Met Europa op een kruispunt

Aanstaande woensdag worden de Nederlandse kiezers naar de stembus geroepen Op initiatief van een meerderheid van de Tweede Kamer is een referendum uitgeschreven over de 'grondwet voor Europa'. Daarmee wordt vrijwel iedereen geconfronteerd met de vraag wat hij of zij nu vindt van het nieuwe Verdrag over de Europese Unie. Een Verdrag inderdaad, want in feite gaat het nog steeds om een internationaal verdrag en met om een grondwet Om de eenvoudige reden dat er geen Europese staat en geen Europees volk bestaat

Europa's politieke aspiraties

De term 'Grondwet voor Europa' is gekozen enkel om reden van propaganda. Veel burgers zullen een grondwet positief associëren met een solide rechtsorde, een verankering van grondrechten en ingeperkte bevoegdheden voor staatsinstellingen.

Intussen geeft de benaming van grondwef aan wat de eigenlijke ambitie is van de opstellers van het nieuwe Europese verdrag: Europa moet steeds meer op een echte (federatieve) staat gaan lijken Daar hoort bij dat de huidige EU-lidstaten op de langere termijn steeds meer aan zelfstandigheid zullen inboeten en degraderen tot deelstaten. Het is onloochenbaar dat iedere vomn van bescheidenheid en voorzichtigheid de Europese 'grondwetschrijvers' moet worden ontzegdl Wanneer deze Europese grondwet wordt aanvaard, dan is het belangrijkste gevolg dat het politieke zwaartepunt van de deelnemende lidstaten verschuift naar 'Bnjssel en Straatsburg'' Het voortgaande proces van Europese integratie en centralisatie zal dan alleen nog kunnen worden tegengehouden vanuit het machtscentrum zélf En de ervaring tot nu toe leert dat de kans dat dit gebeurt voorlopig vrijwel nihil is

Het kwalijke is nu dat de meerderheid van de leden van de Tweede Kamer - en ook de Nederlandse regering - dit punt niet overduidelijk in de richting van de kiezers overbrengt. Het referendum is klaarblijkelijk georganiseerd met als doel dat een ruime meerderheid "vóór Europa" kiest De ironie is nu dat wanneer op 1 juni een meerderheid onverhoeds instemt met de grondwet voor Europa, het kiezersvolk zélf de wissel heeft omgezet Dan is niet de regering, en evenmin de Tweede Kamer de 'hoofdschuldige' waardoor de Europese Unie verder kan op het ingeslagen spoor van machtsconcentratie. Het volk heeft dan zélf ingestemd met de vorming van een Europese Unie waarin 'Brussel' het primaat heeft en Nederland met de overige lidstaten naar het tweede plan degraderen

'Nee' is geen oorlog

Zeker, er wordt geschermd met 'bestuur dichtbij de burgers' (in euro|argon: subsidiariteit) en met de bepaling dat nationale parlementen aan de bel kunnen trekken en een Europees wetsvoorstel kunnen terugsturen Maar wie de betreffende artikelen in de voorgestelde Europese grondwet goed leest, kan maar één conclusie trekken Brussel beslist, en niet Den Haag, Stockholm of Praag. Zo heeft het recht van een nationaal parlement om een EU-wetsvoorstel terug te sturen geen enkel rechtsgevolg' het staat de Europese wetgever vri| om ermee te doen wat hi| wil. Nationale parlementen kunnen inderdaad aan de bel trekken, maar ze hebben er niets aan zolang ze in 'Brussel' voor een dichte deur komen te staan

De retoriek van minister Donner dat een afwi|zing van de Europese grondwet leidt tot oorlog is volledig misplaatst Want in dat geval zijn nog steeds de huidige Europese Verdragen (van Rome, Maastricht, Amsterdam en Nice) van toepassing Bi| een afwijzing van de voorgestelde grondwet zal opnieuw onderhandeld moeten worden over de herziening van deze verdragen tot een nieuw Europees Verdrag En voor een herziening van de voorgestelde Europese grondwet zi|n allerlei goede argumenten op te sommen

Nadelen voor Nederland

De tekst van de grondwet voor Europa is doortrokken van het brandend verlangen de Europese Unie een rol van betekenis op het wereldtoneel te verschaffen. Daarom moet er bijvoorbeeld een vaste voorzitter wan de Europese Raad (het college waarin de nationale regeringen zijn vertegenwoordigd) komen voor de termijn van 2'/2 par Hierdoor zal het huidige systeem vervallen, waarin de EU-lidstaten om de beurt voor een half jaar het voorzitterschap van de Unie uitoefenen. Een vaste voorzitter verstevigt de rol van de EU op het internationale vlak Maar tegelijk is een vaste EU-voorzitter nadelig voor Nederland en aantrekkelijk voor de grotere EU-lidstaten, met name Frankrijk en Duitsland. Nu reeds gaan de geruchten dat zij Jean-Claude Juncker (premier van Luxemburg) op deze post willen. Alleen al daarom zou een gezond denkende politicus in Nederland legen een vaste EU-voorzitter moeten zijn.

Een tweede argument betreft de voorgestelde komst van een Europese minister van Buitenlandse Zaken. Deze minister zou ervoor moeten zorgen dat het buitenlands beleid van de EU meer vlees op de botten krijgt. In de praktijk blijkt het namelijk erg moeilijk te zijn om alle EU-lidstaten inzake het buitenlands beleid op één lijn te krijgen Dat is ook heel begrijpelijk, gezien de eigen geschiedenis van een land, de geografische ligging en het daarmee samenhangende uiteenlopen van de nationale belangen van de Europese landen. Aan dit feitelijke gegeven verandert de komst van één Europese minister mets! Ook is duideli|k dot de kleinere lidstaten veel minder invloed zullen hebben op deze Europese minister, waardoor hun visie op een internationale kwestie veel minder tof haar recht zal komen. Onbegrijpelijk dat de Nederlandse regering hier zo'n grote voorvechter van lijkt te zijn.

Een derde voorbeeld gaat over de verdeling van de steivmengewichten in de Raad van Ministers (het orgaan waarin de regeringen van de EU-lidstaten zi(n vertegenwoordigd). Positief is dot de nieuwe grondwet het huidige ingewikkelde puntensysteem vervangt, waarbij elk land naar gelang de bevolkingsomvang een stemgewicht kreeg. Negatief is dat het voorstel in de voorgestelde Europese grondwet de grote lidstaten in de kaart speelt Dit vergt enige toelichting. De Europese grondwet stelt dot de Raad van Ministers bij meerderheid van stemmen een besluit kan nemen wanneer 55% van de lidstaten voorstemt. In de huidige EU zijn dat 14 van de 25 lidstaten. Als extra regel geldt dat deze 14 EU-londen tezamen 65% van de EU-bevolking moeten vertegenwoordigen Een snel rekensommetje leert dat de 7 grotere EU-landen slechts 7 van de 18 kleinere lidstaten 'nodig' hebben om een Europees besluit erdoor te dmkken Liefst 11 van de 25 lidstaten worden dan overstemd. Wanneer we de gelijkwaardigheid van de EU-lidstaten in acht nemen, ligt dit aantal veel te hoog. Het zou redelijker zijn dat de regel zou luiden dat ook 65% (oftewel tweederde) van het aantal lidstaten moet instemmen met nieuwe Europese wetgeving.

Hierboven is reeds geconstateerd dat door de EU-grondwet de machtsbalans verschuift van de lidstaten naar de Europese Unie. Voorgaande drie punten tonen dat binnen de EU ook nog eens de macht in onevenredige mate aan de grotere landen zal toevallen. Nu is het een kwestie van realiteit dat grotere landen in de internationale politiek meer invloed en macht hebben. Maar de rechtsorde van de EU raakt uit balans wanneer de interne procedures en besluitvormingsregels de grotere lidstaten structureel bevoorrechten. Dit probleem lijkt bij de huidige EU nog enigszins hanteerbaar. Maar mocht onverhoopt Turkije in de toekomst de status van EU-lidstoat verwerven, dan wordt het hier geschetste probleem wel degelijk manifest. Want dan verkrijgt deze armlastige, kunstmatige staat met een grotendeels islamitische bevolking eenzelfde politiek gewicht als Duitsland thans in de EU heeft. Deze weinig subtiele conclusie heeft niets met bangmakerij uit te staan, maar veeleer met het demonstreren van de mogelijke consequenties van de voorgestelde - en slecht doordachte - Europese Grondwet.

Overwinning van het secularisme

Voor veel christenen vormt de preambule, oftewel het woord vooraf bij de Europese grondwet, het piece de resistance. In de preambule geeft de Europese Unie haar visitekaartje af, waaruit haar identiteit afgelezen kan worden. Nu is het definiëren van de identiteit van Europa een hachelijke zaak. De landen van Europa kennen elk een eigen geschiedenis, een eigen cultuur met een daarbij passende staatsinrichting. Het enige kenmerk van Europa lijkt haar verscheidenheid te zijn. Lijkt, want ondanks alle variatie is er één factor die alle Europese landen delen. Dot is de grote invloed die het Christendom eeuwenlang heeft uitgeoefend, van Finland tot Portugal en van Ierland tot Griekenland. Ook hierin treft ons de verscheidenheid: er is rooms-katholiek, protestants, anglicaans en orthodox christendom in Europa te vinden, terwijl iedere genoemde stroming op haar beurt weer veel onderscheid in zich herbergt De eerbied voor God, Zijn Wet en Evangelie stempelen de Europese cultuur. De moderne Verlichting, met haar ideologieën als het liberalisme, socialisme en communisme, hebben dit niet geheel uitgewist. En gaande door de landschappen van Europa, tref je in welhaast elk dorp en iedere stad een kerktoren aan, onverstoorbaar omhoog priemend naar de hemel, als een vingerwijzing naar de woonplaats van God,

Helaas, in de Europese grondwet ontbreekt zo'n typerende vingerwiizmg.'^ Het christendom is ondergebracht in de vergaarbak van humanistische, culturele en religieuze tradities van Europa. Ogenschijnlijk ontleend aan het motto van de markt; voor elk wat wils. Maar in werkelijkheid heeft hier de godsdienstloze (in juridisch jargon: lai'cistische) staotsvisie von Frankrijk de overhand gekregen. Zulks ondanks verzet vanuit Po- len, Spanje, Portugal, Ierland en Nederland. De Amerikaanse grondwetdeskundige Joseph Weiier noemt de huidige formulering van de preambule terecht een overvi/inning van het secularisme. Welke gelovige christen kan hier nu enthousiast vóór stemmen?

Grondrechten: knellend uniform

In de Europese grondwet is ook een Handvest van Grondrechten opgenomen, een document dat een aantal jaren geleden werd opgesteld. Maar omdat nut en noodzaak van dit Handvest niet werden aangetoond, is het met in de huidige EU-verdragen opgenomen De opstellers van de Europese grondwet zagen hun kans schoon om dit Handvest van de plank te halen en als een welkome versiering toe te voegen aan hun tekst - die toch al bol stond van de retoriek

De opname van dit Handvest van Grondrechten in de Europese Grondwet is aanmatigend en overbodig, want veruit de meeste van de vermelde rechten zi|n al opgenomen in de grondwetten van de lidstaten. Ook staan ze in het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens, dat de EU-lidstaten onderschrijven. Hoewel de meerwaarde afwezig is, staat het Handvest toch in de Grondwet De EU wil maar al te graag ais beschermster van de grondrechten in concurrentie treden met de lidstaten en met het Europees Hof van de Rechten van de Mens (van de Raad van Europa) in Straatsburg De gevolgen hiervan kan niemand op dit moment goed overzien! Zo is het risico niet ondenkbeeldig dat het Hof van Jusititie (van de EU) in Luxemburg op grond van het Handvest in de Grondwet overgaat tot gerechtelijke uitspraken inzake de toepassing van grondrechten Dit kan bijvoorbeeld tot gevolg hebben dat Nederland de Algemene wet gelijke bdiandeling moet aanpassen, zodat christelijke scholen en instellingen geen zgn. 'discriminerend' personeelsbeleid (jegens niet-christenen) meer mogen voeren.

In plaats dat de Europese Unie de verschillen in rechtscultuur tussen de lidstaten respecteert en dat in haar 'grondwet' vastlegt, lijkt zij erop uit te zijn om de burgerrechten te europeani-seren Iedereen moet in het knellende Europese uniform worden geperst. En op 1 |uni mag u van de Nederlandse regering en van de 'ndieve' meerderheid in de Tweede Kamer bi| de stembus uw instemming daarmee betuigen! Hopelijk is het Nederlandse kiezersvolk schrander en wakker genoeg om deze Europese tendens van centralisering en uniformering van meet af aan te keren.

Kiezen op een kruispunt

Met Europa staat u op een kruispunt Welke kant gaan we op2 Naar een grenzenloos Europa dat alsmaar meer landen, ook niet-Europese, binnenhaalt om aanzien op het wereldtoneel te verwerven^ Naar een religieloos Europa, dat zijn christelijke wortels ontkent, om zo een kleurloze identiteit aan te nemen waarin niemand zich thuisvoelt, behalve de consumerende allesgenieter? Naar een Europa dat zich maar wat graag ontfermt over uw burgerrechten en daarmee en passant u uw vrijheid van organisatie en onderwijs ontneemt^

Om goed te kunnen kiezen en de juiste koers te varen, dient men zich bewust te zijn van afkomst en roeping Europa dient derhalve zijn christelijk verleden te erkennen en zich bevvojst te zijn van haar roeping om de lidstaten en hun bevolking te dienen, om zo hun zelfstandigheid en vrijheden te beschermen. De Europese Unie behoort er te zijn ten dienste van haar lidstaten. Waar dit adagium wordt omgekeerd - en de Grondwet heeft er allerlei trekken van - ontspoort de Unie.

1 Zie hiervoor Artikel I 6 van de voorgestelde Europese Grondwet "De Grondwet en het recht dat de instellingen van de Unie bij de uitoeiening van de haar toegedeelde bevoegdheden vaststellen, hebben voorrang boven het recht van de lidstaten "

2 Artikel 1-52, lid 3 (over de dialoog tussen de Europese Unie en kerken en niet-confessionele organisaties) kan met worden beschouwd als een reële tegemoetkoming voor het ontbreken van een verwi|zing naar het |Oods-chnsteli|ke gedachtegoed De gelijkstelling van kerken en met-confessionele organisaties in artikel 1-52 vormt in feite een dubbiele ontkenning van de b>etekenis van het chnstendom voor de Europese cultuur

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen