Dordt zoals je Dordt niet kende

Is Christus gestorven voor alle mensen of alleen voor Zijn uitverkorenen? De arminianen zeiden: voor alle mensen (algemene verzoening), de gereformeerden zeiden: alleen voor de uitverkorenen (particuliere verzoening). Welk standpunt neemt dr. G.A. van den Brink in? En heeft dit volgens hem ook gevolgen voor de prediking?

Van den Brink kiest aanvankelijk onomwonden voor de particuliere verzoening. Christus stierf persoonlijk voor al degenen die Hem van de Vader gegeven zijn. Bij de arminianen is Christus’ offer onpersoonlijk gebracht voor alle mensen. Wel verwacht God van de mens een tegenprestatie: geloof!

De Dordtse afgevaardigden vonden de opvatting van Arminius een terugkeer naar de kerk van Rome. Het zou betekenen dat alleen de mensen van goede wil naar de hemel gaan. Christus stierf echter niet voor goeden, maar voor goddelozen. ´Want Christus (…) is te Zijner tijd voor de goddelozen gestorven’ (Rom. 5:6). Tussen beide standpunten is geen brug te slaan.

Het is daarom teleurstellend dat Van den Brink na zijn duidelijke keuze voor de particuliere verzoening toch de mogelijkheid van de algemene verzoening openhoudt. Hij beweert zelfs dat op de Dordtse Synode ‘heel veel afgevaardigden’ voor de algemene verzoening pleitten. ‘Heel veel’, onderbouwt hij verder niet. Er waren inderdaad onder de Engelse afgevaardigden die de algemene verzoeningsleer aanhingen, waaronder John Davenant (1576-1641). William Amesius, raadgever van voorzitter Bogerman, was daarentegen een overtuigd voorstander van de particuliere verzoening. Van den Brink doet het voorkomen alsof de Dordtse Leerregels opzettelijk vaag zijn geformuleerd. Hij schrijft zelfs: ‘De algemene verzoeningsleer (…) krijgt ruimte in de Dordtse Leerregels’ (blz. 127). Of elders: ‘Dordt is geen eenheidsworst’ (blz. 48). Deze voorstelling van zaken is onjuist. De algemene verzoening heeft in de Dordtse Leerregels geen enkele ruimte gekregen. Dordt noemt deze leer een ‘versmading’ van de wijsheid des Vaders. Zij die dit leren, gevoelen ‘verachtelijk’ van de dood van Christus (DL II.1 en 3 VdD).

In aansluiting op deze stellingname beweert Van den Brink ook ‘dat de twee verschillende visies geen invloed hebben op het aanbod van genade’ (blz. 130). Of je nu de algemene verzoening leert of de particuliere verzoening aanhangt, de prediking blijft precies hetzelfde. Een merkwaardige conclusie, die ook niet spoort met zijn eerdere uitleg van de beide verzoeningsopvattingen (blz.120-122).

Elk jaar bespreek ik dit onderwerp met mijn belijdeniscatechisanten en de gevolgen voor de prediking. Ik leg hun twee citaten voor, één uit een algemene verzoeningspreek en één uit een klassiek gereformeerde preek. De catechisanten mogen de verschillen aanwijzen. De algemene verzoeningspreek gaat als volgt: ‘God vraagt om geloof. Jezus werd immers voor jou en mij op Golgotha tot een vloek. Hij is in uw, jouw en mijn plaats aan het kruis gestorven. Christus kocht je vrij. Hij vraagt maar één gehoorzaamheid en dat is geloof!’

De klassiek gereformeerde preek (Wulfert Floor) luidt als volgt: ‘Jezus zegt: Wendt u naar Mij toe. Dat wil zeggen dat wij ons van God hebben afgewend. Wij kiezen iedere dag opnieuw voor de dood. Evenwel zegt God: ‘Zoekt Mij en leeft!’ Is dat niet een bewijs van Zijn goedheid, dat Hij ons afkerige zondaren nog laat nodigen? U moet zich niet inbeelden dat ge op eigen voeten naar Christus gaat. Maar hoe dan? Smeek met de Bruidskerk: ‘Trek mij, wij zullen U nalopen’.

Mijn catechisanten zien direct de verschillen. Als eerste verschil noemen zij steevast dat in de eerste preek het gebed afwezig is. Dat is tegelijk ook mijn verlegenheid met het boek van Van den Brink. Nergens bespreekt hij het gebed en de zielsworsteling om behoud. Er is slechts een gehoorzaamheid: Geloof! De afwezigheid van het gebed zal ongetwijfeld te maken hebben met de gedachte dat de zonde reeds verzoend is op Golgotha of dat wij er als verbondskinderen in mogen delen.

In de gereformeerde opvatting staat de zondaar onverzoend en onmachtig voor God (Inst. III.12). Gezegend als wij onze zonden leren belijden en onze Rechter om genade smeken en Hij Zich in Christus door het geloof over ons ontfermt. We vinden dit patroon in de Bijbel in alle boetpsalmen en gebeden: ‘O God, zijt mij zondaar genadig’ (Luk. 18:13).

Tussen de algemene en de particuliere verzoeningsleer gaapt een diepe geestelijke kloof. Het is onbegrijpelijk dat Van den Brink de beide standpunten zo dicht naar elkaar toetrekt en niet ernstig waarschuwt voor de schadelijke gevolgen van de algemene verzoening voor prediking en pastoraat.

wordt vervolgd

1 De doelen van de Dordtse Leerregels

2 Noodzaak, functie en eigenheid van het geloof

3 Uitverkiezing (DL I)

4 De reikwijdte van de verzoening (DL II)

5 Wedergeboorte (DL III/IV)

6 Volharding en zekerheid (DL V)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen