de éne beker vervangen had door „eenpersoonsbekertjes", zoals hij het uitdrukt en hij vraagt ons nu of dit de bedoeling is geweest van de Heere Jezus bij de instelling van' het Avondmaal? Nu kan men weten dat deze zaak al vele tientallen jaren geleden is begonnen te spelen. Men meende dat het gebruik van één Avondmaalsbeker niet te handhaven was in onze moderne tijd, daar er immers gevaar voor besmetting was en daar het toch onsmakelijk zou zijn dat men allen uit één beker zou drinken. Dat mocht dan vroeger heel gewoon geweest zijn, met de ontwikkeling van de mensen en het voortschrijden van de tijd zou men nu toch wel tot een ander gebruik moeten komen. En men meent daarbij dat het wezen van het sacrament niet aangetast wordt door het gebruik van de „eenpersoonsbekertjes". Het gaat toch immers om brood en wijn als de tekenen en zegelen van het genadeverbond. De wijze waarop men dat brood eet en die wijn drinkt doet daarbij niet terzake. Het is alleen maar een kwestie van vorm.
Maar zo eenvoudig liggen de zaken toch niet. Zeker, brood blijft brood, van welke samenstelling het meel ook is. En wijn blijft wijn, van welk merk het ook is. Maar de éne beker blijft niet de éne beker, wanneer men „eenpersoonsbekertjes" gaat gebruiken. En het drinken uit één drinkbeker is immers duidelijk een symbool van de gemeenschap der gelovigen. Hoezeer men ook verspreid woont in een gemeente en van welke rang en stand men ook moge zijn, men drinkt uit die éne beker en men eet van hetzelfde brood om juist die gemeenschap en die onderlinge band van de gelovigen duidelijk te doen uitkomen. Die „eenpersoonsbekertjes" vervagen juist dat gemeenschapsidee en zetten de deelnemers aan het Avondmaal allemaal apart. Daarom wijzen we ook deze wijze van viering van het Avondmaal beslist af. En dan willen we ons ook aansluiten bij artikel 29 van de Ned. Geloofsbelijdenis, waar duidelijk gesteld wordt dat de kentekenen van de ware kerk gevonden worden in de reine bediening van het Woord Gods en in de reine bediening van de sacramenten „gelijk ze Christus heeft ingesteld".
Misschien dat nu iemand zegt dat er bij de gewone Avondmaalsviering zoals wij die in onze kerken hebben, toch ook gebruik gemaakt wordt van meer dan één beker, van twee of van vier bekers. Waarom zouden we er dan niet nog meer mogen gebruiken en iedere Avondmaalganger zijn eigen bekertje voor mogen zetten? Het zal ons duidelijk zijn dat dit uit praktische redenen gebeurt, daar de kerkdiensten anders immers te lang zouden worden. Maar aan het wezen wordt hierbij niet getornd. Het is een gemeenschappelijke beker die rondgaat en die dus ook zeer duidelijk wijst op „de gemeenschap der gelovigen". En dat element dient bewaard te blijven bij de viering van het sacrament van het Heilig Avondmaal, omdat dit ook een zeer wezenlijk bestanddeel ervan is. Gemeenschap met Christus als het Hoofd en gemeenschap met elkander als de „ledematen van één Lichaam".
We willen dan ook met alle nadruk nog eens zeggen dat we zeer voorzichtig moeten zijn met het aanbrengen van allerlei wijzigingen in oude tradities. Maar bovendien willen we opmerken dat het zeer zeker niet aangaat om een instelling van Christus als het Avondmaal en de wijze van viering te wijzigen, waardoor iets wezenlijks wordt ontnomen aan dit sacrament. We moeten ons houden aan de wijze van viering van het Avondmaal zoals Christus het heeft ingesteld.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen