Huurling in de lage landen

Met een huurling wordt een huursoldaat bedoeld en de Lage Landen zijn Nederland. Het is de titel van een Engels boek, dat pas in het Nederlands vertaald is. Het gaat over de oorlogsjaren 1572 - 1574, toen in ons land de bevrijding van de Spaanse tirannie jxiist begonnen was.

Het eigenaardige is dat in dit boek het dagboek is opgenomen van de Engelse huursoldaat Walter Morgan, afkomstig uit Wales.

De eerste helft geeft een beschrijving van deze jaren, echter niet van bovengenoemde Engelse soldaat.

Inleiding.

In die tijd waren er in elk leger huursoldaten uit alle landen.

In 1567 kwam Alva in ons land met 8652 Spaanse infanteristen en 1250 Spaanse en Italiaanse ruiters. Het volgend jaar stuurde Filips II er nog 2427 en in 1572 nog 1260, allemaal Spanjaarden. Het waren voortreffelijke soldaten en het leger had ook bekwame schansgravers, nodig bij de belegering van een stad.

De infanterie wordt tercios genoemd, daarin zit het woord drie. Ze bestond uit drie delen: piekeniers, musketiers en haakbusseniers.

Onze landsheer, koning Filips van Spanje had een afkeer tegen niet- Spaanse soldaten, tegen huursoldaten.

Zo weinig mogelijk nam hij er in dienst, maar soms kon hij er niet buiten.

Wantrouwend en achterdochtig als hij was vertro:uwde hij de huurlingen niet.

Ze waren ook lang niet altijd te vertrouwen, dat weten we uit de geschiedenis. Als het hun niet meezat, kwamen ze in opstand, brak er muiterij uit of ze deserteerden. Dat was meestal het geval, als ze niet op tijd hun huurloon ontvingen. Een bekend voorbeeld is de Spaanse

Een bekend voorbeeld is de Spaanse furie van 1576. Mondragon had met veel moeite Zierikzee veroverd, maar zijn soldaten wilden niet langer vechten. Ze hadden in vele maanden geen soldij ontvangen en gingen hun achterstallig loon plunderend halen in de rijke handelsstad Antwerpen.

Dat zijn niet allemaal huurtroepen geweest, er waren ook Spaanse soldaten bij.

Een huursoldaat had ook een onzeker bestaan, als er geen geld meer was, werd hij afgedankt.

Onze prins Willem I heeft wegens geldgebrek enkele keren zijn gehuurde troepen moeten afdanken.

Ook 's winters werd er in die tijd niet veel gevochten, dan was het leger in de winterkwartieren en konden veel huursoldaten Inrukken. De genoemde Walter Morgan was op

De genoemde Walter Morgan was op 6 juni 1572 met 300 huursoldaten naar Vlissingen gekomen, in dienst van de Prins.

Bekijkt u dat jaartal nog even. De bevrijding was net begonnen: 1 april 1572 Den Briel veroverd, 6 april Vlissingen, 4 mei Veere, alleen Middelburg was nog in Spaanse handen.

Kapitein Walter Morgan heeft daarna alles zelf meegemaakt en heeft daarvan een dagboek gemaakt, versierd met 18 pentekeningen van belegeringen en zeeslagen.

Het dagboek.

In het begin van 1574, dus na nog nauwelijks 2 jaar, was hij terug in Engeland. Er schijnen moeiUjkheden ontstaan te zijn over de betaling. Best mogelijk, u weet het wel, de Prins besteedde al zijn geld aan de bevrijding.

Misschien was zijn terugkeer naar zijn vaderland ook wel een gevolg van het verzoek van Alva aan koningin Elisabeth van Engeland om geen troepen meer te verhuren. En Elisabeth wilde met aUe landen goede vrienden blijven Zodoende heeft kapitein Morgan zijr

Zodoende heeft kapitein Morgan zijr kroniek nooit afgemaakt, hoewel hij hel voornemen had „om het verslag var 's Prinsen daden te voltooien, wanneei het God tenminste behaagt mij in lever, te houden teneinde bij mijn terugkeer te uwer ere ervan te-verhalen", zoals hij zelf schrijft. Waarschijnlijk is hij gestorven, zodat hij niet meer kon terugkomen.

Zijn beoordeling is objectief, dat blijkt uit de beschrijving van de feiten zoals ze werkelijk gebeurd zijn in die jaren die opgenomen zijn naast zijn eigen weergave. Hij beschrijft 17 gebeurtenissen,

Hij beschrijft 17 gebeurtenissen, waarvan er 4 in Zeeland plaats hadden.

Hierover wil ik ik in 't kort iets vertellen.

Goes heeft zich in 1572 nog niet voor de Prins verklaard, dat zou pas in 1577 gebeuren. Daarom wordt op 11 september 1572 Tseraerts met troepen naar Goes gestuurd. Hij was gouverneur van Vlissingen en stadhouder van de Prins in Zeeland.

De Spaanse troepen in Goes hadden de buitenwijken (meest zoutketen) in brand gestoken om de legering van de soldaten van Tseraerts te bemoeilijken. Na 3 dagen krijgen ze vanuit Vlissin

Na 3 dagen krijgen ze vanuit Vlissingen 3 kannonnen togestuurd. Maar na enkele beschietingen kunnen ze er niets meer mee uitrichten: de munitie Is op.

Ook een stormaanval met ladders mislukt. Evenals de aanval van Lumeij aan de andere kant van de stad, die gebrek aan kogels heeft.

Als dan Mondragon vanuit Bergen op Zoom door het verdronken land van Zuid Beveland met een ontzettingsleger komt waden, verlaat Tseraerts op 21 oktober Goes. De aanval is mislukt. Het tweede Zeeuwse geval is de slag

Het tweede Zeeuwse geval is de slag aan de Scheldemond op 3 april 1573. De landvoogd Alva had er genoeg van,

De landvoogd Alva had er genoeg van, hij wilde weg uit ons land. Zijn opvolger Medina Celi komt uit Spanje met een vloot van 22 schepen om zijn plaats in te nemen.

Op de schepen brengt hij soldaten, geschut en geld mee.

Het is de bedoeling om de vloot van Antwerpen (70 schepen) te versterken.

Tegenover het fort Rammekens wordt hij aangevallen door onze schepen onder kapitein Ewout Pietrsz. Worst, van 2 kanten, vanuit Veere en vanuit Vlissingen. Medina CeU moest weg vluchten en is de opvolger van Alva niet geworden.

Het fort Rammekens was nog in Spaanse handen en van hieruit werd het door de Geuzen belegerde Middelburg nog enigszins bevoorraad. Op 4 augustus 1573 hebben onze troepen vanuit Vlissingen dit fort veroverd. Ze deden alsof ze Amemuiden wilden veroveren, waardoor de bezetting van Rammekens voor het grootste deel wegtrok. Het kleine overschot ervan heeft toen de vesting overgegeven. Nu kon er zo éoed als niets meer

Nu kon er zo éoed als niets meer naar Middelburg geleverd worden. Na een half jaar (februari 1574) heeft de stad zich dan ook aan de Geuzen moeten overgeven.

Nog één keer hebben de Spanjaarden geprobeerd de stad te ontzetten. Met 75 schepen vertrekt Romero uit Bergen op Zoom, uit Antwerpen komen er 30.

In de buurt van Reimerswaal heeft op 28 januari 1574 een grote zeeslag plaats, die gewonnen wordt door onze vloot onder admiraal Boisot

De schrijver van het dagboek bevindt zich op het schip van de vice-admiraal, heeft dus aJles goed kunnen meemaken.

Ruim 14 dagen later heeft Middelburg zich toen overgegeven.

Kort daarna is de schrijver Walter Morgan toen naar Engeland vertrokken en we horen niet meer van hem.

Middelburg L. van Wallenburg

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen