Schrammetje

Reeds voor de zesde keer hebben we verleden week de bevrijdingsdag herdacht. Zo min de fatale 10e Mei 1940 toen ons land onverhoeds door de Duitsers werd overvallen, als de 5e Mei 1945, toen we van het gehate juk werden verlost zullen nooit meer uit het geheugen van hen worden uitgewist, die deze datums bewust hebben beleefd. Ik zeg bewust, want we leven snel. Een jongen van 15 jaar, die nu al op de H.B.S. gaat, was toen de oorlog uitbrak 4 jaar. Hij zal zich het eind van de oorlog nog goed heriimeren, maar van de spanning die het uitbreken er van met zich bracht, weet hii niets. Toch, telkens op de vijfde Mei dringen zich onwillekeurig herinneringen uit de laatste oorlogsdagen aan ons op en voelen we weer iets van de verlichting die de tijding op de avond van de vierde Mei in 1945 ons bracht, dat de Duitsers volledig waren gecapituleerd. Als we ons de ontzettende druk waaronder vrijwel ieder Vaderlander leed nog eens voor de geest halen, dan beseffen we weer even opnieuw, wat het woord „vrijheid" betekent. Een loden last gleed van onze schouders toen we wisten, dat aan de Duitse terreur een eind gekomen was en het Hitler regiem — zij het ook ten koste van talloze mensenlevens — voor goed de kop was ingedrukt. Schrammetje zal de avond van die heuglijke 4e Meidag nooit vergeten, toen hij met Trijn en een tiental buurtgenoten vlak voor zijn deur het grote nieuws besprak. Zeven uur moesten we in huis zijn volgens het Duitse voorschrift maar om 8 uur stonden we nog lustig buiten. Een buurman van me was zó geestdriftig, dat hij ijlings de vlag uit wou steken. Ik raadde hem aan nog even te Wachten, tot we meer officiële berichten gehoord hadden, maar hij werd nog boos op me op de koop toe. 't Is toch de waarheid, zei hij, en waarom zullen we dan meteen niet vlaggen? Juist wou hij zich huiswaarts begeven om zijn plan ten uitvoering te leggen, toen er een Duitser per fiets om de hoek van de straat verscheen. Hij zag overal groepjes mensen staan en als een bezetene sprong hij van de fiets, rukte zijn geweer van de schouder en schoot in de lucht. En wat deden vijftig bevrijde Hollanders voor één gecapituleerde Duitser? Lopen als hazen! Heel de troep die bij Schram voor de deur stond buitelde „hoad over gat" om het op z'n Plakkee's te zeggen Schrammetjes gang in en de meesten zagen wit van schrik, toen de Duitser even later de deur opengooide en met een barse stem riep: „Was ist loos ? Je kon merken dat het ontzag voor de vijand nog in onze botten zat, want het was doodstil in de gang. De Duitser scheen hiermee tevreden en wou de deur weer dichttrekken. Dat kon Trfln echter zo niet over z'n kant laten gaan en ze riep van achter uit de gang: „Jule hêvrwe niks meer te zeggen, oor! Wiele binne vrie! Gelukkig maar dat de Duitser geen Flakkees verstond, want wie weet, wat er nog gebeurd zou ziJn. BiJ 't scheiden van de markt leer je de kooplui kennen, o zo! Maar de vlaggeman was meteen genezen en hiJ heeft het niet voor de volgende morgen gewaagd het rood-wit-blauw uit z'n koekkoek te steken. Toch hing het de laatste dagen vóór de capitulatie als 't ware in de lucht, dat het einde gauw komen zou. De voedselvliegtuigen daverden dag in dag uit over onze hoofden en brachten de stedelingen reeds verademing. Alle tekenen wezen er op, dat het niet lang meer duren zou eer de vredesduif haar geklapwiek zou laten horen. Onze Koningin had reeds de Brabantse grond onder de voeten, welk verheugend feit we via de kristal-ontvangertjes uit Engeland vernamen. Dat bericht heeft Schram nog een heel ongunstige middag bezorgd. We waren nl. de laatste weken van de oorlog nog vereerd met de inkwartiering van een IXiitser. Een beste man, maar een echte Hitleriaan. Laat die kerel nu ook metselaar zfln en een zaakje hebben in Plauen. Hij voelde zich bij een vakgenoot thuis en praatte honderduit over zijn werk. Ik zei hem dat ik dit wel aardig vond, maar dat ik toch liever had, dat hij in Plauen aan het metselen was. Hij beweerde dat dit ook met hem het geval was, maar eerst moest de krieg gewonnen worden. „Denk je dan dat jullie het nog zullen winnen?" vroeg ik hem. Dat was voor hem de natuurlijkste zaak van de wereld. Hitler had het immers gezegd en de tegenslag die ze nu hadden was maar van tijdelijke aard. Toen. een paar weken later de Engelse voedselvliegtuigen overraasden vroeg ik hem weer wat hfl daarvan dacht. Dat was nu de groothartigheid van Hitler. Je kon toch al die mensen in de stad niet laten sterven van de honger? Nu had onze ongewenste commensaal de gewoonte van tijd tot tijd een haas te komen braden op ons fornuis. Het ging er toen over om van twee kwaden het beste te kiezen: öf het fornuis laten vorderen, óf het thuis laten gebruiken. En dan was het altijd nog het beste om je spullen in eigen beheer te hebben. Het kostte ons niets, daar niet van, want hij bracht zelfs de krant om het fornuis aan te maken mee. En als de haas gaar was, zei hü tegen Trtjn: haal een bord, dan krijg Je een stuk! Maar daar waa hq aan het verkeerde adres. „Ik wil geen poot van je haas hebben, man!" „Lust je het niet?" „Wel ja, misschien veel liever ala jullie, maar ik wil geen Hollandse hazen eten die door Duitsers geschoten zijn!" Dat kon Walter niet begrflpen. Daar horen we, dat enkele dorpsgenoten door de Duitse politie afgerost ^ijn. En we horen ook langs illegale weg, dat de Koningin in Brabant is. Komt daar Walter weer aan met een haas om op ons fornuis te braden. Doch het zat TriJn te hoog. „Je kunt geen haas braden, zei ze, want ik moet suikerbietenstroop koken. En ik zal het je maar zeggen, ik heb de smoor aan alle Duitsers. Bovendien is de Koningin al in Holland, dus jullie zullen gauw vertrokken zfln! Zo, zo, daar keek Walter van op: „Dus je hebt ook een hekel aan mü?" „Natuurlijk, je bent toch ook een Duitser!" Ah so, so, en hoe weet je dat de Koningin in Holland is?" „Dat zeg ik niet, maar toch weet ik het," zei Trfln. Ah so, so, guteutag, zei Walter en vertrok. "Toen ik 's middags m'n mouvirvest in de schuur opgehangen had en ik aan tafel zat, vertelde TriJn me het gesprek met Walter. Ik schrok er van. Als die vent het vertelt, heb je kans dat ze me nog komen halen ook, zei ik tegen Trijn. Want dat bericht van de Koningin is vanmorgen pas uit Engeland gekomen. Jonge, jonge, Schram, stel je voor, jij opgepakt door de Duitsers! Toch had ik er geen vrede mee. Ik heb m'n vork neergelegd en ben naar het hol van de leeuw gegaan. Of Walter op de „Punckstelle" was? Ja, daar kwam hiJ. Ah so, herr Schram, was ist loos? O, niets bijzonders, hoor, maar Trfln kookt vaimiiddag geen bieten, dus je kunt je haas braden op d'r fornuis! Nee, het was niet meer nodig en bedankt voor het vriendelijk aanbod! Zie zo, nu wist ik althans hoe de papieren stonden. Direct gevaar was er niet, al had ik er zeer over in m'n rats gezeten. En toen hij de deur dicht deed, fluisterde Walter: „Jul- Ue Koninghi is in Brabant," ich habè das auf die Funckstelle gehort!" Dat liep dus met een sisser af. En drie dagen later kwam de capitulatie We kuimen ons nu nauwelijks meer indenken, dat we ons over een paar ondoordacht uitgesproken woorden zó angstig konden maken. Maar concentratiekamp en geweerloop maakt een mens voorzichtig. Beseffen we allen wel welk een groot goed de vrijheid is? Ik betvsrijfel het. SCHRAMMETJE.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen