VERDER NA DE ALPHA-CURSUS

In dit artikel wil ik iets vertellen over de ‘markt’ van missionaire cursussen. Vooral gaat het over materialen die een vervolg kunnen bieden na een eerste begin, zoals de Alpha-cursus dat biedt. Het artikel is niet geschreven om een inhoudelijke weging van de Alpha-cursus (of andere cursussen) te geven.

EVANGELISATIE ALS PROCES

Wat is evangelisatie? Het antwoord op die vraag kunnen we het beste zoeken in de opdracht die de Here Jezus aan zijn discipelen gaf in Matth. 28:19. Zij moeten discipelen maken. In evangelisatie gaat het er dus om dat mensen leerlingen en volgelingen worden van de Here Jezus. Volgens dit bijbelgedeelte hoort daarbij dat mensen gedoopt worden (ingelijfd in de gemeente) en onderwezen.

Als we het zo bekijken, is evangelisatie dus niet zomaar gebeurd. Het is bijvoorbeeld meer dan iemand een folder in de handen stoppen of eens een goed gesprek met iemand hebben. Het is zelfs meer dan iemand oproepen tot bekering. Dit zijn allemaal zaken die heel goed passen bij evangelisatie en er een onderdeel van kunnen zijn, maar de zaak zelf is meer dan dat. Evangelisatie is een proces: een weg waarlangs mensen worden uitgenodigd om discipelen van Jezus te worden. Het is een weg die verkondiging en onderwijs inhoudt. In feite is evangelisatie nooit echt afgelopen. Ook mensen die al jarenlang lid zijn van een kerk hebben het nodig om steeds weer het evangelie te horen en toegepast te krijgen op hun leven. Niemand van ons kan daarbuiten.

EVANGELISATIE IN DEZE TIJD

Mensen van vandaag zijn op veel gebieden anders dan vroeger. Dat geldt ook op het gebied van geloof en kerk. Er zijn tegenwoordig meer niet-kerkelijke mensen dan ooit in Nederland. Anders dan vroeger, hebben zij vaak ook geen kennis van het geloof. Zij kennen de bijbelverhalen niet, de liederen zijn vreemd voor hen, een kerk hebben zij zelden van binnen gezien. Je kunt hen nergens meer op ‘aanspreken’, zoals dat heet. Vooral voor de jongere generaties geldt dit. Voor hen zal het meer dan ooit nodig zijn dat wij tijd willen nemen om hen met het christelijk geloof in aanraking te brengen. Daarbij komt dat mensen wantrouwiger zijn dan vroeger. Ze kijken langer de kat uit de boom. Het blijkt dat mensen die tegenwoordig tot geloof komen vaak een weg hebben afgelegd waarop zij allerlei ‘mini-beslissingen’ hebben gedaan en ‘mini-doorbraken’ hebben meegemaakt. Het begint misschien met te denken ‘die christenen zijn zo gek nog niet’. Dan pakt iemand misschien eens een bijbel en begint erin te lezen. Nog weer een tijd later, na veel gesprekken, komt hij of zij op een kring. Een kerkdienst volgt en het valt mee. Iemand gaat stap voor stap meer begrijpen van het geloof. Dingen die hij vroeger vreemd of aanstotelijk vond, worden begrijpelijker. Langzamerhand krijgt hij of zij inzicht in zichzelf: ‘Inderdaad, ik heb vergeving nodig’. En wellicht komt dan, na een periode die al met al soms jaren duurt, het moment waarop iemand Jezus aanneemt en ontdekt dat het in wezen Jezus was die hem wilde nebben. Maar ook daarna is het proces niet abrupt afgelopen: discipel-worden is iets wat je leven lang duurt.

Ook in de praktijk van evangelisatie is het dus zo dat mensen een weg afleggen, een proces doormaken. Lezers die hiervan meer willen weten, verwijs ik naar een brochure van deputaten evangelisatie, getiteld Thuiskomen: Gesprekken met toetreders (2003).

CURSUSSEN

In het afgelopen jaar zijn er zo’n 600 Alpha-cursussen geweest in Nederland (zie www.alpha-cursus.nl). Voor mensen die de cursus nog niet kennen: het gaat hier om een tiendelige inleiding op de hoofdpunten van het christelijk geloof. Dat gebeurt in de vorm van een cursus: een groep mensen eet eerst samen, luistert vervolgens naar een inleiding en spreekt er over door. Dit gebeurt met behulp van moderne onderwijsmiddelen, zoals mooi uitgegeven boekjes. De cursus is niet de enige op de ‘evangelisatiemarkt’. Sinds de jaren negentig zijn er heel wat bijgekomen. De jongste loot aan de stam is de Emmaüscursus. Andere zijn de Oriëntatiecursus Christelijk Geloof (4 avonden) en De Mens (12 avonden over het Lucasevangelie). Onlangs gaven deputaten evangelisatie ook de bijbelcursus Ontmoetingen uit, die op hetzelfde principe is gebaseerd en 16 bijeenkomsten telt.

Met deze cursussen wordt in feite een oeroude lijn weer opgepakt en in een nieuwe vorm gegoten. De vroege kerk ontving nieuwkomers op ongeveer dezelfde manier: een langdurig traject waarbij mensen grondig werden ingewijd in het christelijk geloof. Nu ons land steeds meer zendingsland wordt, lijkt het erop dat wij oude zendingsmethoden opnieuw beginnen te ontdekken.

Ook veel CGK’s kennen inmiddels de Alpha-cursus of iets vergelijkbaars. De reacties zijn bijna altijd heel positief. Veel kerken maken voor het eerst in hun bestaan mee dat mensen interesse krijgen voor het geloof. Velen ervaren verdieping in hun geloofsleven. Natuurlijk was er ook kritiek op onderdelen van dit soort cursussen. Inmiddels zijn veel kerken die er al jarenlang mee werken zo ver dat ze ‘eigen versies’ ontwikkeld hebben. Hoe dan ook, missionaire cursussen lijken voorlopig ‘blijvertjes’ te zijn.

VERLENGING VAN DE CURSUSSEN

In de afgelopen ca. 10 jaar hebben duizenden mensen in Nederland dit soort cursussen doorlopen. Een deel van hen was buitenkerkelijk, van wie weer een deel tot geloof gekomen is. Dit is allemaal geweldig om te zien en heel bemoedigend. Tegelijk doemt een punt van zorg op. Steeds meer blijkt dat veel van deze mensen de aansluiting met het gewone leven van de kerk maar moeilijk kunnen vinden. Zoals iemand het tegen me zei: ‘Wij hebben een stuwmeer van jonggelovigen voor de deur van de kerk liggen’. Ik weet wel dat kerken ergere problemen kunnen hebben dan dit, maar een probleem is het wel. Als we denken aan het gebod van Jezus om discipelen te maken, is dit zorgelijk. Ook voor de mensen zelf is het niet goed om te blijven ‘hangen’ in een fase van ‘beginnersvoedsel’ (vgl. Hebr. 5:11–6:3). Ten slotte is het voor de kerk erg om deze kans te missen om mensen zonder kerkelijke achtergrond binnen te brengen in de gemeenschap van het Koninkrijk van God.

Een deel van het probleem ligt in de kortheid van de genoemde cursussen. Zelfs de 10 avonden van de Alpha-cursus blijken meestal te weinig om mensen verder te brengen dan een aarzelend begin. Samenkomsten en erediensten zijn voor hen bijvoorbeeld vaak nog te hoog gegrepen. Mede daarom is het hard nodig dat er vervolgmaterialen komen. De Emmaüscursus (zie www.emmauscursus.nl) is voorlopig de enige langdurige cursus (2–3 jaar) die dit gat misschien kan vullen, al zullen in de praktijk vast nog kinderziekten overwonnen moeten worden. Het gaat hier om materiaal voor laagdrempelige gespreksgroepen, dat is uitgegeven door de IZB, de GKV en ons deputaatschap. Verder heeft de CGK van Zwolle, waar de Alpha-cursus heel goed draait, materiaal ontwikkeld voor ‘after-Alpha’-groepen. Dit is een map waarin schetsen staan voor onderling gesprek over bijbelse onderwerpen en thema’s uit de christelijke leer. De map is te bestellen bij de CGK van Zwolle (bijlsma@daxis.nl).

Kortom, het blijkt nodig om een vervolg te geven aan beginnerscursussen als de Alpha-cursus. Voor de andere cursussen, die meestal nog korter zijn, geldt dit natuurlijk dubbel. Wie een dergelijke cursus wil organiseren, zal er dus ook over moeten nadenken wat het vervolg zal zijn en hoe mensen daarvoor uitgenodigd gaan worden.

STRUCTUREN VAN DE KERK

Toch is dit niet het enige probleem en misschien zelfs niet het voornaamste. Ook wanneer een cursus verlengd kan worden en mensen langer begeleid kunnen worden in kleine kringen, zal de kerk moeten nadenken over haar eigen structuur. Momenteel lijkt het er soms op dat kerken wel een net uitgooien, maar geen idee hebben hoe dit aan boord getrokken moet worden als het vol is. Met andere woorden: de opzet van de kerk, in de erediensten, de catechese enzovoort is niet ingesteld op het ontvangen van mensen zonder kerkelijke achtergrond. Als vanzelfsprekend is dit alles gericht op mensen die van de hoed en de rand weten. Dit maakt het voor mensen ‘van buiten’ niet gemakkelijker, zelfs niet wanneer zij gemotiveerd zijn. De ruimte in dit artikel is te beperkt om dit breed uit te werken. Waarschijnlijk zou ik meer vragen oproepen dan beantwoorden. Ik verwijs daarom graag naar m’n boek De werkers van het laatste uur: De inwijding van nieuwkomers in het christelijk geloof en in de christelijke gemeente (2003).

Een praktische weg is hier opnieuw gezocht door de CGK van Zwolle (www.zwolle.cgk.nl), die nu elke week samenkomsten belegt die speciaal zijn afgestemd op de mensen die uit de Alpha-cursus komen en vaak de vervolgkringen bezoeken. Het bezoekersaantal van deze diensten groeit snel. De CGK van Hoofddorp (www.cgk-hoofddorp.solcon.nl) pakt het anders aan en probeert de nieuwkomers via een intensieve catechese in het ‘gewone’ gemeenteleven in te voeren. Hetzelfde wordt geprobeerd door de CGK van Ouderkerk a/d Amstel, die werkt met de bijbelcursus Ontmoetingen. Wat men ook doet, duidelijk is dat het meestal niet vanzelf gaat. Er is verlangen nodig, inzet en enthousiasme. Maar de opdracht van de Here Jezus is dat waard. Hij is erbij, naar zijn belofte.

Voor meer informatie, adviezen, toerusting en dergelijke bent u van harte welkom bij Bureau Evangelisatie, Postbus 334, 3900 AH Veenendaal. Tel. 0318582364. E-mail: evangelisatie@cgk.nl. Website : www.cgk.nl/evangelisatie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen