Uit het Kijkvenster

Het wil er Mj den Waarnemer nog maar niet in, dat er zoo menig boerentehuizing moet afbranden, omdat er door de brand;" wee weinig of niets tot redding kon gs" daan Worden. Over de oorzaken hiervan schrijf ik nu niet; dat moeten de dotps^ bestuurders maar eens nauwkeurig ovev denken. Mij gaat het over het gevaar voor menschenlevens, de groote kapitaalvernieti« ging en ook het verscihrikkelijk lot van he weerlooze vee.

Op één avond vond ik in de courant een drietal branden vermeld, waarbij in het vuur omkwamen: 7 paarden, 11 koeien, 1 schaap, 12 varkens, 2 geiten en veel|pluim=» vee. Het is bekend, dat de boer aan zijn vee gehecht is, er mag op gerekend worden, dat hij geen kans gezien heeft de beesten los te laten. Met dat al blijft het te ht' jammeren, dat het edele vee, dat ons op velerlei wijze nuttig is, een zoo vreeselijken dood moet sterven. Daar mocht in Hen lande toch wel meer aan worden gedacht. Of zou de lust, om een middel uit te vinden om zeer snel vee los te maken, ge" temperd worden door de gedachte dat het „maar" vee is en „toch verzekerd?" Dan zou de schaduwzijde van het verzen» keren wel zeer sterk naar voren komen. De gemeenteraden mogen dan naar verbetering» gen uitzien om den vadsigen mensch uit dezen schuilhoek der onbarmhartigheid te verdrijven.

Versdhillende bladen melden met smaak een opmerking van Ds. N. de Jong over een zandiooper, dien hij op een preek« stoel aantrof. En daar weet hij nu heusch het 36e artikel der Geloofsbel. bij te halen. Immers, vroeger is er een tijd geweest, dat de preek op straffe van boete, maar zekeren tijd duren mocht; vandaar op sommige kansels de zandiooper. En dominé vindt die „praktijk der vaderen"' dan maar niets aanbevelenswaardig. Dus als de men;» sehen zoo roepen om art. 36, mogen zij we oppassen, want de Kerk werd weleer erg overheerscht door den Staat.

Ik zeg daar dit van. Als men den plich van de Overheid vast wil stellen om art. 36 te volvoeren, moet men niet beginnen te verwijzen naar een vroegere periode waarin de overheid de Kerk niet beschermde, maar tyranniseerde. Neen; het gaat er om of dominé het over het beginsel eens is, ja of neen. De uitwerking komt dan vanzelf nader aan de orde. Maar ik geloof, dat dominé N. de Jong van art. 36 niets moet hebben ,

Overigens, ik zou op dien ouderwetschen preekstoel wel eens een trouWe Godsgezant willen hooren preeken over land en kerk. 'k Denk dat hij in 't vuur van zijn spreken den zandiooper wel eens in de handen zou nemen en aan de hoorders toonen. Want als dat voorwerp spreken kon over de ver" nedering die de kerk al is aangedaan Met dat al is het toch verkeerd, om tev wi Ie van machtsmisbiiuk van de zijde der overheid, den band tusschen Kerk en Staat maar door te snijden. Dat is tegen Gods Woord, 't Is een barmliartigheid, die de Kerk van haar eereplaats berooft. De Kerk des Heeren gaat door vele verdrukkingen; wij mogen die niet verzwaren, doch zeker nog minder de Kerk vrijheid opdringen welke haar buiten de i invloedssfeer van de Overheid stelt. En ga al de oude theo=' logen maar na, niet een die er voor pleit Kerk en Staat te scheiden. Zelfs Groen v. Prinsterer hield vast arn vereeniging van Kerk en Staat. Men zie daarover zijn werk Ongeloof en Revolutie

Deze dingen komen 'traks weer in den breede ter sprake. Wa^i op 13 en 14 Fe bruari a.s. zal de Doleantie van 1886 her« dadhr worden in enkele groote bijeenkom« sten in Amsterdam. Verschillende sprekers zullen de Doleantie in haar beteekenis voor de kerk in Nederland belichten. Dat zal me daar oude herinneringen oproepen! Poesiat en Kater, gij mannen, die de zaag droegt om de consistoriedeur te forceeren! Gij, Knijper, die de amechtige groep leidde en aanvuurde! Gij Fabius, die Uw rechts« geleerde kennis in de schaal wierpt, om he recht der plaatselijke Kerk voor den rechter te bepleiten, gesteund door den slagvaar« digen de Savornin Lohman! Doleeren, dat is: smart hebben, bezwaard zijn.

De Hervormde Kerk schorste en zette de ontevredenen af, zij gingen „in dolean« tie,' — in de klacht!

De doleantie van 1886 greep plaats, alsof er geen Hendrik dq Cock' van 1834 v/a geweest, geen afgescheiden Kerk bestona. Dat heeft de vereeniging van 1892 nooit kunnen goed maken. Doleerend zijn, dat was in vroeger jaren een aanduiding, die in de ooren der oudjes van de richting«de Cock niet zoo'n goeden klank had. He volkje, dat een bevindelijke prediking be« geerde, heeft aanvankelijk bij' de doleerenden nog wel gekerkt. Maar later ging het niel meer. Dat, waar ze op zaten te wachten, hoorden zij uil des predikers mond niet. En vandaar vaak de teleurstelling na den Kerk« gang, die zich nog al eens in deze woor« den uitte: hij was weer zoo doleerend.

Met dat al: zij vochten om de vrijheid der gemeente om alleen den Koning der Kerk te gehoorzamen en niet de Hervorm« de Synode met haar reglementenbundel, 't Is een machtige strijd geweest, verloren voor den burgerlijken rechter, maar zedelijk was hij gerechtvaardigd; zij het ook, dat een nieuwe scheur gescheurd wefd. Dat doleeren en het uitzagen van een

Dat doleeren en het uitzagen van een deurpaneel heeft de Gereformeerden lang aan twee scheldnamen blootgesteld. Tot verleden jaar nu was beleediging een klacht« delict. Dat wil zeggen, vervolging voor den rechte;' vond plaats, als de beleedigde een klacht indiende. En dat deden de doleeren« den in hun doleantie, niet. Thans is zulk een aanklacht niet noodig: ambtshalve kan iemand ,die anderen beleedigt, worden ver« volgd. Maar, om tot 1886 terug te keeren, nadat zij het paneel hadden uitgezaagd, diende de zaak voor den rechter. En alzoo was het, dat de doleerenden „uit het dienst« huis uitgeleid werden." De groote Knijper ging voorop. Ja, daar moet ik D.V. no eens een regeltje aan spendeeren.

WAARNEMER.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen