Aids verspreidt zich snel in Rusland

Er zijn dan ook enkele medici hier die voorspellen dat in het jaar 2000 honderdduizenden Russen met hiv besmet zullen zijn. Voor de Nederlandse afdeling van Artsen zonder Grenzen, die al bijna anderhalf jaar in Moskou een aids-preventieproject coördineert, is er dan ook alle reden om door te gaan met haar campagnes in Rusland. Onlangs werd bekend dat ze hiervoor voor het eerst ook financiële steun van de Nederlandse overheid krijgt via het zogenaamde Matra-programma.

Risico's

Zoals bekend veroorzaakt hiv aids, een ongeneeslijke ziekte die het immuunsysteem aantast. Hierdoor kan iedere willekeurige ziekte het lichaam binnentreden met alle gevolgen van dien. Het aids-virus is besmettelijk. Het kan worden overgedragen via bloed of seksuele contacten. Risico's om met dit virus besmet te raken zijn er vooral bij herhaaldelijk gebruik van dezelfde injectienaalden, zoals bij bloedtransfusies en drugsgebruik, en bij het hebben van seksueel contact met wisselende partners. In het eerste geval is het risico terug te dringen door de naalden na gebruik direct weg te gooien, in het tweede geval door het gebruik van voorbehoedsmiddelen, of nog beter huwelijkstrouw.

Russen doen helaas nog maar weinig aan het terugdringen van deze risico's, ondanks dat de kennis hierover bij de meesten van hen aanwezig is. Het komt nog steeds voor dat ziekenhuizen naalden hergebruiken. Ook drugsgebruikers, die in Rusland vooral via spuiten hun drugs tot zich nemen, blijken niet zelden een gebruikte spuit te hanteren. En het condoomgebruik onder Russische jongeren is erg impopulair, ondanks het hoge aantal wisselende contacten. De enorme toename van het aantal hiv-gevallen is in dit licht dan ook niet verbazingwekkend.

Bewustmaking

Het enige dat de Russische overheid tot voor kort ondernam wat het aids-virus betreft was het uitgebreid testen van de bevolking. Aan voorlichting en preventie werd vrijwel geen aandacht besteed. Hier kwam verandering in door een akkoord dat Artsen zonder Grenzen in december 1996 samen met het Russische ministerie van gezondheid en een aantal non-gouvernementele organisaties ondertekende.

Kern is een groots opgezette hiv/aids-voorlichtingscampagne, waarbij de bewustmaking van de wijze waar op hiv kan worden overgedragen, centraal staat. De campagne is gericht op Moskou, maar is zo opgezet dat deze makkelijk kan worden overgenomen door lokale autoriteiten in andere delen van Rusland.

De Nederlandse afdeling van Artsen zonder Grenzen coördineert het programma in Moskou. Volgens medewerkster Ilona van de Braak bestaat de campagne uit vijf onderdelen: "Via de lokale non-gouvernementele organisatie "AIDS infoshareô" verspreiden we relevant materiaal voor medische professionals. Dit betreft vaak uit het Westen afkomstige informatie over zowel preventie- als behandelingstechnieken. Verder zoeken we jonge drugsgebruikers in de Moskouse straten op om hen ertoe over te halen te stoppen met spuiten of hen in ieder geval te wijzen op de gevaren van het hergebruik van naalden".

In Moskou alleen al leven meer dan 100.000 drugsgebruikers. Velen van hen gebruiken alleen in het weekend en hebben ook intensief contact met niet-gebruikers. Zij zijn dan ook een besmettingsbron van het aids-virus bij uitstek. In dit project participeren overigens ook Nederlandse instellingen, die tevens een rol spelen in een derde onderdeel van de campagne, namelijk de training van hulpverleners om jonge drugsgebruikers op te sporen en voor te lichten in andere delen van de Russische Federatie. "Zo organiseren we de komende weken een seminarium voor hulpverleners uit dertien verschillende Russische regio's", aldus Van de Braak. Daarnaast geeft Artsen zonder Grenzen steun aan mensen die het aids-virus onder de leden hebben. En die ondersteuning is hier nog meer nodig dan in het Westen, aangezien de meerderheid van de Russische bevolking weinig tolerantie aan de dag legt voor deze mensen, waardoor ze vaak in een sociaal isolement leven.

Mediacampagne

Het opvallendste onderdeel van het preventieprogramma van Artsen zonder Grenzen is de mediacampagne die de jonge Moskoviet wijst op het gevaar van vrijen zonder voorbehoedsmiddel. Vanaf half juli vorig jaar verschenen overal in Moskou posters op straat en waren er clips te horen en te zien op radio en televisie die de jongere aanspreekt op zijn verantwoordelijkheid. Daarnaast zijn er op grote schaal folders verspreid met praktische informatie en verschenen er in de dag- en weekbladen paginagrote advertenties.

Terwijl het Moskouse stadsbestuur aanvankelijk alle medewerking aan deze campagne verleende, heeft het onlangs toch enige weerstand geboden. Zo zijn op last van de Moskouse autoriteiten de posters van de bussen en uit de metro gehaald. Daarnaast is de clip op de plaatselijke zender verboden.

Volgens Ilona van de Braak kreeg het stadsbestuur klachten van bewoners die de campagne immoreel en onethisch vinden: "Ik vind dat jammer. Maar het heeft ook een groot voordeel. Hierdoor is er in Moskou een discussie losgebarsten of deze posters wel of niet kunnen. Er wordt dus over het onderwerp gesproken en dat was ons grootste doel".

De meeste Moskovieten zijn volgens haar positief over de campagne. Het belangrijkste doel van Artsen zonder Grenzen is nu de campagne over te plaatsen naar andere steden in Rusland. In een stad is dat al gebeurd. In Kazan, de hoofdstad van de Russische autonome republiek Tatarstan, loopt de campagne al vanaf eind november. Onlangs bracht Van de Braak een werkbezoek aan deze stad. Ze toont zich erg tevreden over de campagne ter plaatse: "De Tataarse autoriteiten verlenen alle medewerking aan dit project. Onze posters hangen overal en op zowel de commerciële als staatstelevisie zijn onze clips te zien. En het voordeel van Tatarstan is dat er nog maar een zeer laag aantal geregistreerde hiv-gevallen zijn, dus heeft onze campagne extra zin".

Ondanks de sombere toekomstvoorspellingen over het aantal aids-gevallen in Rusland toont Van de Braak zich optimistisch: "Russen zijn hoog opgeleid, snel en verschrikkelijke doorzetters. Velen werken belangeloos aan onze campagnes mee en durven daarvoor zelfs hun nek uit te steken. En aangezien er in Rusland nog relatief weinig aids-gevallen zijn wanneer je dat vergelijkt met andere delen van de wereld, valt er nog veel te bereiken".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen