in het zicht van de Lange Jan

Als er een vroege lente in de lucht zit en alles heel vroeg gaat ontluiken, de eenden gekoppeld gaan vliegen, dan moeten onwillekeurig de herinneringen wel gaan naar de voorbije tijd, de tijd van de,onbezorgde jeugd, zoals men dat wel eens noemt.

Was de jeugd onbezorgd, zo'n hal ve eeuw geleden? De jeugd is altijd hetzelfde; het komt er maar op aan op welke manier die jeugd wordt benaderd en in welk milieu de kinderen opgroeien. Zo'n vijftig jaar terug in de geschie

Zo'n vijftig jaar terug in de geschiedenis waren de maatschappelijke verhoudingen zo geheel anders dan nu. Het grootste deel van de bevolking, hetzij in de stad hetzij op het platteland, was van veel dingen verstoken, die wij niet meer zouden kunnen missen. Zo dénkt men, maar als het móét, zal het wel veranderen. Door de omstandigheden verandert zoveel en vlugger dan wij denken. Als we maatschappelijk een hoogtepunt hebben bereikt en wij zien dat er een neergaande lijn zichtbaar gaat worden, hoor je de grote monden niet meer. Die hardschreeuwers, die dit of dat nooit van hun leven zouden doen, zwijgen wijselijk, want zij weten dat ze vlugger op straat kunnen staan dan ze wel denken. Als ze uitgerangeerd zijn, komt er

Als ze uitgerangeerd zijn, komt er nog wel geld binnen door de hoogopgevoerde sociale voorzieningen, maar een paar briefjes van tien minder in de week zal men toch wel gewaar worden. In een fabriekje in een landelijk

In een fabriekje in een landelijk stadje van Zeeland werden enkele mensen ontslagen en de blijvers kregen geen uitkering van de winst, maar die laatsten deden hun mond niet open. Dat had het vorige jaar eens plaats moeten vinden! Dan hadden die blijvers het werk neergelegd. Ja, het behoud van de volle boterham spreekt nog wel een woordje mee. Om het geld draait per slot van rekening alles bij de meesten en in vele bedrijven.

De wereld moet leefbaar gemaakt worden, zegt men. Dat is al goed en wel, maar wat verstaan we onder leefbaar? Het is zo'n vaag begrip en alles is zo betrekkelijk. Wat noemt men een goede tijd en wanneer is de tijd bepaald slecht te noemen? Dasir zijn geen definities van te geven.

Was dè jeugd een eeuw geleden onbezorgd? Ik weet het nog zo net niet. De meeste kinderen leefden mee met de zorgen van het gezin. Deze uitspraak kun je in deze tijd haast niet meer neerschrijven, op het gevaar af dat je overdreven bent en die oude tijd mooier maalit dan ze was.

Toch waag ik het er op om het met feiten te staven. De kinderen waren heel wat zuiniger op de kleren dan de jeugd van nu. Zij hielpen de zorgen op deze manier verlichten, want het was geen kleinigheid om nieuwe kleren voor de jongens en meisjes aan te schaffen. Je moet nu maar eens kijken hoe er met de kledingstukken gehandeld wordt. De kinderen zullen zelf wel zeggen wanneer er iets anders moet komen: die en die heeft het ook, wij móéten het ook hebben. Ja, zo ver is het in vele gezinnen al gekomen, dat de jongens en meisjes gaan zeggen wat er gebeuren moet. En het vijfde gebod? Niks mee te maken; dat zijn dingen voor de zondag. De praktijk van het christendom is zó ver weg, dat zij haast achter de horizon is verdwenen. Neem het speelgoed. Jaren deden de

Neem het speelgoed. Jaren deden de jongens met een houten paard en de meisjes met een pop. Er werd zuinig mee omgegaan, want er kwam niet een-twee-drie een ander stuk speelgoed voor in de plaats. Nu is een fiets een stuk speelgoed geworden en laat je ogen maar eens gaan hoe er met die dingen wordt omgegaan. De kleuters komen met steppen naar school en die kinder voertuigjes worden neergesmakt of het geen geld kost. Thuis wordt er niet meer op gewezen dat alles geld kost en wat deert het eigenlijk: voor deze step komt er weer wel een andere.

Misschien wordt het vervelend om op al deze slakken zout te leggen, maar het zijn allemaal dingen uit de praktijk. Nu de welvaart aan het tanen is, zullen er beslist (misschien wel voor lange jaren) andere tijden aanbreken. Dan zal er weer gepast en gemeten moeten worden en dan staan onze verwende kinderen midden in een ander leven dan dat ze gewend waren.

Nog iets? Soms kon er een kleinigheidje verdiend worden door de jongens van de vorige generatie. Een dubbeltje was erg veel; een kwartje was een grote beloning! En waar bleven die geldstukjes? Ze kwamen bij moeder terecht en de kinderen zagen aan het gezicht van moeder dat zij er blij mee was: zij kon het zo goed gebruiken. Leefden die kinderen met het huisgezin mee ja of neen? Was het een onbezorgde jeugd? Neen! De kinderen kenden, hoe jong ook,

De kinderen kenden, hoe jong ook, zorgen. Maar ze smaakten de voldoening iets, al was het nog zo weinig, van die zorgen weg te nemen. Van het verdiende kleinigheidje, dat aan moeder werd gegeven, nam de moeder iets af en gaf het aan haar kind. En trouw ging het in de spaarpot, die nu en dan eens werd leeggeschud om te zien hoe ver men al was gevorderd om het vurig-begeerde straks aan te schaffen. Als er een vroege lente in de lucht

Als er een vroege lente in de lucht zit... Ja, zo ben ik begonnen, maar ik ben er helemaal niet aan toe gekomen om neer te schrijven wat ik van plan was. Ik zag in mijn gedachten de jongens op zaterdag langs de polderwegen lopen" en langs de zeekant, waar altijd zoveel was te beleven. Dan waren de zorgen op zo'n wande

Dan waren de zorgen op zo'n wandeling op zij gezet. Dan was het een onbezorgde jeugd. Al hadden zij geen fietsen om uit verveeldheid er mee te rossen, zij hadden het zeker beter naar hun zin dan de verwende kinderen van onze tijd.

Daar moet toch ook iets van gezegd worden door ZWERVER.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen