Tunis van huis uit bekeken

In het begin van deze eeuw waren er ook in Tunesië grote politieke problemen. Ik heb er al eens op gewezen, vanaf het begin van deze eeuw zijn er bij de „gekleurde" volkeren, niet ongerechtvaardigde verlangens naar politieke vrijheid, wanneer zij door een grote mogendheid bestuurd worden. Bourgiba een man van deze eeuw, kent ook deze verlangens, komt met de grote politiek in contact, wordt eerst lid van de nationalistische partij, de Destour, die sedert 1920 tegen het Franse bestuur ageert. In 1933 wordt de leiding van de Destour te zwak gevonden en wordt de agressievere politieke partij opgericht, de neo-Destour, waar Habib Bourguiba secretaris van wordt. Hij is dan een politieke figuur van

Hij is dan een politieke figuur van betekenis, tijdens de oorlog 1940-1945 trachten de Duitsers en Italianen hem te winnen voor hun politiek. Doch hij weigert op hun voorstellen in te gaan. Nadat de Fransen teruggekeerd zijn volgen de Fransen weer de koloniale politiek, dan eens mild, en dan weer eens gestreng en Bourguiba zal zijn politieke activiteiten gestraft zien met gevangenneming. Zijn, Franse vrouw volgt hem in Frankrijk in de gevangenis. Van haar zal hij zich laten scheiden om te hertrouwen met een Mohammedaanse.

Nog voordat de Franse regering van Mendes France op 20 maart 1956 Tunis zelfbestuur zal geven is Bourguiba op 1 juni 1954 teruggekeerd en gereed het bewind in handen te nemen. Dat gebeurt op 25 juli 1956, als de bey — de vorst — van Tunis afgezet wordt en Bourguiba president wordt. Van Frans protectoraat, uitgebuit en veronachtzaamd, is het nu een vrij land, met enorme zorgen en problemen die nu Bourguiba moet oplossen.

Wanneer Tunis vrij komt verlaten vele Fransen het land. De zakenlieden nemen hun kapitaal mee. Later vertrekken de leraren van de scholen en de technici gaan uit het land. In 1956 is SO'/o van de mannen werkeloos en voor 70''/i) van de kinderen waren geen scholen. Men kende daarbij nog het grote probleem van de duizenden, ou­ derloze en zwervende kinderen, die trachtten met bedelarij aan de kost te komen. Voor de laatste groep worden kinderdorpen opgericht, waar tienduizenden kinderen tot de leeftijd van 15 jaar een onderdak, een tehuis en onderwijs zouden vinden. Bourguiba heeft problemen naar alle

Bourguiba heeft problemen naar alle kanten. Een der problemen is het onderwijs, scholenbouw; en vanaf 1960 gaat al de helft van de leerplichtige kinderen naar school. Wanneer men nu weet, dat in 1885 726 jongens en 6 meisjes een school bezochten, in 1956 worden dat er dan 142.000 jongens en 49.000 meisjes, dat er in 1960 al 25.000 leerlingen de lycea of gymnasia bezoeken, en dat men hoopt dat in 1968 100.000 leerlingen naar de middelbare school zullen gaan, dan is dit al een zeer opmerkelijk resultaat. Bovendien worden landbouwscholen en technische scholen opgericht. Voor landbouw is niet zoveel mogelijkheid, Tunis zal zich willen omstellen op techniek.

De invloed van de Fransen is vooral van liberale invloed geweest op de verhouding van de Islam en de bevolking. Weliswaar is de staatsgodsdienst de Islam, en de voertaal het arabisch, doch de invloed van de Islam-priesters is sterk afgenomen. De positie van de vrouw is er heel wat plezieriger voor haar, dan in endere oosterse landen. Het is de man verboden er meer dan één vrouw op na te houden — de islam geeft de man het recht vier vrouwen te trouwen. Hij kan ook niet zo gemakkelijk meer in Tunis zijn vrouw verstoten, en als hij echtscheiding vraagt, dan moet hij alimentatie geven. De vrouw is gelijkgerechtigd aan de man, terwijl de sluier niet meer gedragen mag worden. Vele vrouwen doen een hoofddoek om, die ze tussenbeide — bij wijze van sluier — gedeeltelijk toch voor het gezicht trekken. Doch dit gebruik neemt bij de jongeren af.

Er is maar één politieke partij in Tunis, de Neo-Destour, die tegelijkertijd vakbond en waarvan Bourguiba de leider is. Een democratische staat als Nederland is het niet — Bourguiba gaat uit van de stelling, geen tgd voor veel praten, maar alle tijd voor „doen".

Een heel groot probleem is voor hem zeer zeker de huidige wereld-toestand rondom de Middellandse zee. Bourguiba heeft geen haat tegen Frankrijk, dat hem zovele jaren gevangen hield. Hij weet, dat hij van Europa veel mag verwachten en zijn politiek is geheel westers georiënteerd. Wij hebben dat goed kunnen ondervinden, de bevolking was vriendelijk tegenover de vreemdelingen, bijna iedereen spreekt Frans, want op de scholen wordt vanaf de 2de of 3de klas naast het arabisch het Frans verplichtend onderwezen. Hij heeft de macht van de orthodoxe

Hij heeft de macht van de orthodoxe Moslem-kerk gebroken, terwijl op dit moment door Nasser alles gedaan wordt om een groot orthodox Moslem-blok te vormen. Wij konden- het in de radio horen, hoe momenteel de Syrische regering de niet-staats-scholen (lees de katholieke Franse scholen) het bestaan moeilijk zal gaan maken als zij zich niet richten aan het (Moslem) staatsschoolonderwijs.

De verhouding Nasser-Bourguiba is wantrouwend. Nasser wordt er van beschuldigd moord-aanslagen te hebben beraamd tegen Bourguiba, die zijn politieke inzichten niet onder stoelen en banken heeft gestoken in de laatste jaren, Bourguiba had Nasser aangeraden in 1965 om tot een accoord te komen met Israël en Nasser antwoordde, door op de Arabische conferentie van 30 april 1965 een poging te doen Bourguiba te veroordelen. Bourguiba had toen Nasser beschuldigd van dictator te wildie staten tot satellieten te willen delen spelen in de arabische landen en graderen.

Met de problemen rondom de Middellandse zee zijn we nog lang niet klaar, doch een figuur als Bourguiba heeft de wereld er juist nodig. Zijn visie, omtrent zakendoen, samengaan met het westen kan van invloed blijken te zijn. Niet direct zullen we dat ondervinden, maar op den duur zal men er toch gevoelig voor zijn, naar een streven tot vrede en wat meer welvaart. Dan komt er nog een probleem bij, dat de bevolking in Tunis per jaar met 2,2 "/o toeneemt. Dat wil men weer op zeer moderne manier aanpakken — het grote woord gezinsbeperking. De moslemwereld is er niet tegen. Het grote probleem is, hoe kunnen al die jonge mensen in dit land mettertijd een boterham verdienen! Habib Bourguiba heeft een moeilijke

Habib Bourguiba heeft een moeilijke taak, hij moet oude verdrietelijkheden vergeten bij zijn steun aan Frankrijk te vragen en zelf de grote problemen op te lossen. Hij werkt hard.

Zo kom ik op foto nr. 1 (voorpag.) Als Bourguiba even rust zoekt, of een grote receptie heeft, buitenlandse gasten moet ontmoeten of ten diner gaat vragen, dan doet hij dat in de prachtige bungalow, die voor hem gebouwd is aan het strand van Monastir. We hadden speciale toestemming, om op dit prachtige landgoed te komen, het „huis" van buiten te bekijken. Zelden hebben we zo'n mooi buis gezien, zonder enige protserigheid of kitsch. Tunesische architecten moeten het gebouwd hebben, en men kan direct zien, ze hebben de Franse leerschool doorlopen.

Ik nam foto nr. 1 precies 12 uur des middags. We staan nu voor het gebouw er zijn 3 verdiepingen. De tweede verdieping heeft een gaanderij en voor die gaanderij is dat netwerk — bestemd om schaduw te geven in de kamers, die er achter zijn. Als je nu om het gebouw loopt, dan vindt men aan de achterkant de prachtige trap — foto 2. Precies, waar de trap op de galerij komt vindt men de grote conferentiezaal, waar Bourguiba en zijn ministers confereren. Gezellige clubfauteuils rondom een grote tafel. We zouden kunnen zeggen een conferentiezaal, zoals die ook gebruikt wordt bij grote concerns, als directie en commissarissen vergaderen over het fabrieksbeleid. Naast de conferentiezaal is een eetzaal, en daaronder gelijkvloers dus met de grond, zijn grote moderne keukens. Want het gebeurt, dat er bij een openbaar gehoor een 3.000 gasten komen, die wat te eten moeten krijgen of te drinken. Een mooie eetzaal voor het personeel, bij het gebouw grote en mooie logeergelegenheden, ook voor buitenlandse gezanten, die hier voor bespreking moeten komen.

Wat opviel waren de zeer fraaie tegeltableau's. Voortreffelijke kunstenaars hadden hun visies gegeven over de oude sprookjes uit de arabische wereld zo deze in steen waren gebakken.

Kleurenfoto's hiervan zijn uitstekend gelukt — ik heb me, bij het opnieuw bekijken, nogmaals verwonderd over de fijnheid, de kunstvaardigheid waarmede deze kunststukken uitgevoerd werden.

En dan, rondom dit fraaie huis is een magnifieke tuin. Er is goed water, er is vruchtbare grond, er zijn tuinlieden om planten, heesters, bomen en gazons te verzorgen. Er bloeien granaatappels, alle soorten bloemen, die er in augustus nog willen bloeien. En dat gazon, die perken ze zien er uit of ze bij een Engels kasteel staan, want in Engeland zijn de gazons beroemd door hun eeuwenlange verzorging. Maar zo zien ze er hier ook uit.

En ];iu, foto nr. 3. Ligt het fraaie buitenhuis van Bourgiba een kilometer of 4 tot 5 noordelijk langs de kust van Monastir aan dezelfde kust, maar nu aan de grens van het stadje ligt het oorlogskerkhof. Witte stenen bedekken de graven, er zijn een paar mohammedaanse graven — stenen huizen met dak — waar een heilige in bijgezet is. Doch te midden van die graven is een graf-tombe ingericht, voor de familie van de president. Het zijn drie kamers, in de middelste is nog de plaats open gehouden, waar de huidige president eens zal rusten, daarnaast is het graf van zijn tweede — mohammedaanse — echtgenote. Dan, in de andere kamers zijn familie, neefs — en ik meen in dezelfde kamer als waar hij zal liggen — zijn ook de graven van zijn ouders.

Zo is Tunis, een goede regering. Een goede president. Er zqn mensen, die aanmerking maken, dat het huis „zoveel" geld heeft gekost en betwijfelen of het land dat wel mocht bekostigen. Laten we het anders bekijken; oosters. Een koning, een president moet wonen, moet omgeven zijn met pracht en praaL Zo is het door de eeuwen heen geweest, de koningen der oudheid moesten goud hebben en veel vrouwen en veel juwelen. Van dit alles is nog wat overgebleven — zelfs bij ons nog iets.

Wy moeten af en toe de koningin zien in de Gouden Koets — dat is een koninklijk symbool — zo eens per jaar, dat is voldoende. Maar in die zuidelijke landen^ daar moet het eigenlijk dagelijks!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen