De kerk in Valkenburg

Een bijzondere Zeeuwse wandeling, nu niet over de historie van Zeeland, maar over de protestantse kerk in Valkenburg. Ik ben daar onlangs nog ruim een week met vakantie geweest, vandaar. Mogen we voor deze keer Zeeland even verlaten en naar Zuid Limburg gaan?

Een mooi landschap, wat heuvelachtig, heel anders dan in onze vlakke provincie. De hoogste heuvel bij Vaals is 322V2 m hoog, daar is het Drielandenpunt: Nederland, België en Duitsland komen er bij elkaar.

De Limburgers zijn ook een heel ander volk. Met een ander dialect, waarin de zachte g dadelijk opvalt. Met een andere godsdienst. Valkenburg is voor 99»/o rooms-katholiek. De protestanten zijn veelal import: ambtenaren bij de waterstaat, de P.T.T., de vroegere mijnen, en dergelijke.

Ned. Herv, Kerk Deze kerk in Valkenburg telt slechts 200 leden en die zijn nog verspreid over een tiental plaatsen, kleine dorpjes in de omgeving, zoals bijvoorbeeld Bemeten, waar maar één kerklid woont.

Gereformeerden (deze behoren bij de kerk van Maastricht), Luthersen, Doopsgezinden zijn er nog minder, ze zijn gastleden van de Ned. Herv. Kerk. Hun kinderen gaan naar de r.k. scholen, er zijn hier geen christelijke en openbare scholen. Toch hebben ze een kerk van 500 h

Toch hebben ze een kerk van 500 h 600 zitplaatsen. In de zomermaanden zijn er voormiddags 2 diensten: om half 10 en om kwart voor 11. De kerk was beide keren zo goed als vol, bemerkte ik. Voor 't grootste deel toeristen. De voorganger was de plaatselijke predikant J. van Oyen. Op Zuid Beveland nog wel bekend, daar begon hij 29 jaar geleden in Nisse zijn werk. 's Middags was de kerk minder goed

's Middags was de kerk minder goed gevuld, het gewone verschijnsel in sommige kerken in ons land, dat er dan minder mensen komen. Toen preekte er een gereformeerde dominee uit Treebeek. De samenwerking tussen beide kerkgroepen is uitstekend, dat moet ook wel in een specifiek rooms land.

Ook is er goed contact met de roomskatholieken, tenminste met sommige pastoors.

Gastenavond Dat vertelde ds. van Oyen op een ontmoetingsavond met de toeristen in een zaal boven de kerk. In het seizoen wordt er iedere week zo'n gastenavond gehouden. Daar vertelde de dominee hoe het kerkelijk leven hier reut en zeilt. Er zijn priesters, die het Heilig Avondmaal (eucharistie noemen zij het) net eender opvatten als de protestanten. Maar de echte ouderwetse roomsen geloven nog, dat brood en wijn letterlijk in het lichaam en bloed van Christus veranderen. Met zulken is samenwerking niet mogelijk, de verschillen zijn te groot.

Ook over Maria wordt door de tegenwoordige geestelijken soms heel menselijk gedacht, zonder haar hemelvaart, als een gewone zondige vrouw, maar wel begenadigd als moeder Gods. Zoals het ook in Lucas 1 : 30 staat, als de engel haar de geboorte van Jezus aankondigd: „gij hebt genade gevonden bij God".

Hoe komt nu zo'n kleine gemeente aan zulk een groot kerkgebouw? Nog wel de Kloosterkerk geheten, de kapel van een vroeger klooster. Ook dat vertelde ds. Van Oyen op die avond. Daartoe moeten we diep in de geschiedenis duiken.

In 1648 hield bij de vrede van Munster de 80-jarige oorlog met Spanje op. Verschillende plaatsen, die voorheen Spaanse bezetting hadden, kregen nu een Nederlands garnizoen met veel protestantse soldaten. Die moesten een kerk hebben, evenals de bewoners van de stad. De prachtige r.k. kathedralen werden gezuiverd en voor de protestantse eredienst ingericht. De roomsen mochten eigenlijk helemaal geen kerkgebouw hebben, maar in de meeste plaatsen liet men toe, dat ze in een schuilkerk bijeenkwamen, die weinig in 't oog liep. Ook de Ned. Hervormden (Gereformeerden) kregen de prachtige kerk van Nicolaas en Barbara.

Dan komt Napoleon. Hij kondigt vrijheid van godsdienst af voor alle gezindten. De door de protestanten gebruikte kerk moet weer aan de roomsen teruggegeven worden. Bij het ontruimen worden de bijbels en ketterse psalmboeken de Gereformeerden nageworpen! Zo groot was de haat in die tijd. Het kerkgebouw bestaat nog.

We hebben een typisch voorbeeld van deze verandering van kerkgebouw ook in Zeeland, in Hulst. Daar kregen de roomsen him prachtige Willebrordskerk weer terug. Maar de protestanten moesten er niet uit. Er werd een muur in de kerk gemetseld en ieder kerkgenootschap mocht een deel van het gebouw gebruiken. Dat heeft geduurd tot 1929. Toen gaven de r.k. ƒ 125.000,— aan de Ned. Hervormden, waarvoor ze een nieuwe kerk konden bouwen. De muur werd weggebroken.

In Valkenburg heeft het handjevol protestanten geen nieuwe kerk gekregen. Pas in 1891 kreeg de gemeente een kerkgebouw, voor een groot deel betaald door toeristen. In die tijd gingen alleen rijke en voorname mensen pp reis.

Toen het toerisme naar deze streek geweldig toenam werd dit kerkje te klein. Het staat er nog en is nu ingericht als antiekwinkel.

In 1966 hebben de Ned. Hervormden de tegenwoordige Kloosterkerk in bezit gekregen. Het aantal kloosterlingen verminderde sterk en toen heeft de burgerlijke gemeente Valkenburg het hele complex gekocht. De kerkelijke gemeente heeft toen de kapel gekocht voor ƒ 750.000,— en heeft er nog voor ƒ 300.000,— aan gerestaureerd. Maar nu heeft deze gemeente ook een mooi kerkgebouw, groot genoeg om tn de zomer ook de vele toeristen op te vangen.

De 35 treden naar de bovenzaal, waar deze gastavonden worden gehouden, wil men nog vervangen door een lift. Op de plaats waar nu een mooi grasveld IS met bloemperken stond vroeger de kloosterboerderij. Op een andere avond was er een

Op een andere avond was er een zangdienst in de kerk. U ziet, de gemeente is actief en doet veel voor de toeristen, voor wie Valkenburg een prachtige plaats is. Het wemelt er van hotels en pensions.

Middelburg L, van Wallenburg

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen