NEDERLANDSE KERKGESCHIEDENIS

In mei j.l. werd het nieuwe Handboek Nederlandse kerkgeschiedenis feestelijk gepresenteerd in de Janskerk te Utrecht. Er was nauwelijks een betere plaats denkbaar: naast die kerk staat een standbeeld van Willibrord, die ooit het Evangelie naar onze contreien heeft gebracht. Als dat niet was gebeurd, was er nooit een Nederlandse kerkgeschiedenis geweest…

Prof. Selderhuis heeft een heel aantal (kerk-)historici weten te ‘strikken’ om de verschillende periodes in kaart te brengen. Het is een echt oecumenisch project geworden. Zo heeft zijn vrijgemaakte collega prof.dr. F. van der Pol, gespecialiseerd in de geschiedenis van de Middeleeuwen, het eerste deel van die periode voor zijn rekening genomen, waarna de Nijmeegse kerkhistoricus, prof. dr. P.J.A. Nissen, het stokje van hem ovemeemt. Het is zonder meer verrijkend om de geschiedenis van de kerk vanuit verschillende gezichtspunten beschreven te krijgen.

Het is een dik boek, maar het bevat vele meestal goed gekozen illustraties, die de stof verlevendigen en zodoende tot lezen uitnodigen. Daar is ook alle reden toe. Het gaat immers maar niet om allerlei wetenswaardigheden, maar om het betrokken worden van onze verre voorouders in de stroom van het Evangelie, en daarmee om het komen van onze cultuur onder de beademing van de Geest. Onvoorstelbaar wat men in en vanuit de kloosters heeft gedaan, om mensen het Evangelie te brengen en tegelijk ook woeste gebieden te ontginnen.

Onvoorstelbaar ook de geloofskracht en -trouw in tijden van vervolging.

Het beeld is niet alleen positief. Er is ook veel machtspolitiek, aanpassing aan de tijdgeest en verwatering van de boodschap. Het maakt alles deel uit van onze geschiedenis. Er was niet alleen de doorwerking van Gods Geest, maar ook de weerstand van het menselijk hart. Bestudering van de kerkgeschiedenis is daarom niet enkel interessant, het is ook nodig. Als we er op de goede manier mee bezig zijn, worden we voorzichtig met oordelen, kritisch op onszelf en blijft de verwondering over de trouw van God over.

De laatste twee eeuwen zijn beschreven door de vrijgemaakte prof. dr. G. Harinck en dr. L.G.M. Winkeler van het Katholiek Documentatiecentrum uit Nijmegen. De geschiedenis komt hier heel dichtbij. Prof. Harinck heeft ervoor gekozen de geschiedenis van de laatste eeuwen niet vanuit het gezichtspunt van de theologie en de kerkelijke stellingnames op allerlei punten te beschrijven, maar vanuit het reageren op de cultuur. In het verleden was er vaak te weinig oog voor, maar het is een spiegel die we beslist nodig hebben. Onnodig en onbegrijpelijk vind ik, dat Prof. Harinck nu doet alsof allerlei kerkelijke en theologische conflicten alleen maar reacties waren op wat in de cultuur aan de orde was. Kenmerkend voor onze cultuur is dat het bestaan van God buiten haakjes geplaatst wordt, en dat het christendom enkel meetelt als cultuurvormende macht. In de tekening van de kerkgeschiedenis van de laatste eeuwen kan men daar niet omheen. Het tot uitgangspunt voor de geschiedschrijving verheffen is heel iets anders. Dan ga je voorbij aan het meest wezenlijke in de kerkgeschiedenis, dat Christus zijn kerk bijeenbrengt, en dat mensen zich voor leven en sterven aan Hem toevertrouwen. Zonder dat zou er geen kerkgeschiedenis geweest zijn…

n.a.v. H.J. Selderhuis (red.), Handboek Nederlandse kerkgeschiedenis, Uitg. Kok Kampen 2006, 950 blz.,€ 49,50

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen