Een zondag in Praag

„Zo, ga je een reis maken achter het ijzeren gordijn? Pas maar op, dat ze je er niet houden", was de goede raad die ze me meegaven.

Als je dan bij de grens van Tsjechoslowakije komt, kijk je toch wel even anders dan bij de grensovergang in gewone landen. Ik heb wel meer dan honderd keer diverse grenzen gepasseerd, altijd goed gegaan. Soms waren zelfs de papieren niet in orde van iemand van de groep, die ik als reisleider moest begeleiden op de reizen die ik iedere zomer organiseer. Met een verlopen pas naar Spanje, waar men een geldige pas moet hebben. Of soms met helemaal geen pas naar Zwitserland: iemand had de pas vergeten!

Bij de Tsjecho-slowaakse grens stonden op verschillende plaatsen uitkijktorens. Werden we zo in de gaten gehouden? En er stond een dame op ons te wachten: een gids die ons overal zou vergezellen. Vertrouwde men ons niet? Toch wel een beetje anders dan wat ik tot nu toe bij de grens had meegemaakt. De controle was streng: pas en visum moesten in orde zijn. Maar alles was van te voren geregeld, dus na enig oponthoud kon onze bus verder rijden. Met de gids Irene naast de chauffeur, zij dirigeerde ons door het land. Ik geloof een soort service van Cedok (de Tsjechische V.V.V.) aan de toeristen. Op vrije uren en avonden kon men doen en laten wat men wilde, net als in ieder ander land, fotograferen waar men zin in had. Je merkte er eigenlijk niets van dat je in een land was dat onder Russisch-communlstische invloed stond.

Duur.

Haast alle getrouwde vrouwen werken, omdat de mannen te weinig verdienen om er enigszins behoorlijk van te kunnen leven. Ze vegen de straten, maaien het gras langs de wegen, werken op het land en in hotels. Onze gids was 35 jaar, had twee kinderen, getrouwd met een ingenieur, maar moest er wat bij verdienen.

Het gemiddelde loon is 1500 kronen per maand, dat is ongveer ƒ 350,—. In de fabrieken zijn de lonen hoger dan op de kantoren. De huren zijn laag, maar verder is alles veel duurder dan bij ons. Ik hoorde enkele prijzen noemen: een kilo koffie ƒ 50,—, een kilo tomaten ƒ 5,—, een sigaar ƒ 1,50, een reep chocolade ƒ 2,—. Dan kun je met zo'n klein maandloon niet veel doen. De entree in het land was niet aanlokkelijk. Slechte wegen, dat ze smal waren was niet erg, want auto's kwamen we zo goed als niet tegen. Arme- ' lijke verveloze boerderijen, zelfs de nieuwbouwflats zagen er ongezellig uit. In Karlsbad, waar we een dag vertoefden, is veel luxe: het is een kuuroord met warme bronnen, die op verschillende plaatsen op straat uit de grond springen. Iedereen mag er het geneeskrachtige water drinken. In ons grote luxe hotel logeerde diezelfde nacht de Sjah van Perzië.

Ons hoofddoel was Praag, waar we een paar dagen gebleven zijn. Met een andere vrouwelijke gids hebben we de stad doorkruist en veel gezien van deze millioenenstad aan de Moldau. Haar man was eveneens ingenieur, kortgeleden gepensioneerd: pensioen ƒ 300,— per maand!

Iets meer dan bij ons het A.O.W. bedrag.

Johannes Huss

Op de markt staat een groot monument voor Johannes Huss, de bekende hervormer. Hij kwam uit een eenvoudig boerengezin in Zuid-Bohemen. Op kosten van dhr. zijner plaats studeerde hij aan de universiteit te Praag. Later werd hij er hoogleraar. Door zijn vriend Hieronymus (van Praag) raakte hij bekend met de geschriften van de Engelse „ketter" John Wycliff. Hij was van hetzelfde gevoelen en predikte tegen de misbruiken van de kerk. Ik ben in de kerk geweest waar hij dikwijls optrad (een R.K. kerk) en heb de preekstoel gezien, vanwaar hij op welsprekende wijze zijn bezwaren in de Tsjechische taal verkondigde. Aan het hof had hij machtige vrienden. Koning Wenceslaus beschermde hem, diens gemalin Sophie benoemde hem tot haar biechtvader.

Dat neemt niet weg, dat hij als ketter voor het concilie van Konstanz werd gedaagd (1414) om zich te verantwoorden. Keizer Sigismund beloofde hem vrijgeleide. Maar toen Huss in Konstanz verscheen, werd hij gevangen genomen. De keizer trok zijn belofte van vrijgeleide in.

Hij moest zijn dwalingen herroepen. Maar evenals honderd jaar later Luther zo sprak nu Huss: „Als men hem uit de Heilige Schrift en de geschriften der kerkvaders aantoonde, dat het ketterijen waren. Bij voorbaat werd hij al schuldig bevonden.

Na veel verhoren en een partijdig en slordig gevoerd proces werd hij ter dood veroordeeld. In juli 1415 beklom hij de brandstapel als een „onverbeterlijk ketter". Zijn as werd in de Rijn gestrooid.

Een jaar later onderging zijn vriend Hieronymus hetzelfde lot. Enkele jaren later kwam het volk in opstand: de Hussietenoorlog, die 15 jaar heeft geduurd. De Moravische Broedergemeente (Herrnhutters) te Zeist herinnert nog aan het werk van Huss. >

> Naar de kerk.

Als het enigszins kan ga ik op zondag ook in het buitenland naar de kerk. Na wat zoeken en vragen had ik een Protestantse kerk ontdekt niet ver van het hotel. Een eenvoudig kerkje met ongeveer 300 plaatsen. Om 10 uur begon de dienst. Meest oudere mensen, met het mooie weer waren de jongelui de natuur in, vertelde de dominee me. Ik schat dat er ongeveer 50 kerkgangers waren. De dominé preekte over Filipp. 2 : 6, 7. Alles in het Tsjechisch, we verstonden er niets van. Maar alleen de gemeenschap der heiligen deed ons goed. We voelden ons verwant met Protestanten, die het niet altijd gemakkelijk gehad hebben. Vooral in 't begin van het Russisch regiem, in de tijd van

Stalin, werd wel eens aan de deur geluisterd wat er van de preekstoel gezegd werd, vertelde de dominé na afloop van de preek toen hij nog een poosje met ons bleef praten. Nu is er meer vrijheid, niemand wordt iets in de weg gelegd als hij naar de kerk wil. De predikanten mogen geen politiek op de kansel brengen, geen oppositie voeren tegen het bewind, alleen Gods Woord brengen. Ze moeten voorzichtig zijn in hun uitlatingen, je kunt nooit weten wie er meeluistert.

Er waren nog meer protestantse kerken in Praag, zelfs een hogeschool. De predikant van deze morgen was hieraan verbonden als lector, hij vervulde hier een preekbeurt, omdat de eigen dominé met vakantie was. Twintig jaar geleden had hij nog een jaar theologie in Utrecht gestudeerd. Een paar Hollandse woorden herinnerde hij zich nog, het gesprek had plaats in het Duits. Nooit had ik gedacht nog eens een kerkdienst te kunnen meemaken achter het ijzeren gordijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen