COLUMN: MENSEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING IN DE WIJK… WAT DOET DE KERK?

“Had ik je maar!” Deze vrolijke uitroep komt uit de mond van een kleine man die me tegemoet komt lopen. Hij vervolgt: “Maar ik heb je niet., en was het maar zo.. maar het is niet zo!” Deze ontmoeting speelde zich zo’n dertig jaar geleden af op het terrein van een groot psychiatrisch ziekenhuis, waar ik toen solliciteerde. Of ziekenhuis.. zo heette het wel, maar het was meer een klein dorp: rond een park stonden huizen waar verschillende groepen psychiatrische patiënten woonden. Ook mensen met een lichte verstandelijke beperking woonden er - sommigen al bijna hun hele leven. Mensen zoals Herman, een grote zware vent, die altijd dreigend op je af kwam maar in feite vriendelijk en zachtaardig was, of zoals die kleine man met zijn speciale begroeting.

Maar tijden veranderen en omstandigheden ook. Tegenwoordig wonen deze mensen gewoon zelfstandig in de wijk; sommigen in een eigen woning, anderen in een groeps-huis. En zo hoort het ook, zeggen we tegen elkaar: niet meer “wegstoppen” in een instelling.

Maar “deconcentratie”, zoals dit met een mooi woord heet, kan óók een ideologie worden. Ik las in het Nederlands Dagblad (d.d. 11-2-2003) een stukje van de heer H. Algra dat mijn gedachten aardig verwoordt. Hij schrijft o.a. dat veel organisaties zich de laatste jaren ingezet hebben voor integratie van verstandelijk gehandicapten in de samenleving, met als doel meer openheid, meer keuzemogelijkheden, zo gewoon mogelijk allemaal. Er zijn voorbeelden van prachtige projecten waar verstandelijk gehandicapten midden in de samenleving wonen en er ook echt ‘bij’horen. Opvallend vaak staan deze woningen in het centrum van de plaats en daarnaast zijn ze goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Niet zelden speelt de kerk een belangrijke rol bij het opbouwen van een netwerk.

Toch zijn er ook trieste voorbeelden waaruit blijkt dat het wonen in de samenleving verstandelijk gehandicapten overvraagt, schrijft Algra. En dan vertelt hij over Jan, die dertig jaar op het terrein van de instelling woonde. Twee jaar geleden verhuisde hij naar een eigen onderkomen. Maar zijn familie komt niet vaker op bezoek, het netwerk dat hij op de instelling had opgebouwd, is hij kwijt en er is geen nieuw netwerk voor in de plaats gekomen. Na zoveel jaar op het instellingsterrein voelt Jan zich ontworteld. Zijn nieuwe woning staat in een Vinexwijk. Overdag is het een slaapstad.

‘s Avonds zitten de tweeverdieners op de bank voor de tv. Ook na twee jaar is het niet gelukt om goede contacten op te bouwen. Die bouw je maar moeilijk op in een wijk waar niemand tijd heeft. Wonen naast gewone mensen in een gewone wijk betekent namelijk niet dat er dus ook vanzelf gewone contacten ontstaan…

Het tweede voorbeeld dat Algra geeft gaat over Ab, die juist vanuit een huis in de grote stad naar de instelling verhuisd is. Nu voelt hij zich eindelijk thuis. Vroeger moest hij altijd wachten tot het busje kwam, want hij durfde niet zelf naar zijn werk te reizen, hij werd op straat gepest en het verkeer was onoverzichtelijk. “Hier kan ik zelf naar mijn werk en hoef ik niet te wachten tot ik opgehaald word”, zegt hij.

Dat steeds meer verstandelijk gehandicapten in de gewone wijk kunnen wonen is een prachtige ontwikkeling. Maar uit bovenstaande wordt duidelijk dat er ook negatieve kanten aan kleven. En die wil ik d.m.v. dit stukje onder uw aandacht brengen. Ligt hier een taak voor de kerk? Niet om zich te bemoeien met de ontwikkelingen, maar om een netwerk te vormen voor bewoners met een verstandelijke beperking ‘in de wijk’, als ze dat willen uiteraard.

Een bewoner van het verpleeghuis waar ik werk vertelde mij, dat hij, toen hij nog zelfstandig woonde, elke week bezoek kreeg van een man, die hem een uurtje meenam in zijn auto. Ze toerden dan wat rond in de omgeving en hij genoot zo van dit uitje, dat hij er de hele week op kon teren. Van werkers in een instelling hoor ik dat eenzaamheid onder de zelfstandig-wonenden een groot probleem is. Wellicht kunnen onze CDC’s zich samen met de diaconieën eens bezinnen op dit onderwerp?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen