Pluriforme Kerk

In het laatste deel krijgen we een duidelijke visie op hetgeen Loonstra voorstaat. Is er ooit een weg naar de begeerde eenheid? Hoe kunnen we kerkmuren afbreken? Nu, wat dat laatste betreft: er gaat veel tegen de vlakte, zo denk ik.

Eerst stelt de schrijver ons twee schetsen van de kerk voor. Er is een statische en een meer dynamische invulling van de kerk. De eerstgenoemde is de kerk, zoals wij die allemaal kennen. Loonstra wekt onbedoeld de indruk dat hij ons dan meeneemt naar het museum. Loonstra zelf is de rondleider, met een meewarige, maar ook vriendelijke en begrijpende glimlach. Hij schrijft deze close up ook consequent in de verleden tijd. Ach ja, zo was het…. Ik bedoel dit mijnerzijds ook uiterst vriendelijk en broederlijk: dat moet ook wel tegen een oud lid van je gemeente. De dynamische is meer het beeld dat men hanteert in evangelische gemeenten. Totaal anders. Het onthult ons dat er al veel evangelisch getinte stijlen binnen onze kerken bestaan. Ik zou dit beeld de vrolijke kerk willen noemen. Het is mooi meegenomen dat Loonstra deze schets behoorlijk kritisch beoordeelt. Hij ziet daar duidelijke nadelen. Dat waardeer ik positief.

Maar die eenheid? Ik hoop dat ik in het nu volgende Loonstra recht doe. Hij zou vrede hebben met één centraal geregelde kerk, waarbinnen allerlei vleugels bestaan. Vermoedelijk mag de paus ook meedoen. Want zo’n kerk zou kunnen als we een versmalde en afgeslankte centrale belijdenis zouden kunnen opstellen. Deze belijdenis vindt Bert in de bekende Twaalf Artikelen. Daar komt hij uit. Wie zou hier iets kwaads van kunnen denken? Overal worden deze artikelen elke zondag gelezen. Dus… Met inachtneming van die belijdenis mogen er allerlei verschillen bestaan. En die zijn er natuurlijk genoeg. Maar wel: respecteer elkaar. Zo stelt de schrijver zich deze droomkerk voor. Ik zelf heb wel eens gedacht aan een kerk als administratieve eenheid, maar met diverse van elkaar verschillende geestelijke afdelingen. Geen belijdenis dus. Overigens een ondeugdelijke voorstelling. Loonstra echter verbindt die onderlinge vakken wel allen door een belijdenis. Begrijpelijk, want een kerk heeft een belijdenis nodig.

Het idee is niet nieuw. Ik herinner me levendig dat Prof. Van Genderen bij het vak Symboliek ooit de naam noemde van een Gereformeerd theoloog, die ook dacht aan een afgeslankte belijdenis. Helaas kan ik me de naam alsook de specifieke term hiervoor niet meer herinneren. Van Genderen wees dit uiteraard ten stelligste af. Hij was immers overtuigd Gereformeerd. Jammer dat Loonstra deze hoogleraar niet heeft gekend. Hij en veel meer Gereformeerde theologen hangen in het museum van de schrijver.

Weer dat museum. Ja, want het gaat hier over oude tijden. Tijden waarin Dordrecht, Heidelberg en zelfs Geneve nog niet van zich hadden doen spreken. Dus een kerk zonder het Gereformeerde karakter en zelfs zonder het hervormde stempel. Ik noemde reeds de afbraak van veel kerkmuren.

Kan Rome inderdaad meedoen? Ja, ik vermoed dat de schrijver die kant wel uitdenkt. Nu is dat niet helemaal zo ondenkbaar; ik ken eveneens theologen in de uiterst Gereformeerde vleugel die ook zoiets ervaren. Trouwens, ieder moet dit heimwee kennen. Ook op andere plaatsen namelijk geeft Loonstra blijk van waardering voor allerlei elementen uit de Roomse sfeer. Bezwaren met Rome lijken niet geheel onoverkomelijk. Dit gaat dus heel ver. Maar hoe kan het: ik hoor dat de schrijver veel liefde heeft voor de Chr. Geréformeerde kerken. Wat bindt hem daaraan? Wat Rome betreft: men heeft daar Schrift en Traditie als bronnen. Hij vindt echter dat wij eigenlijk de traditie ook wel behoorlijk meetellen. Deze gedachte is ook sluimerend aanwezig in de brief van zes (doorgaande werk van de Heilige Geest). Loonstra waardeert dus de Gereformeerde belijdenisgeschriften anders dan wij dat gewend zijn. Als de Belijdenis spreekt over kenmerken en wezen van de kerk, klinken deze begrippen te beschouwelijk, te objectiverend (blz.20). Op blz. 124 meldt de schrijver dat hij mensen kent die door de jaar op jaar terugkerende Catechismuspreken dood gepreekt zijn. Ik vraag mij af: Lag dat aan de mensen of aan de Belijdenis? Het komt er dus op neer dat Loonstra de oplossing zoekt in een kerk, zoals die hierboven uit de verf gekomen is.

Ik concludeer dat hier veel wissels omgaan. U begrijpt dat zaken als homoseksualiteit en de positie van de vrouw hier geen rol meer spelen. In een zodanig pluriforme kerk kunnen en mogen zulke verschillen best bestaan.

We moeten ook met elkaar vaststellen dat onze kerken zo nooit bedoeld zijn. Mijn klemtonen liggen echt op het kerkbeeld zoals de Belijdenis dat voorstelt. Loonstra benadrukt terecht dat Jezus de eenheid heeft begeerd. Hij weet ook dat de waarheid hand in hand gaat met deze eenheid. Onze kerken zijn zo niet bedoeld en ook nimmer aangevangen, maar het gaat in de praktijk wel steeds meer die kant uit.

Ik attendeerde al op de brief van zes predikanten. Daarin horen we soortgelijke geluiden. Wie Loonstra leest verbaast zich (niet voor de eerste keer) dat hij deze toch wel verstrekkende woorden enigszins argeloos schrijft. Daarop zullen we ons moeten bezinnen.

Dat gaat ons kerkbegrip onder druk stellen. Temeer daar de groep van zes cs. zelf het woord “scheuring” in de mond nemen.

Eenheid is belangrijk. Er ís ook eenheid, onder allen die de Heere vrezen. Ik geloof ook niet dat verscheidenheid de grootste zonde van de kerk is. Als we echt weer geestelijk op onze plaats komen, dan zullen waarheid en eenheid hand in hand gaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen