Late Lente

Enkele dagen vertoeft hij er nog. Hij is er zelfs een avond en een nacht geheel alleen. De hele ploeg illegalen is in actie, waarvoor weet hij niet, evenmin als Marie.

„Ik vraag zo weinig mogelijk", zegt deze. „Wat niet weet, niet deert. Ze vertellen ook zelden wat." Maar de volgende avond komen er

Maar de volgende avond komen er vier zó vergenoegd terug, dat de piloot vragen moet: „Jullie konden wel eens een goede slag geslagen hebben?"

Het hele stel zit dan in de ruime keuken. Meta, de koerierster, is nu ook aan wezig en heeft hele gesprekken met de piloot.

„Wat er precies gebeurd is, ja, dat wordt niet verteld, maar ik weet, dat er een geslaagde overval op de gevangenis in Arnhem is gedaan", antwoordt Gerrit. „Frits (dus de dominee, denkt de pUoot) is bevrijd en nog enkele anderen meer. Wat zullen die Moffen woest zijn!"

Meta knipoogt naar Fred Hoeksema. En dan begrijpt hij: het edele viertal heeft aan die overval meegedaan. Maar die praten daarover met geen woord... Intussen wordt er gewerkt, om de piloot weg te krijgen. Hij heeft besloten, over Delfzijl te gaan. Misschien kan hij nog contact krijgen met zijn ouders in Groningen.

Als het tijdstip van vertrek daar is — hij is gekleed als zeeman, zoals zijn persoonsbe-wijs en paspoort luidt — houdt hij lang de handen van Marie Saalmink vast. „Dank, dank voor alles, eh... Marie, ik mag je wel bij je voornaam noemen, hé, zoals de anderen, 'k Hoop je nog eens te ontboeten onder betere omstandigheden. Je bent een dappere vrouw, net als Meta "

,,Opschieten!" buldert Gerrit. „Complimentjes hebben we niet nodig. Zorg maar, dat de invasie spoedig komt. Anders is de hele illegale beweging hier ojpgerold. De tijd nijpt. Zeg dat in Engeland. En je komt hier niet weer vóór we bevrijd zijn, begrepen?"

Hoofdstuk XIX

Niet alleen in Holland en zelfs niet alleen in de bezette landen van West- Europa, maar ook in Engeland en Canada snakt men naar de invasie. Het is, aangenomen, dat ze gelukt, het enige middel, om, geforceerd, een einde te maken aan het Duitse geweld. Op de farm „Zwolle", in de buurt van Granum, wordt ook hevig naar het einde verlangd. Het is precies gegaan, zoals het ge

Het is precies gegaan, zoals het gezelschap het die avond op het terras besprak: de oorlog brak uit; Canada stond direct aan de zijde van Engeland en later, toen de partner Japan eveneens aan de oorlog deelnam, zaten ook de Verenigde Staten er in. Bovendien — dat alleen was niet verwacht — ruitten Hitlers troepen Rusland binnen. Het nauwelijks een jaar geleden gesloten verdrag tussen die twee landen was niet dan een vodje papier. Over de ganse wereld was er een hel. In Ottawa, tenminste in een landhuis

In Ottawa, tenminste in een landhuis in de buurt van de hoofdstad, woonde Prinses Juliana der Nederlanden met haar kinderen. De toekomstige Koningin, ver van land en volk.

Overigens is in Canada zelf niet zoveel van de wereldkrijg te merken. Enkele artikelen in de distributie, maar op de farms heeft men daarvan zo goed als geen last, of het m.oet zijn, dat de suiker schaarser wordt.

Het enige wat benauwt in talloze gezinnen is, dat duizenden mannen naar Engeland zijn getransporteerd nadat zij eerst een korte tijd in eigen land zijn gedrild. In Engeland wachten zij op... ja, waarop? Dat weet feitelijk ieder en toch weet men niets, op de invasie. Die moet er komen, hoe dan ook. Er z\jn talloze vrij-willigers in het leger getrokken. Jongelingen als Jim Da vidson en Bill Red. Ook ouderen, als reverend Davidson, die als legerpredikant dienst doet. Maar de overgrote meerderheid is niet vrijwillig gegaan. Evenals in Engeland is ook in Canada de algemene dienstplicht ingevoerd en zo is ook John Stelmaker, ongeveer een jaar na het uitbreken van de oorlog, opgeroepen.

Reeds drie maanden later is hij naar de overzijde gezonden, om in Engeland verder te worden afgericht. Het land is er overdekt met militaire kampen en vliegvelden. Evenals in Amerika en Canada is vrijwel alle industrie oorlogsindustrie geworden. Bij reusachtige hoeveelheden wordt er o.m. munitie vervaardigd. De vrouwen werken er schier harder dan de mannen, want een goed deel van deze laatsten zijn soldaat en voorlopig tot werkloosheid gedoemd. John schrijft geregeld naar huis. Bijna met de regelmaat van de klok komen zijn brieven, be-wijs, dat de organisatie perfect is. Hij deelt alles omstandig mede, mag alleen geen namen vermelden van zijn verblijfplaats en van zijn onderdelen.

Natuurlijk is er geen contact met Holland. Wat hebben ze op de farm „Zwolle" meegeleefd met Holland, als zij de radioberichten vernamen: op 10 Mei 1940 ook Holland verraderlijk overvallen, evenals een maand eerder Denemarken en Noorwegen. Reeds vier dagen later de capitulatie, omdat men tegen de overmacht niet opgewassen was. Engeland en Frankrijk waren practisch niet in staat te helpen. Engeland was lang niet gereed. Frankrijk wel, maar de interne toestanden deugden er niet. Anders ware dat land niet in zes weken onder de voet gelopen. De Nederlandse regering naar Engeland gevlucht, ook de Koningin, om daar verder te regeren Want alleen het leger had gecapituleerd de oorlog tussen Holland en Duitsland duurde voort. Aan de zijde der Geallieerden vochten Hollandse vliegers, Hollandse oorlogs- en koopvaardijschepen.

Hoe de toestanden in Holland zelf waren, kon John Stelmaker niet gewaar worden. Je vernam wel het een en ander door de radio en de couranten schre ven wel over Holland, maar het rechte kwam je toch niet te weten. En — met de familie was geen enkel contact Opa Stelmaker in Zwolle was de zeventig al gepasseerd. Zou hij nog in le-ven zijn?

Tot er, de krijg duurde toen al ruim drie jaar, via het Internationale Rode Kruis een overlijdenskaart kwam. Opa Stelmaker was drie maanden vóór de ontvangst van de kaart overleden. Toen wist hvj meteen, dat de broer en de zusters nog in leven waren, want hun namen stonden er onder. Mciar hoe het zat in Holland, hoe er geleefd werd, John Stelmaker weet het niet. Hij herinnert zich alleen heel levendig, hoe de toestand was in 1914^1918. Toen werd er bijna honger geleden. En toen waren er geen Duitsers, die alles plunderden. Hoe erg moet het dan nu wel niet zijn?

Schier dagelijks denkt hij aan Holland, hoewel hij zorgen genoeg heeft. Want het overgrote deel der mannelijke krachten is aan Canada ontroltken. En toch moet het land bebouwd en de oogst binnengehaald, hoe groter de oogst, hoe liever zelfs. De farmers, met te weinig krachten, helpen elkaar. Vrouwelijke hulp wordt nu niet versmaad. En zij slaan zich er door.

En dan is er de zorg voor John, die voorwerp van dagelijks gebed is. Hij maakt het, blijkens zijn brieven, gelukkig goed, maar hij is nog niet in het gevaar. Het is tot nvi alleen maar lijdelijk afwachten wat er gebeuren gaat en waar de troepen zullen worden ingezet.

Tot — opeens, de brieven blijven uit. In zijn laatste brief schreef John, dat er „iets aan de hand was." Allerlei geruchten gingen in zijn legergroep rond, maar het rechte wist niemand. Zij moesten zich alleen gereed maken. Alles werd voorbereid, ja... waarvoor? Voor de invasie in Europa? Twee volle maanden, die spanning brach ten, waren er verlopen, toen er een brief van John kwam uit... Noord Afrika! Dus daarheen was hij gedirigeerd! (Wordt vervolgd.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen