‘Het woordenboek van Bach’ in Middelharnis

Johann Sebastian Bach werkte van 1708 tot 1717 als hoforganist en kamermusicus. Hij was in dienst van hertog Wilhelm Ernst von Sachsen-Weimar. Ongeveer de helft van alle door hem gecomponeerde orgelmuziek werd hier aan het papier toevertrouwd.

Eén project hield hem gedurende zijn hele verblijf in Weimar bezig: het aanleggen van een gebundelde collectie korte orgelkoralen, gebaseerd op melodieën van het lutherse liedboek. Van de in totaal beoogde 164 voorspelen zijn er 46 voltooid. Het boek is een bonte verzameling van fantastische miniaturen, die met elkaar een uitnemend voorbeeld zijn van Bachs creativiteit. Op de titelpagina gaf Bach zelf aan wat de bedoeling van het Orgelbüchlein is: Dem höchsten Gott allein zu ehren / Dem Nächsten, draus sich zu belehren. Het motto van Bachs kunst: tot eer van God en tot nut van de naaste.

In 1908 schreef arts/theoloog/musicus Albert Schweitzer zijn Bach-biografie. Daarin noemde hij het Orgelbüchlein “het woordenboek van Bachs muzikale taal”. Inderdaad weet Bach in deze koralen buitengewoon treffend de tekst van het lied uit te leggen. Bachkenners hebben allerlei verbanden geconstateerd tussen tekst en muziek. Bij het concertprogramma zal een beknopte toelichting hierover worden gevoegd.

Tijdens dit eerste concert in een serie van drie staan de eerste veertien koralen (BWV 599 tot en met 612) centraal: vier Advent- en tien Kerstliederen, een prachtige opmaat op deze zaterdagavond naar de er op volgende zondag: eerste Advent! Zo komen onder meer langs: Nun komm’ der Heiden Heiland, Vom Himmel hoch da komm’ ich her, In dulci jubilo en Jesu meine Freude.

Behalve de Orgelbüchlein-koralen hoort u vrije werken van Bachs hand. Het concert opent met Preludium h-moll (BWV 544) en eindigt met de bijbehorende Fuga. Een grandioze omraming door één van Bachs grote Preludia en Fuga’s. Een andere Bach-biograaf, Spitta, schrijft over dit stuk: Het fijne en dichte stemmenweefsel van het Preludium brengt ons in een romantische doolhof, zoals geen andere componist op een meer betoverende manier had kunnen bedenken. Stil en melancholiek bezonnen vloeit de Fuga…

De veertien koralen worden halverwege onderbroken door de vierdelige Pastorale in F (BWV 590) op het koororgel. Dit lichte en boeiende “herderslied” brengt ons bij de herders in Lukas 2…

Het grote orgel in de kerk van Middelharnis weet ieder werk te voorzien van een inspirerende klankkleur. Eenieder is van harte welkom. De toegang is uw gift.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen