Jongeren · Vrouwen en SGP

Nederland staat in brand. Keer op keer worden er aanvallen gedaan op christelijke waarden. En de SGP is maar nnet het eigen intern dingetje bezig: ons vrouwenstandpunt. De wereld gaat aan de SGP voorbij... zonder dat wij een zoutend zout zijn! Hoog tijd voor een breder gedragen oplossing!

Tot de wet en de getuigenis!

Gods Woord is voor de SGP regel en richtlijn voor het politieke denken en handelen. Maar... dan moeten we óók bij het vrouwenstandpunt zorgvuldig luisteren naar dat Woord, ledere SGPer wil eerbiedig luisteren naar de Schrift. Daarom is hij lid van de partij. Voor hem is de Bijbel het uitgangspunt! Maar... blijkbaar kan er verschil zijn in het verstaan ervan; het anders wegen van diverse Schriftgegevens! Gods Woord is de absolute waarheid; ónze interpretatie daarvan echter niet! Laten wij buigen voor het onfeilbaar gezag van Gods Woord, maar tegelijkertijd de feilbaarheid van onszelf zien in het verstaan ervan, want dat opent een eerlijk gesprek met elkaar!

Tijdgeest en emancipatiestreven

Tijdgeest, emancipatiestreven en verschuivende opvattingen in eigen kring mogen natuurlijk nooit van doorslaggevende betekenis zijn. Alleen de Schrift! Wat helaas wel is gebeurd, is het stigmatiseren van SGP'ers, die geen bezwaren zagen tegen vrouwen in de politiek. Ze werden in de hoek geplaatst van mensen die besmet zouden zijn met de tijdgeest, emancipatiestreven en Verlichtingsdenken. Zo werden ze verdacht én monddood gemaakt! Want ja, iemand die zo verdacht was, daar moest je maar niet naar luisteren... Pas sinds het begin van de vorige eeuw begon de politieke participatie van de vrouw gestalte te krijgen.Vóór die tijd was het breed gedragen dat politieke organisaties geen vrouwen hadden binnen de partij. Onze reactie is dan: "Niet wij zijn veranderd, maar zij! Hebben wij nu ineens helderder licht op Gods Woord, zodat wij ons standpunt dienen te wijzigen? ".

Een te snelle reactie. Het was toen geen issue. Een stevige bijbelse onderbouwing was niet echt nodig. Bij de opkomst van de emancipatie werden standpunten beproefd en bevraagd. De man-vrouw-verhouding moest op bijbelse gronden scherper gedefinieerd worden. Maar heeft de SGP werkelijk naar die scherpere definiëring gezocht? Heeft zij niet te veel vastgehouden aan wat zij nu eenmaal gewend was en waar wel iets van Bijbelteksten onder gelegd kon worden? Zit de SGP soms op dit punt gevangen in de tijdgeest... van toen? Terecht heeft de SGP een kritische houding tegenover een emancipatiestreven, die steeds meer als een soort moeten door de overheid opgelegd wordt. Die eenzijdig het accent legt op zelfontplooiing ten koste van het werken aan een goede huwelijksrelatie. Een emancipatiedrift, die wel eens doorsloeg in feminisme, waarin de vrouw over de man wil heersen. Maar is de SGP van de weeromstuit zelf ook niet iets doorgeslagen? Werd zij niet meer gedreven door haar terechte verzet tegen het emancipatiestreven, zonder zelf ook eens kritischer de bijbelse gegevens te wegen?

Een rib uit zijn lijf!

Die vrouwen kosten wat. Een rib uit je lijf! Maar je krijgt er ook wel wat voor terug! Een vrouw, "als een huipe tegenover"! Matthew Henry zegt het treffend: "De vrouw werd geboren uit een rib van Adams zij. Niet uit zijn hoofd om hem te overtreffen, niet uit zijn voeten om door hem vertreden te worden. Maar uit zijn zijde, om zijns gelijke te zijn, onder zijn arm om door hem beschermd te worden en nabij zijn hart om door hem bemind te worden". "En God schiep den mens naar Zijn beeld; naar het beeld van God schiep Hij hem: mannelijk en vrouwelijk schiep Hij ze" (Gen. 1: 27). Juist in hun samenzijn zijn man en vrouw beelddrager van God. Het is een twee-eenheid. Alleen samen zijn ze compleet. Een echte wederhelft van elkaar! Man en vrouw zijn gelijkwaardig aan elkaar, maar niet gelijk. Een man is nu eenmaal niet gelijk aan een vrouw. Niet alleen uiterlijk, maar ook biologisch en psychologisch zijn er duidelijk verschillen. Maar heeft dat "niet gelijk zijn" nog meer aspecten? "Als een huIpe tegenover" kan de associatie geven van "een hulpje in de huishouding". Maar dat is niet de lading hiervan. Het Hebreeuwse woord "ezer" (=hulp) wordt in het Oude Testament 21 keer gebruikt, waarvan 16 keer voor de Heere Zelf! Dus niks geen minderwaardige aanduiding. Integendeel! Er is wel een belangrijk verschil: een man kan niet zwanger worden! Een vrouw kan leven in haar moederschoot ontvangen, dragen, baren en een tijd lang borstvoeding geven. Dat geeft scheppingsmatig aan dat de zorg voor de kinderen haar eerste gave en opgave is. Dat is een scheppingsorde. De plaats van de vrouw ligt in eerste instantie bij haar kinderen, die van groot belang is voor (de toekomst van) de samenleving. De vrouw zal wel met smart kinderen baren. Na de zondeval heeft God tot de mens gesproken. De man zal over de vrouw heerschappij hebben. Maar ook dit heeft vaak tot misverstanden geleid. Het is nl. geen wet van God, maar meer een aankondiging: door uw eigen schuld zal het u nu zó vergaan in het leven. En dat heeft de geschiedenis uitgewezen. Onderdrukking van de vrouw was helaas geen zeldzaamheid! Maar hoe ver gaat de werkingssfeer van de scheppingsorde? In Gen. 2 gaat het over man en vrouw in het huwelijksverbond! De vrouw is been van mijn benen, vlees van mijn vlees, riep Adam uit. "Daarom zal de man zijn vader en moeder verlaten, en zijn vrouw aankleven, en zij zullen tot één vlees zijn". Dat wijst op het geheim van het huwelijk (I Kor. 6: 16). De scheppingsorde geldig verklaren ook buiten het huwelijk, is het overvragen van Gen. 2! In dit Schriftgedeelte staat de scheppingsorde alleen beschreven in de context van het huwelijk! Een cruciaal gegeven!

Hoofd

In het Nieuwe Testament (I Kor. I I en Ef 5) wordt gesproken over het hoofdzijn van de man. Wat voor strekking heeft dat "hoofd-zijn" van de man en het"onderdanig-zijn" van de vrouw? Niet om als man dominant over de vrouw te heersen. Ef. 5: 21 zegt nadrukkelijk dat we "elkander onderdanig" moeten zijn. Het gaat onder christenen niet om macht, dat is van de wereld. "Gij weet dat de oversten der volken heerschappij voeren over hen, en de groten gebruiken macht over hen. Doch alzo zal het onder u niet zijn; maar zo wie onder u zal willen groot worden, die zij uw dienaar" (Matt. 20). En tussen man en vrouw: "De vrouw heeft de macht niet over haar eigen lichaam, maar de man; en desgelijks ook de man heeft niet de macht over zijn eigen lichaam, maar de vrouw" (I Kor. 7). En ook hier geldt: de werkingssfeer van dit hoofd-zijn is gekoppeld aan het huwelijk! Efeze 5 is duidelijkf'Gij vrouwen, weest aan uw eigen mannen onderdanig, gelijk aan den Heere". En weer valt op: Uw eigen man, uw eigen vrouw. Ook hier de verwijzing naar het één-vlees-zijn en daarom zal een man zijn vader en moeder verlaten en zijn vrouw aanhangen (zie ook Kol. 3 en I Petr. 3 (eigen man, eigen vrouw)). Dus duidelijk binnen de context van het huwelijk! De teksten geven geen enkele reden om dit op te rekken tot andere terreinen van het leven!

I Kor. I I geeft nog een ander facet van het hoofd-zijn aan. Het Griekse woord voor hoofd (kephalè) betekent ook "bron, oorsprong". En dat past helemaal in de lijn die Paulus hier neerlegt. Lees maar mee in deze betekenis.Vs 3: "De man is de oorsprong van de vrouw" en dat sluit naadloos aan op vs. 8, 9, I 1, 12: "Want de man is uit de vrouw niet, maar de vrouw uit de man.Want ook is de man niet geschapen om de vrouw, maar de vrouw om de man". "Nochtans is noch de man zonder de vrouw, noch de vrouw zonder de man, in de Heere. Want gelijk de vrouw uit de man is, alzo is ook de man door de vrouw, doch alle dingen zijn uit God". Man en vrouw kunnen niet zonder elkaar, maar zijn op elkaar aangelegd, van elkaar afhankelijk, uit en door elkaar ontstaan, in de Heere! Dus weer de verwijzing naar de scheppingsorde van Gen. 2, en daarmee naar de context van het huwelijk! Paulus legt voortdurend een evenwicht neer.Vróuwen wees onderdanig, mannen heb uw eigen vrouwen lief, zoals Christus de Gemeente heeft liefgehad en Zichzelf voor haar heeft overgegeven (Ef 5). Christus was immers als Meester Degene die de voeten waste van Zijn discipelen en hen diende. Ja, Hij diende als Gods Zoon tot in de dood. Hoofd-zijn is dienen en liefhebben alsof het je eigen vlees is! Het hoofd-zijn van de man heeft meer de strekking van "primus inter pares". Hij is het eerste aanspreekpunt van de twee-eenheid die man en vrouw samen vormen. Het onderdanig-zijn van de vrouw is vooral een vrijwillig schikken in de orde van God.Vrouw, verhef u niet boven uw eigen man, maar erkent hem als gelijkwaardige, die je mag hel­ pen door het leven heen."Want Adam is eerst gemaakt, daarna Eva" (I Tim. 2). Paulus speelt hier in op het in zijn dagen al opkomende feminisme, waardoor vrouwen wilden heersen over mannen. Zó hoort dat naar Gods orde niet.

Zwijgen in de gemeente

In de Bijbel staan twee "zwijgteksten", die aan zouden geven dat vrouwen in de gemeente niet moeten spreken. De eeuwen door blijken theologen tegen moeilijk te verklaren gedeelten aan te lopen.

Christus Zelf geeft de vrouw een ereplaats. Hij verschijnt na Zijn Opstanding als eerste aan een vrouw. Het zijn ook vrouwen die als eersten in Europa tot geloof komen, waarbij Lydia de purperverkoopster een prominente rol in die gemeente speelt. Er zijn vrouwen die met Paulus "in de Heere" hebben gearbeid, of door hem "een medewerkster in Christus Jezus" genoemd wordt. Over Febé staat er "onze zuster, die een dienares is der Gemeente, die te Kenchreeën is (...) want zij is een voorstandster geweest van velen, ook van mijzelven" (Rom. 16). Filippus had vier dochters, die profeteerden (Hand. 21: 9). In I Kor. 11 lijkt het er op dat vrouwen ook mogen bidden en profeteren in de gemeente, als ze dat maar met een gedekt hoofd doen. Drie hoofdstukken later echter moeten ze ineens zwijgen in de gemeente. Daar is in theologenland heel wat te doen geweest over deze schijnbare tegenstelling. Een aardige gedachte is dat de vrouwen in de gemeente door hun spreken niet hun eigen mannen in verlegenheid moesten brengen. Daarom was het beter dat zij zich thuis door hun eigen mannen lieten leren. In de Kanttekeningen bij I Tim. 5: 9 "Dat een weduwe gekozen worde niet minder dan van zestig jaren" staat bij "gekozen": "Namelijk, tot het ambt eener diakones"! De Statenvertalers deden dus niet krampachtig over het dragen van een ambt door een vrouw. Maar., er werd wél onderscheid gemaakt in de ambten. Het is een gegeven dat in de Bijbel geen priesteressen en geen vrouw als opziener of diaken worden genoemd. Dat is een aanwijzing tegen vrouwen in de kerkelijke ambten. Dit is interessant voor het niet-kerkelijke regeerambt, nog afgezien van het feit of je bij een rol als volksvertegenwoordiger eigenlijk wel van een regeerambt kan spreken.

Uitzonderingen?

Het politiek-maatschappelijke vlak. Het Joodse volk had hoge waardering voor de vrouw.Vrouwen mochten zich ongehinderd in het openbaar bewegen. Sommigen hadden bezit en slaven, zoals de erfdochters van Zelafead.Vrouwen dreven ook zelfstandig handel (Spn 31 en Lydia) en hadden in bepaalde maatschappelijke verhoudingen gezag over mannen. Jongens moeten zich door hun moeder laten regeren (vijfde gebod). Een dienstknecht was eerbied en ontzag verschuldigd aan de vrouw des huizes. Vrouwen mochten zelf hun recht bepleiten bij de rechters en voor de koning.

In het oude Israël kwamen zowel profeten als profetessen voor! De Bijbel noemt gezaghebbende profetessen, zoals Mirjam, Debora, Hulda en Anna. Het profetenambt betekende een verkondiger van God te zijn met regelmatig ook politieke elementen in de profetieën. Vaak spraken ze een koning aan op zijn politiek. Mirjam was profetes. In Micha 6: 4 noemt God Mirjam in één adem met haar broers als leidinggevende bij de uittocht: "Ik heb voor uw aangezicht henen gezonden Mozes, Aaron en Mirjam". De Heere Zelf noemt dus ook een vrouw! Debora! Profetes en richteres, die leiding gaf aan Israël in oorlogstijd. Door het volk erkend als richteres; door God gelegitimeerd in haar roeping. Hij gebruikte haar duidelijk in Zijn plan. Met Goddelijk gezag roept zij legeraanvoerder Barak op ten strijde. Zoals koning David ook wel eens deed. Die gaf zijn legeraanvoerders bevel en bleef thuis. Barak erkent het gezag van Debora, hij wil zelfs dat deze vrouw met hem meetrekt ten strijde.In de Lofzang van Debora (Richt. 5) wordt ze een "moeder in Israël" genoemd. De Kanttekenaren zeggen daarbij: "Die als een profetes het volk van Gods wil heeft onderwezen, en als een richteres, de ellende der onderdanen(!) met moederlijk medelijden ter harte genomen en afgewend heeft". Was dit alles tot beschaming der mannen, omdat zij het af lieten weten? Echt, dat staat nergens in Richt. 4 en 5! Er wordt niet eens een hint gegeven die kant op! We moeten wel blijven lezen wat er echt staat!Profetes Hulda (2 Kon. 22; 2 Kron. 34). Het wetboek wordt in de tempel teruggevonden. Naar aanleiding van de inhoud wil koning Josia de raad van de Heere weten en stuurt hij de top van zijn hofhouding om advies naar een vrouw: profetes Hulda. Hij benadert haar als een politiek adviseur Hulda spreekt ook met Goddelijk gezag en staat zo aan de wieg van de reformatie die Josia na haar woorden opstart! Dat de koning advies vraagt aan deze vrouw; komt dat omdat er geen mannelijke profeten waren die geraadpleegd konden worden? Nee, absoluut niet. Want Jeremia was toen al 5 jaar in functie als profeet en ook Zefanja profeteerde in die dagen. Gebrek aan mannen? Echt niet!

Zijn deze vrouwen de bekende uitzondering op de regel? Als dat zo zou zijn, dan nog is met Goddelijke instemming een uitzondering van vrouwen in een actieve politieke rol dus mogelijk! Alleen al hierom kan je dus geen massief "nee" laten horen bij politieke participatie door vrouwen!

Maar nu dieper De redenering van tegenstandersvan de vrouw in de politiek komt er in het kort op neer dat zij uitgaan van de scheppingsorde en vervolgens trekken zij die lijn door naar de rol van de vrouw ook in de samenleving. Ze starten bij Schriftgegevens, komen tot een bepaalde menselijke redenering en trekken die dan door naar andere terreinen. Maar dan zijn Mirjam, Debora en Hulda lastige gegevens, dus die moeten dan wel tot uitzondering verklaard worden, anders klopt de redenering niet meer! Gevaarlijk! Eerst moeten we goed beseffen dat het een keuze is, om de lijn door te trekken naar buiten het huwelijk. Dat is al discutabel! Maar om vervolgens zaken uit de Bijbel tot uitzondering te verklaren, omdat ze niet passen in jouw redenering, heeft iets weg van Schriftkritiek! Het kan ook anders. Er is zeker een scheppingsorde, waar ook in het Nieuwe Testament naar verwezen wordt, maar is de werkingssfeer daarvan alleen binnen het huwelijk. Het hoort bij het geheimenis van die verbondenheid tussen man en vrouw en ziet ook op de relatie van Christus met Zijn bruidsgemeente. De man is de eerste onder zijns gelijken en de vrouw heeft haar eerste gave en opgave in het opvoeden van de kinderen. Maar het feit dat er profetessen waren die met Goddelijk gezag ook politieke uitspraken deden en zelfs politieke leiding gaven, duidt aan dat er van Godswege geen principieel bezwaar kan zijn tegen een vrouw in de politiek.Als je deze twee dingen tegen elkaar afweegt kan je concluderen dat een vrouw, die geen kinderen (meer) heeft, en dus haar eerste opgave er niet (meer) is, geen principiële belemmering heeft om politiek actief te zijn.^

Gewetensvrijheid

ledere SGP'er zoekt in Gods Woord naar wijsheid en een weg hoe je met vragen anno nu om kan gaan, ook als het gaat over de vrouw in de politiek. Er zijn verschillen, maar laten we voorzichtig zijn om het ene inzicht te verheffen boven het andere. Laten wij binnen de partij waken voor inperking van gewetensvrijheid. Het is niet goed geweest om het vrouwenstandpunt vast te leggen in de statuten waarmee velen in de partij in hun geweten in verlegenheid zijn gebracht. Loyaal aan de partij, maar naar hun interpretatie van de Bijbel principiële moeite met dit punt.

drs.W.J. van Duijn, Katwijk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen