Folklore en taal!

jiet vorige artikeltje had ik het over ritiek van de lezers en daar ben ik ^'°niet over uitgepraat. Er zijn men­ ' Jie vinden, dat ik te „plat" ben. f'zeit alles mar raek, net zoo as 't ». .g jnond komt, in dat is niejt altied '> netjes." En dan begrijpen ze niet, ; liet ev mij om te doen is de taal „ 't volk te kennen, van het volk in : ain Ugen. Ik heb het daar al meer «er gehad: wat voor de één ruw is, is M voor de ander in 't geheel niet. uf (holl. wijf) was vroeger het algeie woord voor vrouw of vrouwe, dat , meesteres of gebiedster betekende. Zde kerk wordt vaak nog gehoord: gij Ut. niet begeren uws naasten wijf, maar (W wijf in gevoelswaarde gedaald is Inals ruw gevoeld wordt, zijn er al heel L die liever vrouw zeggen, 't Wuuï «'den dokter, dat is Jan z'n wiuiuf i«n voor de dialectsprekende ouderwetiinens volkomen op hun plaats.

!(Woord aers, op Flakkee naers net Lnaom (oom) en nemmer (emmer) htt een voorgevoegde n, wordt in 't ditt nog gebruikt: 'k zä je een schop ,5,6 naers geve; hie valt opsen naers; j Itrauwt an z'n naers. Dat het vroe­ [•er een heel gewoon gebruikt woord L blijkt uit aarzelen, d.i. de aars Lhteraan, dus achteruitgaan (nu dra­ L weifelen) en uit de aarsvin der vis­ ' Een middelnederlands spreekwoord Egt: „achternamet is erscrouwe,,, wat Lelient: naberouw kan een zaak niet Lgedaan make. T IJ de besoliaaf de omgangstaal zijn tal

T IJ de besoliaaf de omgangstaal zijn tal L woorden taboe", d.i. ze mogen niet Ltruikt worden, woorden, die betrekmï hebben op natuurlijke levensver­ Inthtingen bv. maar in intieme kring, j de kinderkamer moet men die woorm wel gebruiken. In één van de artihad ik het over ,,pisse", dat op lijWtee en in heel Zeeland nog gebruikt hordt, „'t Is vergeefs geflote as 't paerd Lt wil pisse", zei de deftige Jacob Ms, Raadpensionaris van Holland, een Ier grote heren van zijn tijd: men kan log zoveel moeite doen om iemand te lelpen, als hij niet wil meewerken, is alits vergeefs. Men ga eens na, op welke lianieren men het zogenaamde platte ItMiid omzeilt: päese, plasse, een plasje ioen, even zitte zijn termen uit de kin­ Berkamer; ik moet even weg, ik moet line even absenteren, enz. enz. zijn voor fcroteren. En wat men er onder de sollten en 't werkvolk van maakt, zal ik Jioor de kiese lezers maar achterwege Voor de laatste maal herhaal ik, bat het de folklorist en dialectonderjoeker te doen is om alle woorden en ptdrukkingen, die vroeger en nu door Titt volk gebruikt werden en worden; jiiarom raadplege men ook oudere menten j Van verschillende kanten, hoorde ik,

j Van verschillende kanten, hoorde ik, pat lil zoveel vergeet. „Als je over iets pnjft, dan moet je er ook alles van in." Accoord, maar dan moet ik ook Jllles neten en daarvoor is nu de hulp gm alle lezers nodig. iDan kunnen we t ontbrekende aanvullen. Ik geef nu ^Ife opmerkingen van belangstellenden 1 mfn artikelen.

„Je had 't over voUcsgelaof in dat de maansen zegge, dat 'r kwaed van ze Ijtsproke wordt aster öoren tuute. Daer Jje bie motte zette: hoe lienker hoe Jlienker, hoe rechter hoe slechter" |t(lis) lOnger de ouwe vurmen van biegelaof

lOnger de ouwe vurmen van biegelaof Isaok, datter mensen biime, idie de Vriefig as 'n ongeloksdag beschouwe. M'n T»3ter zou nooit ietjtewat begönne hè 1 Vnedag. Wist joe, da vroeger de Jtliepen nooit op 'n Vriedftg uitvoere?" Pie van de lezers kan deze woorden jiaii een oud­Goereese met meer voor­ Beelden aanvullen?

j Ik had het in een artikeltje over een m tij elkaar horend kopje en schotel­ Ije 'n kommetje in 'n bakje) en had pichreven, dat men dat 'n boer in 'n lamvdief noemde in Gïoeree. Ik had de [«Jtiinikktag gekregen van een oud­Goe­ ' waar niemand kende daar het ge­ ­ Wel zegt men daar algemeen: i'ocsje in een rokje, of een bloesje «een keursje. Een Stattenaer gaf me m Oost­Flakkee op: 'n hoere in 'n wwdief. Een hoer is niet erg in tel, paar wie een ander besteelt staat veel per in 't veracht. Men zegt: „'n hoere Me nog 'n stoewl, mar 'n diejf schop |ie de deure uut."

„'?/5oeree kreeg ik nog enkele uitgniKkingen voor goed dronken zijn: zoó as 'n godmejoor; hie is as 'n te; hie is as 'n homtorji. Zelf ben J ®*"*^bestrijder, maar op 't eiland m men daar niet veel van hebben, tm er wat families door de jenever ellende gedompeld. Ze zeggen daar: Lof H"*''^ ''°°^ ^^ ganzen gebrouwe, je f ™ t fleis in de pekel houwe. Ze nett 1 slokje, 'n borrel, 'M beetje, 'n L, * * ^°°^ ^e kouwe in voor de fwemte, ze luste ze altied. Sommige 'sjes noemen ze ,ykerluTiutjes"; het "JP een bepaalde manier geslepen J'Jf^' net of er ruitjes in zijn. En noemt men een glaasje zonder voet? pertie '"'' ^^^''vo°i" de naam: „stodn­

Ite,/* °ok nog de uitdrukking genom . : >s, d.w.z. hij moet heel veel la wal hebben, eer hij zo dron

hh^h\ '^^ ^"^ ^^ iejvers bloótesto­ Pe n'iBt ^ ^'^^ '^*® maar een groentje, r. 'eis vari^de wereld weet. Men zegt van 't diuunheik lol,, ,,. "" "<= wereiQ [™^,tue heit 'n Wap

ikl "M ^®° algehele bewolking een penL ^"^ zichtbaar wordt, hoort *t Al "' '^^' ^'"* ^ '" ^^^* *" * fefl'n^T^ <^e 2on 's morgens in een wol '^^J5\verschijnt, dan zegt men: 't »ent rt * ™* *'" "1*J« of ^" **e l'ehiorrt!!'^; ^^ lenigen regen. In GoeïstJrf * '^"^el hikkestaert als nikrf^ yoor een windhoos, die alles '"Mt inzuigt, len^flg^'^'^'^^ese arbeider zei me, dat

len^flg^'^'^'^^ese arbeider zei me, dat "ten zc^°^ ''"' v^ï"<ïunnen van suikerï'n I­f ^ "P ^®" 2«tte of 0(i peen «sta). ^***'' ­^^ Goeree hoorde ik mtj' P*en verdinne, maar de ande­ 1% »"f'^^gen komen me ook bekend »v "f touw, dat men gebruikt bij '«eken van sloten en greppels is de versteeJdiene. Komt het woord deMliene ook voor op 't eiland? 's Zomers kan er over 't water een olie­achtig waes liggen, dat zijn oorsprong vindt in de groei van eencellige plantjes, het zogenaamde plankton. Men spreekt dan van äea dael of ven de igroew in 't water.

In de zomer ziet men op brandnetels en andere planten van die gele of bruine kevertjea; men noemt ze in Goeree Keesjes. Wie helpt me aan de naam? Vaak treft men ze parende aan en dan spreekt men van 'n paerdje in 'n karretje. In Zuid­Beveland vormen parende meikevers 'n paeretje en 'n sjeesje. Ten slotte nog iets over d« kleding. Als de jurk van een meisje of de jas van de man goed glad staan, dan zegt men: 't stoot peliet. Ze is altied eve pellet betekent: ze is altijd keurig netjes gekleed. Dit peliet zal wel een verbastering zijn van 't Franse poH, d.i. glad, beschaafd. Er zijn heel wat Franse woorden in het Goerees en Flakkees, waarop ik later terug hoop te komen. Wie er hoort gebruiken, gelieve ze te noteren en mij toe te zenden.

Binnenkort een en ander over 't durp en wat daar mee samenhangt: namen van straten en volksnamen, buurten, gebouwen, enz. Er zijn 13 dorpen op Flakkee. Is er nu in ieder dorp niet iemand, die daarover zijn gedachten eens wil laten gaan, dus ook over dorpsgewoonten, oude gebruiken? Ik herinner me, dat er een 50 jaar geleden een vrouw uit Sommelsdijk, die van haar man was weggelopen, door de opgeschoten jeugd „in de benne" naar haar man teruggesleept werd. Wie weet meer van dergelijke volksgebruiken? En welke kermisgebruiken waren er in de verschillende dorpen? Met belangstelling zien de lezers naar het resultaat van dit onderzoek uit, daar ben ik zeker van.

F. DEN EERZAMEN, Wittenburgerweg 32 WASSENAAR Yan onze adverteerder»

Nieuwe Manufacturen en Confeciiezaak van de (a. Tanis ie Goedereede geopend

Zaterdagmorgen 1 September te 10 uur is de nieuwe zaak geopend van de firma Tanis aan de Noordzijdehaven 13 te Goedereede. Wij hebben in dit geheel verbouwde pand Vrijdag jl. — toen er diverse leveranciers en zakenmensen bijeen waren — een kijkje genomen en moesten alras concluderen, dat dit een grote verbetering is, vergeleken bij de oude zaak aan de Markt 2.

oude zaak aan de Markt 2. De manufacturiers, de Gebroeders Tanis, drijven hun zaak reeds sedert 1910. Reeds jong kwamen zij hun vader te missen en moesten toen om in hun onderhoud te vporzien met ,,de pak" op stap. Dat was het begin. En dat begin was moeizaam en zwaar werk. Auto's waren er nog lang niet en fietsen nog slechts spaarzamelijk in gebruik. Het was lopen en nog eens lopen met een zwaar pak manufacturen, soms wel tot aan de vuurtoren te Ouddorp toe! De oudste zuster, toen nog een klein meisje, kreeg van het dragen van „het pak" bijna een lamme arm!

bijna een lamme arm! Maar allengs namen de zaken toe. Steeds kon men meer uitbreiden en de winkel aan de Markt 2 werd een druk beklant zaakje.

De tegenwoordige tijd stelt echter grotere eisen, de Gebrs. Tanis trekken er thans tot wijd in de omtrek met de auto op uit en de ongehuwde zuster helpt de klanten thuis. Maar „thuis" was de ruimte ook te klein. Zeer voordelig kon nu het grote herenhuis aan N.Z. Haven 13, voorheen bewoond door de dames Lodder worden aangekocht. De architect, de heer Kloppers te Middelharnis had een hele puzzle om er wat moois van te maken. Uit stedebouwkundig oogpunt mocht de gevel niet geheel worden verbroken, waarom het een toer was om met de omgeving in stijl te blijven en ér toch 2 flinke etalages te maken. Toch is dit prachtig voor elkaar gekomen. De hal en de voorkamer zijn als win

De hal en de voorkamer zijn als winkel ingericht, terwijl het tweede gedeelte daarachter voor de confectie is bestemd.

De breedte van het pand was van dien aard, dat er aan weerszijden verkoopruimten konden worden; gemaakt, waartoe twee toonbanken met vitrines zijn geplaatst. Het gehele winkel­interieur dat ingericht is door de fa. Haasdijk te Rotterdam ziet er fleurig en interessant uit, zó, dat alles zeer overzichtelijk is opgesteld. Er is bovendien voldoende ruimte voor het publiek gelaten, zodat men er zeer prettig zal kunnen winkelen. Het is een moderne zaak geworden, die aan de eis van deze moderne tijd, geheel voldoet. De verbouwing is uitgevoerd door

De verbouwing is uitgevoerd door Gebrs. de Ronde (metselwerk het timmerwerk door de heer L. Kleyn; schilderwerk door Gebrs. van Asperen, electriciteit door fa. T. Renaud. Architect was de heer Kloppers te Middelharnis. Het gehele pand heeft een lengte van 42 meter; achter het huis zijn de opslagplaatsen, die de ondernemers bij hun uitgebreide handel zeer ten goede zullen komen. De Gebrs. Tanis handelen behalve in textielwaren en confectie ook in meubelen, die veel ruimte vergen. Een schat van bloemen, aangevoerd

Een schat van bloemen, aangevoerd door verschillende leveranciers, gaven veel fleur aan de feestelijke opening. Jammer, dat de burgemeester met vacantle afwezig was, zodat deze de officiële openmg niet kon verrichten. Dit is te meer spijtig, omdat de opening van idit zakenpand ook voor de gemeente Goedereede van grote betekenis is. Vroeger had men te Goedereede maar

twee standen: de meer aristocratische en de arbeidersstand. Middenstand was er niet. De opening van dit pand is mede een bewijs, dat de Middenstand te Goedereede begint op te leven. Voor de meeste artikelen kan men in de plaats zelf terecht. Wfl wensen de fa. Tanis met deze

Wfl wensen de fa. Tanis met deze nieuwe zaak veel succes en een steeds toenemend debiet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen