TER OVERWEGING

Ds. G.P.M. van der Linden e.a.(red.), Jaarboek 2009 van de Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland. Uitg. Buijten & Schipperheijn 2010, 288 blz., 10,50; met cd-rom € 12,90

Het is er weer: ons landelijk Jaarboek, ditmaal in blauwe omslag. Een onmisbare gids voor ieder die betrokken is bij het kerkelijk leven. En dat zullen toch zeker alle ambtsdragers zijn? Nieuw in deze uitgave is dat de rubriek ‘plaatselijke verenigingen’ is opgeheven. De adressen van coördinatoren (dat zorgde vorig jaar al voor een aanmerkelijke reductie) zijn nu ondergebracht bij de plaatselijke kerken. Dat is inderdaad gemakkelijker.

Natuurlijk ben je elk jaar benieuwd naar de cijfers. Helaas geven die ook nu weer een dalend ledental aan: in totaal 289 minder. Er zijn nog wel enkele grote groeigemeenten (vaak al jarenlang), maar veel gemeenten maken toch een gestage daling mee. Dat geeft zorgen voor de langere termijn, en soms ook al op de korte. Het artikel over de inmiddels opgeheven gemeente van Rotterdam-west legt er getuigenis van af.

Ds. Soeters, die het jaaroverzicht verzorgde, wijst er op dat tegenover één toetreder van buiten tien kerkverlaters staan. Cijfers die tot bezinning en gebed stemmen.

Er gebeuren ook mooie dingen: daarvan spreekt bijvoorbeeld het artikel over de ICF-ge-meente in Utrecht-west. Gods werk gaat door, ook in de grote steden.

Eén klein dingetje: dat de gemeente van Urk-Ichthus een stormachtige groei doormaakt, is bekend. Maar dat 716+704 = 1720 gaat mij toch net iets te snel….

Een woord van hartelijke dank aan de redacteuren, die weer heel veel werk hebben verzet om ons dit jaarboek te kunnen leveren!

Jan de Bas en Arie Bijl(samenst.), En wat zij zong hoorde ik dat psalmen waren. Psalmen in de Nederlandse poëzie vanaf 1900. Uitg. Kok Kampen 2010, 206 blz.., € 16,90.

De psalmen hebben alles in zich: ze vertolken de grootste hoogten en de diepste diepten van wat zich in een mensenleven kan voordoen aan vreugde en droefenis, aan vertwijfeling en hoop, maar ook aan opstand en overgave. Christenen van alle tijden hebben dat steeds weer ervaren; ze zongen de ‘psalmen Davids’ met hart en ziel! Maar ook ongelovigen en ex-gelovigen vonden in de psalmen de verwoording van hun bestaansvragen.

In een heldere en leerzame inleiding maken de samenstellers van deze bloemlezing duidelijk welk een langdurige en brede invloed het Bijbelse psalmboek heeft uitgeoefend op het werk van tientallen dichters, gelovig of niet. Het maakt nogal verschil of je met Hans Bouma te maken krijgt of de stem van Lévi Weemoedt hoort. En wat te denken van de psalmen van de oude dichter Leo Vroman, die in prachtige en herkenbare ‘psalmtaal’ zijn vragen adresseert aan…Systeem! Voor hem geen persoonlijke God meer, wèl de vragen naar zin en toekomst.

Het boeiende van deze bloemlezing is de grote verscheidenheid aan stemmen en de manier waarop al die stemmen van concrete psalmen hun eigen lied maken. Zo reageert Anton Ent op psalm 1 met de beginregels ‘Ik ben de man van twee wegen/de weg naar u toe, het pad van u af’. Herkenbare zelfkennis, nietwaar! Kortom, wie van de psalmen houdt, zal dit boek graag nader willen Ieren kennen.

Drs. J.M. Mudde (red), Informatieboekje 2010 voor de Nederlands Gereformeerde Kerken. Uitg. Buijten & Schipperheijn Amsterdam 2010, 288 blz., € 10,50.

De redactie van het jaarlijkse Informatieboekje van de NGK is in andere handen gekomen: ds. Mudde van Haarlem (Wilhelminakerk) nam de plaats in van ds. Compagnie; hij had deze klus drie keer geklaard. Want… een klus is het; terwijl daar in de CGK een aantal redacteuren voor zijn, doet men het in de NGK met één redacteur.

Ds. Mudde komt in zijn jaaroverzicht meteen met een stevig statement (blz. 198 e.v.): hij zou graag zien dat op 31 oktober 2016 de ‘tussenmuur’ die de NGK scheidt van de GKv wordt afgebroken. Nu is die datum goed te begrijpen: om te beginnen is het de dag van de jaarlijkse Reformatieherdenking (en in de Wilhelminakerk ‘van ds. Mudde’ verdedigde ik ooit dat die dag niet alleen op een scheiding terugziet, maar ook prikkelt tot bijeenbrengen!), maar het is in dat jaar ook een halve eeuw geleden dat die tussenmuur opgetrokken werd… Ds. Mudde levert een keur van argumenten: eenzelfde geestelijk klimaat, omgang met de Schrift en met de confessie, liturgie… en ook de wederzijdse ‘zwakheden’: bijv. twee kleine gemeenten in één plaats die samen weer sterker zouden kunnen worden. Het zijn spannende dingen die hier genoemd worden. Niet in de laatste plaats omdat er (bijv. in de vragen rond het verstaan van de Schrift en de kracht van de confessie) ook zorgelijke dingen aan de orde komen. Als die in beide kerkverbanden spelen, zou dat wel eens principiële vragen kunnen oproepen bij hen die met die dingen juist principiële moeiten hebben: worden die dingen dan niet juist nog zorgelijker en brengt samengaan ons wel dichter bij de Bron? Stof tot veel nadenken èn tot bidden.

Kees van der Ziel en Henk Holwerda (red.), Het stralend teken. 60 jaar exegetische vergezichten van dr. D. Holwerda. Uitg. Van Wijnen Franeker 2010,120 blz., € 24,90.

Zeker bij predikanten en andere theologen roept de naam Holwerda indringende gedachten op. Deze nu 90-jarige classicus heeft, o.a. in het Nederlands Gereformeerde kerkblad Opbouw, vele malen van zijn scherpe inzichten op het gebied van het lezen van de Schriften blijk gegeven; deze inzichten bewegen zich dan meestal op het gebied van het vertaal- en exegesewerk. Daardoor heeft hij anderen weer geprikkeld om in zijn spoor mee te denken, of in ieder geval zijn inzichten fundamenteel te verwerken. Ter gelegenheid van zijn 90e verjaardag schreven familieleden (er zijn heel wat Holwerda’s en verschillenden van hen zijn in het spoor van theologie en kerk dienstbaar) en vrienden een feestbundel. De bundel biedt bijdragen van uiteenlopende aard, en kan dus moeilijk in een recensie besproken worden. Twee voorbeelden: er is een bijdrage van (de wiskundige en dat kan men bij lezing merken!) H. Holwerda over de structuur van de relaties mens-aarde en man-vrouw in Genesis 2 en 3. Mij trof met name ook de bijdrage van K. Holwerda over de uitdrukking ‘En zie, twee mannen- Lucas 24:4’, die een verbinding legt met eenzelfde uitdrukking in Luc. 9:31 en Hand. 1:10. Dan zou het daarbij de opstanding om Mozes en Elia gaan en dat heeft ook gevolgen voor de betekenis van de woorden ‘geregelde orde’ in Luc. 1:3 - niet alleen een historische orde, maar ook ‘de orde van de Tenach: het getuigenis van de profeten dat gezag verleent aan de weg die Jezus gaat’ (blz. 85). En zo zet niet alleen de vader aan tot dóórdenken, maar zo doen ook de zonen dat!

J.D. van Leeuwen, Uitleg van de berijmde psalmen. Uitg. De Banier Apeldoorn 2009, tweede, herziene druk, 266 blz., € 16,90.

Eerder verscheen een uitgave met uitleg over moeilijke woorden in de psalmen. Nu is er ook een stukje met uitleg over de ‘enige’ gezangen. Bijv. bij de Lofzang van Zacharias het woord ‘speld”: voorzegde, voorspelde. Het boek is voor de kinderen van de gemeente geschreven, daar waar nog voluit de oude Psalmberijming wordt gezongen. En daartoe mogen we ook de CGK rekenen. Die berijming is van 1773 en draagt, ondanks haar geliefdheid die alleszins begrijpelijk is, uiteraard de sporen van het taalveld van die tijd. Daarom is het goed dat er een soort ‘woordenboek’ voor beschikbaar is. Er wordt in een algemeen hoofdstuk vooraf aandacht gegeven aan voorgaande Psalmberijmingen (Datheen), maar niet aan berijmingen die ná 1773 tot stand kwamen, in het bijzonder die van 1967. Ik denk dat ik dat wel begrijp, maar die is ondertussen toch ook al aardig ‘op leeftijd’ en bijv. in de kring van de Geref. Gemeenten klinkt heden ten dage het geluid dat ‘1773’ toch wel gebrekkig is. Daarbij: het kerkelijk-geestelijk peil van de kerk van de Reformatie rond 1773 was niet zo heel hoog. Daarom: dankbaar voor dit woordenboek, maar wel verder kijken!

Wolter Huttinga en Reinier Sonneveld, Dansende berg. Dagboek voor jongeren. Uitg. Buijten & Schipperheijn 2009, € 15,-.

Jongeren staan op duidelijkheid, dat is bekend. Die krijgen ze in dit dagboek, elke dag (met voor de christelijke feestdagen aparte teksten). Duidelijkheid over de diepte van eigen schuld en zonde (bijv. in de meditatie over Psalm 51:6), duidelijkheid ook over de rijkdom van Gods ontferming (bij Mark. 5:21-34). Soms vind ik wel dat te snel naar de ‘opdracht’ tot ‘doen’ wordt gegrepen (bijv. juist in dat laatste voorbeeld), terwijl de oproep tot gebed (die daarachter staat) daar toch mijns inziens aan vooraf dient te gaan. Het heil van God wil immers eerst ontvangen, verwerkt en daarna verder uitgedeeld worden? Maar verder: kunstig uitgevoerd, met illustraties die passend zijn bij de leeftijdsgroep en woorden die bij hun taalveld aansluiten.

Frank Peretti, Monster. Thriller. Uitg. Kok Kampen 2005, 366 blz., € 19,95.

De naam Peretti is bij velen bekend. En wel als schrijver van thrillers waarin veel Bijbelse elementen verwerkt zitten. Zo zijn zijn vorige twee boeken mij bijgebleven: spannend, met Bijbelse gegevens en ook (eerlijk is eerlijk) met de gedachte dat het met name op dat laatste toch stukbreekt: Bijbelse gegevens in een boek opnemen is nog iets anders dan in een roman/thriller echt de Schrift laten spreken. Maar misschien overvraagt men dan ook de bedoeling ervan. Na zes jaar laat Peretti opnieuw van zich horen. Spanning volop, nl. rond een jonge vrouw, die midden in een survivaltocht overvallen en meegenomen wordt door een vreemd, boosaardig, angstaanjagend wezen. De achtervolging wordt door vrienden ingezet, en na veel bloedvergieten komt het toch allemaal weer goed. Spanning volop dus, nogmaals, maar het merkwaardige is dat Peretti - behalve dat hij laat merken dat de personen in zijn boek zich aan God vastklemmen -, zijn hierboven genoemde principe bij het schrijven heeft losgelaten. Het is nu ‘gewoon’ een spannend boek. Dat is niet verkeerd, maar wie het wil kopen op grond van de eerdere ervaringen en dat speciaal aantrekkelijk vond (en zo zijn er velen ook onder onze catechisanten en jong belijdende leden), moet daarop wel bedacht zijn.

Ds. G.D. Kamphuis, Een bloem in de wildernis. Over de christelijke hoop. Uitg. Kok Kampen 2005, 88 blz., € 10,50.

Dit is deel 11 in de serie ‘Gereformeerd belijden’, opgezet door de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk Nederland (zoals deze bond na de laatste statutenwijziging heet). De titel maakt op een sprekende wijze de inhoud duidelijk: ons leven is soms net een wildernis. Maar daarin bloeit een prachtige bloem: de christelijke hoop. Zij is naar Bijbelse norm het anker voor de ziel (Hebr. 6:19). Deze vaste hoop wordt in het boekje naar verschillende kanten uitgewerkt: o.a. verkiezing, blokkades, ethiek, voedingsbron, terwijl het laatste hoofdstuk uiteraard gewijd is aan de vervulling van de hoop: de openbaring van het nieuw Jeruzalem. Gespreksvragen maken deel uit van het boekje, zodat de verwerking van de inhoud vergemakkelijkt wordt.

L. Bayly, De praktijk der godzaligheid. Uitg. De Groot Goudriaan-Kampen 2009, 444 blz., € 34,90.

Puriteinen en Nadere Reformatoren drongen erop aan dat het christelijk geloof het hele leven zou doortrekken. De godzaligheid is niet alleen een zaak van hoofd en hart, maar moet praktische gevolgen krijgen in het dagelijks leven. Lewis Bayly (geboortedatum niet bekend, overleden in 1631) is in de Nederlanden redelijk onbekend. Hij studeerde in Oxford en was o.a. hofprediker voor het Engelse koningshuis. In dit boek gaat het over het kennen en dienen van God. Daarbij worden concrete zaken niet geschuwd: persoonlijk en gemeenschappelijk gebed, deelname aan het avondmaal, zondagsviering enz. U moet er wel voor gaan zitten, want de stijl is langgerekt, geheel aansluitend aan de tijd waarin e.e.a. geschreven werd. En nog iets: u zult soms wel erg moe worden van alles wat móet. 1 Kor. 1:30 had sterker kunnen klinken.

Thomas Boston, Men noemt Zijn naam. Preken over de namen van Christus. Uitg. De Groot Goudriaan-Kampen 2009,191 blz., € 19,50.

Woord voor woord, naam voor naam bespreekt de bekende Thomas Boston in 10 preken de Bijbeltekst van Jes. 9:5. Steeds opent hij daarbij het Evangelie van God, die in Christus een Zaligmaker aan zondaren gaf. Voortdurend staat Christus centraal in deze preken. Ze bevatten ook veel praktische lijnen over het functioneren van het geloof met betrekking tot Gods beloften, maar ook ernstige waarschuwingen tegen het ongeloof. Een korte levensbeschrijving, een algemene beschouwing over Bostons prediking en diens betekenis als een van de ‘marrowmen’ completeren het boek.

Luther, Gebeden. Uitg. De Groot Goudriaan-Kampen 2010, 79 blz., € 12,50.

Een kleinood van de Duitse reformator. Karakteristiek, zoals we hem kennen. Korte gebeden rond verschillende thema’s: vruchten van de Geest, concrete zonden, levensonderhoud, wederkomst; kortom, ieder zal er iets vinden waar hij/zij geestelijk verder mee kan komen.

Joseph Alleine, In gesprek met uw hart. John Wycliffe. Een solide bouwwerk. Theodorus Avinck, Zie, Ik sta aan de deur. Serie Graankorrels. Uitg. De Banier Apeldoorn 2009/2010, 48/91/60 blz., ieder € 7,90.

Matthew Henry e.a., Verbroken voor u. Meditaties rondom het Heilig Avondmaal. Verwachting.

Voor aanstaande en jonge ouders. Uitg. De Banier Apeldoorn 2010,84/74 blz., ieder € 10,90.

Joseph Alleine leefde van 1634-1668. Een Engelse puritein, studeerde in Oxford en werd op 21-jarige leeftijd predikant in Taunton. Diverse keren verbleef hij in de gevangenis. Bij alles had hij één doel: zondaren te brengen bij de voeten van de grote Meester Jezus Christus. In dit boekje vindt men gedachten over Ps. 4:5, waarin bovengenoemd verlangen tot uiting komt.

John Wycliffe leefde van 1329-1384. Prediker en Bijbelvertaler - en zo leeft zijn naam tot op de dag van vandaag nog voort! In een tijd vol bijgeloof legde hij de nadruk op de bevrijdende én verplichtende boodschap van Gods Woord.

Theodorus Avinck (1740-1782) was voor mij niet bekend. Het gaat hier om een Utrechtse ouderling, die zeer onderlegd was in de gereformeerde leer, vriend van de - wél bekende -Alexander Comrie. In dit boekje wijst hij de lezers (oorspronkelijk: zijn hoorders) indringend op Christus en zijn gerechtigheid, tegen de achtergrond van - toen ook al! - een Nederland dat wegzakt in kennis en vreze van de Here.

De twee andere boekjes bevatten stichtende teksten rond de in de ondertitels aangegeven situaties. Daarbij is gebruik gemaakt van werken van puriteinen en predikanten uit de periode van de Reformatie en Nadere Reformatie.

Ds. W. Harinck, Geloven & belijden. Dagboek over de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Uitg. De Banier Apeldoorn 2009, € 15,90.

Het is goed dat er niet alleen aandacht is voor het meest bekende geschrift van de Drie Formulieren van Enigheid (de Heidelberger Catechismus), maar ook voor de andere twee. Ds. Harinck (predikant binnen de Geref. Gemeenten) hield er een prekenserie over. Deze preken werden uitgetypt en vervolgens bewerkt tot dagboekstukjes. Bij elke dag is ook een passend Bijbelgedeelte aangegeven om te lezen. Zo gaat de auteur de artikelen stuk voor stuk door. En zo krijgt u in tijdsbestek van een jaar geestelijk onderwijs.

Ds. C. Neele, Uit de schaduw. Onbekende Bijbelse personen belicht. Uitg. De Banier Apeldoorn 2009,127 blz., € 15,90.

Er zijn van die personen in de Bijbel die (over)bekend zijn: Abrahma, Jakob, Jozef, Mozes… maar wat te denken van de beeldendienaar Micha (Richt. 17), of moeder Rizpa (2 Sam. 21), de profeet Oded (1 Kron. 28), de leugenprofeet Hananja (Jer. 28), de discipelin Salome (Mark. 15) de verlamde Eneas (Hand. 9) en Eutychus (JHand. 20)? Ook hun namen zijn ons tot onderwijs gegeven (hetzij tot voorbeeld, hetzij tot waarschuwing). Ds. Neele hield over deze personen een preek. Het resultaat ligt in dit boek voor ons. Bij Eutychus bekroop me wel het gevoel dat uit de schaarse Schriftgegevens méér wordt gehaald dan mogelijk is: kan bijv. ècht gezegd worden dat, ieder die in de Schrift werd opgewerkt uit de dood, kind van God was’ (blz. 105)? Bij de jongeling uit Naïn of het dochtertje van Jaïrus lees ik daar geen informatie over. En om het uit het raam vallen van die in slaap gevallen jongen nu te gaan vergeestelijken, juist nadat is aangetoond dat er geen sprake kan zijn van een slapen in oordelende zin (blz. 104)… De vraag op blz. 101 of er toen en daar sprake was van een liefdemaaltijd of van avondmaalsbediening zou ik overigens met 1 Cor. 11 als leidraad toch willen beantwoorden met: allebei.

Karlijn Demasure, Als de draad gebroken is... Zingeving en pastorale zorg na seksueel misbruik. Davidsfonds Leuven en Uitg. Kok Kampen 2005, 266 blz., € 19,90.

In dit boek beschrijft de auteur (pastoraal theologe aan de faculteit godgeleerdheid van de Katholieke Universiteit Leuven) een weg die het spreken over de relatie tussen dader, slachtoffer en pastorale begeleiding bij seksueel misbruik kan aanmoedigen. Seksueel misbruik wordt getypeerd als seksueel geweld binnen een afhankelijkheidsrelatie. Daarmee maakt zij een duidelijke keuze en sluit zij aan bij de beleving van het slachtoffer. Dat wordt consequent doorgetrokken naar de houding in het pastorale gesprek met de dader. De spanning tussen barmhartigheid en rechtvaardigheid, die zo vaak slachtoffers extra -en onverdiend! - belast, wordt hierdoor verminderd. Duidelijk moet zijn dat we te maken hebben met een rechtvaardige God, die het kwaad straft, hetgeen alleen af te wenden is na een uitdrukkelijke (!!) belijdenis van schuld; dan kan genezing en vergeving gezocht worden. Het boek is bedoeld voor hen die professioneel te maken hebben met deze verdrietige problematiek, dat zijn dus pastorale hulpverleners, maar ook uitdrukkelijk therapeuten.

J.P. Neven. Hervormde gezanten. Het leven van de predikanten J.A. van Boven, D.J. van de Graaf, C.B. Holland en D.Th. Keek. Uitg. De Groot Goudriaan-Kampen 2005,176 blz., € 19,90.

Dit boek bevat levensbeschrijvingen van de in de ondertitel genoemde predikanten, die allen geboren werden in de 19e en overleden in de 20e eeuw. Hun leven wordt vanaf het begin geschetst en het spreekt voor zichzelf dat de rode draad daarbij de vraag is hoe de Here in hun harten werkte en hoe Hij hen tot het ambt van dienaar van het Goddelijke Woord bracht. Er is sprake van veel feitenmateriaal; daarvoor is veel speurwerk verricht. Maar dat is de auteur gewend, o.a. door zijn bijdragen in het kerkhistorisch tijdschrift Oude paden. In boeken als deze is een spanning tussen het eer geven aan God en het inhoudelijk waarderen van zijn dienaren bijna niet te vermijden. De auteur heeft echter zijn best gedaan om zo sober mogelijk over de personen zelf te spreken, opdat God inderdaad de eer krijgt.

Rolf Robbe, Gevonden. Over God zoeken en gevonden worden. Uitg. Kok Kampen 2009,111 blz., € 14,90.

31 pakkende, pittige Bijbelstudies, met vragen die aan het denken zetten en gebeden die het leven verrijken. Dit boekje gaat over verdwalen en thuiskomen, de spanning tussen de liefde tot de Here en de verleiding die bij Hem wegtrekt. In een mooie verdeling: 3 Bijbelstudies over ‘De zwarte zonden’, 3 over ‘Het licht van Gods genade’, 11 over ‘In de schaduw van de zonde’, 9 over ‘Op weg naar het licht’ en 5 over ‘Leven in het licht’. Om, al mediterend, dichterbij de hemelse Vader te komen. Want Hij zoekt!

Ds. C.G. Vreugdenhil, Intocht. Overdenkingen voor advent en kerst. Uitg. De Groot Goudriaan-Kampen 2009, 240 blz., € 14,50.

Dit boek verscheen eind 2009, te laat om toen nog gerecenseerd te worden. Zoals u uit de ondertitel kunt opmaken, is de inhoud specifiek bedoeld voor de weken rond kerst: er is sprake van 7x7 overdenkingen, te beginnen met de week voorafgaand aan advent, en doorlopend tot de eerste volle week van januari. Plaatsing van de recensie lijkt nu niet veel nut te hebben - alhoewel: het is juni en na de vakantie komen deze weken toch al weer meer in zicht. De inhoud is echter te waardevol om aan het boek voorbij te gaan. Het is, zoals opgemerkt wordt ‘een middel bij het overdenken van de nederige en toch heerlijke intocht van de Zaligmaker in de wereld’. De meditaties cirkelen rond Zacharias, Elisabeth en Johannes de Doper (advent), de aankondiging van de geboorte van Christus (advent), het Evangelie van de geboren Zaligmaker, de onveranderlijke trouw van God (kerst) en de prediking van Johannes de Doper (januari). Van harte aanbevolen, alvast voor DV advent/kerst 2010. Houdt u deze titel dus in de gaten.

Aart Mak en Anne van der Meiden, Eigenhandig. Bewaren wat je beweegt. Uitg. Meinema Zoetermeer 2009,164 blz., € 16,90.

De oorsprong van dit lichtvoetige boek ligt in de gewoonte van Middeleeuwse kloosterlingen om datgene wat ze ‘opraapten’ uit de mond van hun leermeesters te verzamelen: zodoende ontstond het rapiarium. Maar ook nu nog doet zich dat verschijnsel voor: mensen verzamelen hun ingevingen, spirituele momenten, klachten en lofzangen. De auteurs (ze zijn genoegzaam bekend) leggen in een aantal columns voor hen dierbare zaken vast. Dat geeft een inkijkje in hun hart. Niet altijd zult u het ermee eens zijn. Maar enige zelfspiegeling is nooit verkeerd. Neem nu bijvoorbeeld wat op blz. 110 staat: in reformatorische kring is veel huiver voor het in de eredienst bidden van het Onze Vader, maar is er ook huivering voor de telkens in onze gebeden terugkerende ‘vaste stations’? Toch iets om over na te denken…

Christiane Berfevens-Steuelinck en Sytse de Vries, Vieren en brevieren. Uitg. Meinema Zoetermeer 2009, 263 blz., € 23,50.

Twee mensen zijn elkaar tegengekomen en zijn op een bepaalde manier eikaars tegenpolen: remonstrants tegenover katholiek-protestants, spiritueel aangelegd of helemaal niet, voeding vooral vanuit de Schrift of juist vanuit de wisselende Europese cultuur… (blz. 11). Het werd voor deze twee tot een uitdaging om mogelijkheden aan te geven voor het brandend houden van het vuur van de Geest. Daarbij kan men aan kerkdiensten denken, maar ook aan retraites van groepen, waar behoefte is aan een morgen/middag/avondwijding, zelfs voor een hele week! En men kan er voor persoonlijke meditatie in terecht; op het ritme van de maanden, die thematisch-Bijbels worden ingekleurd (november: tijd om te gedenken, december: tijd om te hopen enz.). Men vindt er liturgische mogelijkheden toe. Compleet met liederen, en eigentijds verwoorde Psalmen. Soms echt indrukwekkend, soms gaat het langs je heen. Voor hen die zoeken naar ideeën voor dergelijke bijeenkomsten en die bovendien ook ‘liturgisch ademen’, biedt dit boek veel prikkels! In ieder geval heeft de niet alledaagse combinatie van auteurs gezorgd voor verrassende ingangen en doorkijkjes.

Roelof Tichelaar, De weg naar overgave, is thuiskomen in jezelf.

Harm Wagenmakers, De weg naar vertrouwen, als basis voor een innerlijk vrij leven. Twee deeltjes uit de serie Nieuwe Spiritualiteit. Uitg. Ten Have Kampen 2005, 72 resp. 84 blz., ieder € 9,90.

In deze nieuwe serie worden, zoals de titels zeggen ‘wegen’ aangegeven. Bij het eerste boekje gaat het dan over loslaten, vertrouwen. Daarbij spelen psychologische én geestelijke factoren een rol. Die moeten ons tot deemoed brengen. Via gebed kan het tot overgave komen.

In het tweede boekje wordt vertrouwen beschreven naar buiten en naar binnen, uitlopend op een vijftal gebieden waarin het thema kleur krijgt: in relaties, in arbeid/werk, bij kinderen, bij God, in levenszin. In beide boekjes vindt men echt goede, leerzame elementen. Het grootste probleem is de geestelijke afstand die ik voel bij lezing. Die kan ik niet beter verwoorden dan met een citaat uit het voorwoord van het tweede boekje, blz. 10: ‘… dat, wanneer we onze fouten niet doelbewust maken, het ons vergeven zal worden vanuit de geestelijke wereld’. Op zo’n zin is qua inhoud theologisch al heel wat aan te merken, maar nog afgezien daarvan is het mij te zweverig.

Craigh Evans en Tom Wright. De laatste dagen van Jezus. Wat echt gebeurde. Uitg. Kok Kampen 2010,189 blz., € 19,90.

De auteurs gaan vanuit historisch perspectief na wat de diverse bronnen over kruis en opstanding van Jezus zeggen. Ze geven daarbij informatie over de toenmalige begrafenisrituelen en het dragen van de doornenkroon. Ook laten zij overtuigend zien dat de discipelen in een lichamelijke opstanding geloofden en dat er voor ons geen reden is om aan de betrouwbaarheid van het Bijbels getuigenis te twijfelen.

Max Lucado, In goed gezelschap. 22 levenslessen van gewone mensen uit de Bijbel Uitg. Voorhoeve Kampen 2009, 267 blz., € 18,50.

De Amerikaanse schrijver heeft de laatste jaren heel veel gepubliceerd en in Nederland is zijn naam voorlopig niet weg te denken. Zijn stijl is sprankelend, origineel, zijn doorkijkjes in de Schrift ook vaak. Toch dacht ik bij dit boek: er wordt wel erg veel uit de verbeelding gehaald, en er wordt naast en rondom de Bijbel wel erg veel gespeculeerd. Dat is gevaarlijk, want als de Bijbel ons in bepaalde details niet voorgaat, kan het raden naar details ons van de boodschap waarin de Bijbel ons wèl voorgaat, afhouden. Dat is niet de bedoeling van de auteur, geenszins, maar het is wel een valkuil bij de wijze waarop hij zijn boek schrijft. De Geest werkt toch door en met het Woord en niet naast het Woord?

Ds. H. Russcher, Filippenzen. Brief aan hemelburgers. Serie Luisteroefeningen. Uitg. Boekencentrum Zoetermeer 2010, 88 blz., € 8,90.

De serie Luisteroefeningen mag inmiddels bekend verondersteld worden; verschillende deeltjes kwamen in deze rubriek voorbij. Hier is opnieuw een waardevol deeltje, geschreven door ds. Russcher, ‘Geref. Bonds’predikant te Barneveld binnen de PKN, waarbij men in acht hoofdstukken door de brief aan de gemeente te Filippi heenwandelt. Compleet met vragen ter verwerking, dus als u voor het nieuwe seizoen voor uw Bijbelkring nog op zoek bent, denk dan eens hieraan!

William Perkins. Stervenskunst. Een christelijke voorbereiding op het overlijden.

Edward Hartman, Huiswaarts. Gezinsleven in eeuwigheidsperspectief. Uitg. De Groot Goudriaan-Kampen 2010, 93/317 blz., € 12,50/24,90.

William Perkins (1558-1602) was een van de grote puriteinse predikers. In dit boek bespreekt hij wat de dood voor een christen betekent. Helder beschrijft hij de wijze waarop een christen zich op zijn dood moet voorbereiden, zijn leven lang, maar in het bijzonder in tijden van ziekte. Voor wie zich op de juiste wijze op de dood voorbereidt, beginnen de genietingen van het eeuwige leven al op aarde.

Maar wie nog verder wil lezen, kan zich beperken tot het tweede boek. Daarin is namelijk het eerste integraal opgenomen. Aanleiding: Hartman kreeg te maken met het verdrietige feit dat zijn vrouw een hersentumor had. Hij ging nadenken over de betekenis van de huisgodsdienst. Hij was er diep van overtuigd dat er weinig zaken zijn die meer tot Gods eer strekken dan een gezinsleven waarin Christus de centrale plaats inneemt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen