Ter overweging

Dr. H. Faber, Geloof en ongeloof in een industrieel tijdperk. Van Gorcum & Comp. Assen 1969. 123 bladzijden. Prijs ƒ 9,80.

De grondstelling van dit boekje is deze: Als een samenleving verandert, verandert ook het cultuurpatroon. Welnu, godsdienst is een element van de cultuur. Wij zien om ons heen hoe de samenleving verandert. Men kan haar typeren als een industriële samenleving. Gevolg daarvan zal zijn dat ook de godsdienst verandert. Met behulp van deze grondstelling probeert de schrijver de moderne theologie doorzichtig te maken. We moeten erkennen dat er soms verrassend nieuw licht valt op verschillende publikaties.

Hierbij komt echter een tweede lijn, die de auteur zelf de godsdienstpsychologische noemt. De moderne mens worstelt met het probleem dat hij in een vaderloze maatschappij zich niet met de vaderfiguur identificeren kan. Hij ziet geen kans om de vader tot voorbeeld te nemen en zo naar het beeld van de vader mens te worden. Met een moderne uitdrukking: Er is een identiteitscrisis. Hij kan zichzelf niet worden, omdat hij in een geestelijk vacuüm leeft.

Ik noemde dit een andere lijn. Wellicht ziet de schrijver dat niet zo. Hij is misschien van mening d'at de tekening van het klimaat èn van de godsdienstpsychologie ten diepste één is.

Ik geloof dit niet. Hoe kan het zijn dat aan de ene kant van de moderne mens gezegd wordt dat hij de vaderfiguur kwijt is en aan de andere kant dat hij zich nog steeds tegen de vader verzet? Die twee kan ik niet met elkaar in overeenstemming brengen. De eerste is te danken aan een sociologische benadering, de tweede aan een bepaalde godsdienstpsychologische benadering.

Tussen die twee wordt in dit boek geen synthese aangebracht.

Mijn hoofdbezwaar tegen het boek is dat godsdienst niet in verband met openbaring gezien wordt. Daardoor bijft het normatieve van de openbaring buiten bespreking. De schrijver heeft dan ook eigenlijk geen maatstaf om de nieuwere theologie te bekijken. De enige maatstaf is die van de godsdienstpsychologie.

Wie de zaak zo benadert komt tot een heel andere visie op veel dingen dan wie van het normatieve van de openbaring uitgaat. Het is een boeiend boek, dat een verrassende kijk geeft, maar dat niet bevredigt wat de benadering van het probleem noch wat de oplossing betreft.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen