COLUMN: EEN STOK OM OP TE LEUNEN, NIET OM MEE TE SLAAN…

Wat is het moeilijk om buitenkerkelijke medemensen - en kerkelijke mensen soms ook - ervan te overtuigen dat de kreet ‘godsdienst is oorlog’ ten diepste niet waar is. Je hebt de schijn overigens tegen. Wat zeg ik, de schijn? De werkelijkheid om ons heen en de geschiedenis van de achter ons liggende eeuwen lijken die stelling op overtuigende wijze te bevestigen en zij wordt door heel veel ongodsdienstige mensen gebruikt als alibi om zich ver te houden van alles wat met godsdienst en geloof te maken heeft. Godsdienst is altijd oorlog geweest, zeggen ze. Kijk je geschiedenisboeken er maar op na. Aan de oorlogen uit het OT gaat men in de regel voorbij. Men zet meestal in bij de zeven kruistochten in de middeleeuwen tussen 1096 en 1291. Minder edele motieven als roofzucht, zucht naar avontuur waren verweven met meer heilige drijfveren, zoals het verlangen om het heilige graf en andere gewijde plaatsen in Palestina aan de macht van de Mohammedanen te onttrekken. Pausen committeerden zich met ridders die zich organiseerden in geestelijke ordes als die van de Tempelieren en Johanniters en die voor deze heilige missies de stoottroepen leverden.

De culturele, religieuze en kerkelijke betekenis die deze moorddadige missies gehad hebben, heffen in het denken van mensen de bloedige implicaties niet op. Godsdienst is oorlog, zegt je buurman uit de flat. Kijk maar naar alles wat in en rond Israël gebeurt, naar landen met andere grote wereldgodsdiensten, waarin fundamentalisten en liberalen elkaar op gruwelijke manier naar het leven staan. Waarop gaan al die afgrijselijke moordpartijen in Algerije terug? En - zo vroeg de buurman die mij zo dikwijls op zaken van geloof en leven aanspreekt - ‘hoe voelt u zich als protestant hier in Nederland als u denkt aan uw geloofsgenoten in Noord-Ierland?’ Dat de eilende daar vooral wordt veroorzaakt door extremisten die zich met deze naam ten onrechte tooien, helpt niet en al evenmin dat godsdienst daar al op een heel duidelijke manier met politieke belangen verweven ligt. ‘En dan nog’, zo zegt je buurman, ‘als je zegt van Christus te zijn, ga je elkaar toch niet met fysiek geweld te lijf?’ Dat de SOW-kerken zich met een verklaring van ds. Paisley en diens radicale opvattingen hebben gedistantieerd, wordt als vanzelf-sprekend genoteerd, maar het heft bij mensen de gedachte dat godsdienst oorlog is, niet op. Men ziet, hoort en leest te veel.

Houdt vrede onder elkander

In onze gewesten, in onze samenleving, is gelukkig geen oorlog rond het geloof met fysiek geweld of met inzet van moordwapens. De samenleving kent wettelijke regels en aan het Evangelie ontspringen normen, die ‘s mensen diepste instincten en laagste driften aan banden leggen. En - geloofd zij God - heel veel christenen hebben in de weg van geloof en bekering geleerd dat het geloof een stok is om op te leunen, en niet om mee te slaan. Maar ook wij ontkomen toch niet altijd aan de schijn dat godsdienst oorlog is. Gaan we de praktijk in de brede kerkelijke verbanden, de interkerkelijke verhoudingen en de onderlinge verhoudingen binnen het kleine verband van sommige gemeenten maar eens na. Zijn in kerkelijke vergaderingen en in publicaties de tong en de pen - om het met vader Cats te zeggen - niet ‘het feiste wapen dat ik ken’? Ook dat kan oorlog zijn, met andere middelen, maar soins niet minder dodelijk. In het Nederlands Dagblad van 18 juli stond een artikel onder de titel: ‘Moeten we de secularisatie eigenlijk wel proberen op te lossen?’ Ik denk dat we er in onze samenleving lichtelijk toe zouden kunnen bijdragen haar tot staan te brengen of terug te dringen als we in de praktijk van het kerkelijk leven inhoud zouden weten te geven aan het gebod van Christus: ‘Houdt vrede onder elkander’.

Als het op de komende generale synode wellicht ook over onze visie op en het verstaan van de Heilige Schrift gaat, zal hopelijk dit gebod van Christus niet over het hoofd worden gezien.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen