Dordt zoals je Dordt niet kende

De zekerheid van het geloof ligt, zo zegt Van den Brink terecht, niet in de mens, maar buiten de mens, in het werk van een drie-enig God. Het geloof rust in de verkiezende liefde des Vaders, het offer van Christus en het toepassende werk van de Heilige Geest. Waardevol!

Toch roept de uitwerking ervan opnieuw vragen op. We hoopten dat Van den Brink de zekerheid van het geloof zou verbinden aan het getuigenis van de Heilige Geest. Verzekeren is immers het eigen werk van de Heilige Geest. ‘Dezelve Geest getuigt met onzen geest, dat wij kinderen Gods zijn’ (Rom. 8:16). Dordt noemt de Heilige Geest in dit vijfde hoofdstuk wel 35 keer, Van den Brink noemt het werk van de Heilige Geest opmerkelijk genoeg niet éénmaal. De Geest der aanneming tot kinderen is bij hem de grote Afwezige. Ten diepste legt hij de zekerheid bij een ‘verstandelijke’ redenering over mijn geloof. ‘De stap van geloof naar zekerheid is een redenering, een conclusie, een sluitrede, een argumentatie’ (blz. 202). Zo ‘verstandelijk’ hebben de vaderen deze sluitrede (syllogisme) nooit bedoeld. De Westminster Confessie waarschuwt er zelfs tegen: ‘Deze zekerheid is geen waarschijnlijke zelfverzekering’. Een optelsom leidt tot hoogmoed, Gods Geest werkt ootmoed.

Zowel Dordt als de Westminster Confessie spreken ten behoeve van de zekerheid altijd over het getuigenis van de Heilige Geest. Hoe dat toegaat zeggen beide belijdenissen op tere, eerbiedige wijze. Dordt zegt dat de uitverkorenen de vruchten van de verkiezing ‘in zichzelf met een geestelijke blijdschap en heilige vermaking waarnemen’. De Westminster theologen zeggen hetzelfde met andere woorden. ‘Het hart wordt al voller van vrede en vreugde in de Heilige Geest, liefde en dankbaarheid tot God’ vervuld (Westminster Confessie, par. 18). Bovendien citeert Van den Brink artikel I.12 van de Leerregels over de verzekering uit de vruchten maar ten dele. Het ‘geloof in Christus’ geeft hem de zekerheid, terwijl hij de overige vruchten buiten beschouwing laat (blz. 201). Echter, het geloof in Christus kan niet bestaan zonder de genoemde vruchten (Inst. III.17).

Hiermee komen we tot de eindconclusie over het boek ”Dordt zoals je Dordt niet kende”. Ik heb deze artikelen met verdriet en overtuiging geschreven. Er is een karikatuur gemaakt van de prediking van trouwe knechten. Vissers der mensen worstelen om het behoud van de zielen aan hen toebetrouwd, maar wel in een Bijbelse weg. De woorden die de auteur jegens hen heeft gebezigd, heeft hij niet teruggenomen en dat is laakbaar. ‘Uw woord zij te allen tijde in aangenaamheid, met zout besprengd’ (Kol. 4:6).

Mijn eindoordeel is dat in dit boek Dordt niet is zoals wij Dordt kennen. Ter onderbouwing vat ik de belangrijkste pijnpunten uit de zes hoofdstukken van het boek nog eens samen. Van den Brink spreekt over de vrije wil en zet die niet af tegenover onze knechtelijke wil (art. 1). Dordt zou geen onderscheid maken tussen tijd- en waar geloof (art. 2). Dordt zou zwijgen over in- en uitwendige roeping (art. 3). Dordt zou een nevenschikking hebben tussen persoons- en eigenschappenpredestinatie (art. 3). De algemene of de particuliere verzoening zou geen gevolgen hebben voor de prediking (art. 4). Hij ziet geen verschil met de arminianen over de wedergeboorte (art. 5). De zekerheid van volharding ziet hij als een verstandelijke sluitrede over zijn geloof, waarbij het getuigenis des Geestes ongenoemd blijft (art. 6). Wezenlijke kenmerken van de gereformeerde vroomheid blijven ondertussen buiten beeld, zoals: de mens voor Gods aangezicht, de verbrijzeling van het hart, het bedelaarsgebed, de honger en dorst naar gerechtigheid, het toevluchtnemend geloof, de vreze Gods, het verzekerde geloof door het getuigenis des Geestes. Van den Brink weet toch wel dat de geschriften van Calvijn en de Nadere Reformatie hiervan doortrokken zijn? Ze vormen het gebinte van eeuwenlange prediking na Dordt.

Is er van de discussie over het juiste verstaan van Dordt niets te leren? Jazeker wel: Verdiep jezelf in de bronnen van je belijdenis. ‘Houd aan in het lezen (1 Tim. 4:13).’ Er is zoveel goeds voorhanden. Bereid je in stilte voor op de Catechismusprediking door het lezen van goede uitleggers. Deze middelen zijn de netten waarmee de Heere zondaren tot Zich trekt. Koop je tijd uit. ‘Zie, nu is het de welaangename tijd, zie, nu is het de dag der zaligheid (2 Kor. 6:2).’

slot

1 De doelen van de Dordtse Leerregels

2 Noodzaak, functie en eigenheid van het geloof

3 Uitverkiezing (DL I)

4 De reikwijdte van de verzoening (DL II)

5 Wedergeboorte (DL III/IV)

6 Volharding en zekerheid (DL V)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen