Sap trekken uit de stam

Nathanaël, zo heeft de werkgroep zichzelf genoemd. Nathanaël - Gave van God betekent zijn naam - studeerde immers onder de vijgenboom, een van de bomen die symbool staat voor het volk Israël? Dat die werkgroep in Dordrecht-Centrum werd gevormd, was een gevolg van een verzoek van de Deputaten Kerk & Israël in 2017.

Geen hobby

Na afloop van een actief seizoen (2017/2018), besloot de kerkenraad de werkgroep te handhaven, want er moest blijvend aandacht zijn voor de plaats die Israël inneemt in ons geloof. Inmiddels was wel duidelijk: bezig zijn met Israël is geen hobby, het is wezenlijk voor het christelijk geloof. “Bezig zijn met Israël raakt namelijk álles. De manier waarop je de Bijbel leest, de profeten, je gebedsleven, je hele manier van leven, het leven van de heiligmaking, het raakt de zondagse prediking en echt niet alleen op de Israëlzondag…” Dit citaat komt uit het eerste artikel van ‘Nathanaël’ in de Dordtse Kerkbode.

Opdracht Deputaten

In dat eerste artikel werd de toenmalige opdracht van de werkgroep toegelicht: Welke rol spelen ‘Israël en het Joodse volk in de Nadere Reformatie? Die vraag wilden de deputaten Kerk & Israël graag in samenwerking met ‘Dordrecht-Centrum’ beantwoorden door hiermee op allerlei manieren aan de slag te gaan. Het deputaatschap adopteerde Dordrecht-Centrum als het ware, de CGK van Dokkum was hen voorgegaan. De deputaten veronderstelden dat er in deze Dordtse gemeente affiniteit was met de periode van de Nadere Reformatie, met name wat het denken over Israël betreft.

Voor de werkgroep, gevormd door drie broeders en twee zusters uit de gemeente, was het nog wel een uitdaging om activiteiten te organiseren waardoor beide delen van de opdracht uit de verf kwamen. Enig denkwerk leidde bijna automatisch naar dr. M. van Campen (Ede), want wie Nadere Reformatie en Israël zegt, komt al gauw bij hem uit. Hij schreef een lijvige dissertatie over dit onderwerp en houdt er lezingen over. Een van de eerste plannen was daarom het organiseren van vier ‘leeskringavonden’ onder zijn leiding. Van hem is de uitspraak: “Bezig zijn met Israel in het spoor van de oudvaders heeft consequenties voor ons eigen christenzijn. De oudvaders riepen op tot een heilige levenswandel om de Joden tot jaloersheid te verwekken.”

Het bleef niet bij oudvaders

Van elke leeskringavond - ze werden goed bezocht - verscheen een kort geïllustreerd verslag in de Kerkbode, zodat alle gemeenteleden mee konden genieten. Naast deze avonden waren er twee muzikale avonden rondom een thema dat met Israël te maken had: de Kerstavond (Lof zij de God van Israël) en een avond met een gastjeugdkoor en en gastpredikant uit Israël in mei 2018.

Op diverse verenigingen was er aandacht voor het verbond met Israël en de zondagsschool kreeg op Israëlzondag een bezoek waarbij verteld werd over Pesach (Pascha) zoals dit heden ten dage wordt gevierd door Joden. De kinderen genoten, zeker toen ze aan het eind mochten proeven van verschillende gerechten van de seiderschotel.

Over Israëlzondag gesproken: vanaf 2017 wordt ook in Dordrecht-Centrum de eerste zondag van oktober als Israëlzondag gehouden. In de ochtendpreek is er dan speciale aandacht voor Israël en de zondagsschool krijgt een bezoekje van de werkgroep met daarin aandacht voor een van de feesten.

De deputaten Kerk & Israël hadden een opdracht gegeven, maar lieten zich daarna zelf ook niet onbetuigd. Zo werd elke ‘Van Campen-avond’ door een afvaardiging bezocht en in het voorjaar van 2018 was er een excursie naar Joods Amsterdam. Onder leiding van deputaat dr. Bart Wallet werd een wandeling gemaakt langs allerlei bijzondere plaatsen: sporen van Joods leven in Amsterdam.

Samenbindend

Excursies - in oktober 2018 ging een tweede groep - bleken niet alleen interessant, maar ook samenbindend. Dat samenbindende is overigens kenmerkend als je met elkaar het wonder van Israëls bijzondere bestaan en positie ontdekt. Of het nu gaat om samen een synagoge bezoeken, een lezing of workshopavond of een gezamenlijke maaltijd. Doorgaans is de saamhorigheid groot, ook al raakten tijdens de lezingen van dr. Van Campen nu en dan de gemoederen wel eens verhit.

Holocaust, vervanging en chiliasme

Meestal waren er tijdens de ‘Van Campen-avonden” ca. veertig mensen aanwezig, maar aangezien velen niet alle avonden konden of kwamen, lag het aantal ‘lezers’ enkele tientallen hoger. Het overgrote deel kwam uit de eigen gemeente, maar ook naburige gemeenten, zoals de zustergemeente Zuidhoven, waren vertegenwoordigd en zelfs oud-leden kwamen.

Na een oriënterende avond, het schetsen van contouren, bogen ze zich over lectuur van de bekende Wilhelmus á Brakel en daarna - op een heel andere manier - Henricus Groenewegen. De avond over Groenewegen verliep bijzonder boeiend. Via zijn gebed voor Israël en de stelling dat gebed voor Israël de beste dienst is die je dit volk kunt bewijzen, kwam men terecht bij de vervangingsleer en het eenvoudigweg verklaren van de holocaust met de redenering dat ‘de Joden’ dit immers over zichzelf hebben afgeroepen? Het moge duidelijk zijn, dat er een heftige discussie ontstond. Ook het chiliasme bracht heel wat teweeg. Tijdens de vierde avond, die ging over - hoe kan het anders, want hij doet het hekje toe - Theodorus van der Groe, ging het ook weer over het chiliasme. En hoe onvoorstelbaar misschien, enkele keren was een lachsalvo te horen, zoals toen een lid van de mannenvereniging voorzichtig concludeerde dat het spreken over chiliasme eigenlijk heel Bijbels is. “Zeker,” reageerde dr. Van Campen: “Is dat erg dan?” “Nou…,” was de reactie: “op onze mannenvereniging word je bijna gestenigd als je zoiets beweert!”

Joodse Bijbeluitleg

Zoals gezegd leefden de deputaten mee met het reilen en zeilen van de door hen geadopteerde gemeente. Een soort vervolg op de leeskring, maar toch anders, was een avond op 23 mei 2018 met deputaat dr. Bart Wallet, in het dagelijks leven historicus - en inmiddels professor - aan de VU. Deze avond ging over Joodse Bijbeluitleg. Na een pittige lezing mochten de aanwezigen in workshops hiermee aan de slag. Een in diverse opzichten volle avond.

Rapportage en vervolg: blijvende aandacht

Uiteindelijk kon werkgroep Nathanaël een lijvig rapport (digitaal) inleveren bij de kerkenraad en via hen aan het deputaatschap en de synode. Na bespreking in aanwezigheid van verschillende werkgroepleden werd besloten dat werkgroep Nathanaël een doorstart moest maken. Er kwam een nieuwe opdracht, de Nadere Reformatie behoefde in relatie tot Israël niet langer in beeld te komen. Over de ‘evenementen’ die de werkgroep organiseert werd gesteld:

“Belangrijk is dat alle evenementen bijdragen aan de Bijbelse educatie van de (geestelijke) plaats die Israël inneemt. Ze hebben niet tot doel om politieke standpunten toe te lichten of te bediscussiëren. Aan de andere kant behoeft dit onderwerp ook niet gemeden te worden, wanneer het op een logische wijze ter sprake komt.”

Aandacht op allerlei manieren

Geholpen door de werkgroep, gaf de kerkenraad allerlei suggesties voor de uitvoering van zijn opdracht: leeravonden, lezingen, aandacht voor de actualiteit, aandacht voor Messiasbelijdende Joden. En meer specifiek: •

• Aandacht voor Israëlzondag;

• Thema-avonden, bijvoorbeeld over hoe Joden de Thora uitleggen;

• Aandacht voor de Joodse feesten (lezingen - ‘studium generale-achtige’ presentaties);

• Jaarlijks een thema behandelen op de zondagsschool;

• Een Messiasbelijdende Jood uitnodigen (in overleg met Israëlstichtingen); om ons te informeren over de situatie in Israel

• Aftasten bij het CIS welke voor onze gemeente relevante aandachtspunten uitgewerkt kunnen worden;

• Inhaken op artikelen in het blad Verbonden;

• Periodiek een excursie naar bijvoorbeeld een synagoge, tentoonstellingen, etc.;

• Een rabbijn uitnodigen om een door ons aangegeven thema toe te lichten;

• Catechisatieles over het Jodendom;

Kortom, een hele waslijst aan suggesties om aandacht te geven aan onze relatie met Gods volk Israël.

Waarom aandacht voor Israël?

“Maar wat heb ik hier aan voor mijn persoonlijk geloofsleven?” “Waarom zou ik me hiermee bezig houden?” Mensen die zich verdiepen in en verwonderen over de plaats die Israël heeft in Gods Woord en in Zijn Heilsplan, krijgen wel eens de vraag wat je er eigenlijk aan hebt, dat je jezelf hiermee bezig houdt. Niet zelden worden zij gezien als een soort ‘Israëlfanaten’. Predikanten die Israëls eerste plaats in hun preken benoemen, ziet men al gauw als ‘Israëldominees’. Volgens ds. Van Campen zou dat laatste overigens voor elke predikant moeten gelden, want hij acht het wezenlijk: “Als God niet trouw zou zijn aan Israël, waarom dan wel aan mij?! Zijn trouw aan Israël geeft moed voor de toekomst!”

Laat ‘Israël’ niet gezien worden als een hobby, want het is de vraag, zo zei een dominee enige tijd geleden, of je als christen kunt zeggen: ‘Ik heb niks met Israël’. Immers, de Heere Jezus kwam zowel uit Israël als tot Israël, zo legde hij uit. Hij vertegenwoordigt als Messias uit Israël Zijn eigen volk wanneer Hij alle geboden tot het einde toe vervult en volbrengt. Hij is de Verlosser uit Israël en voor Israël. Door Gods ondoorgrondelijke genade mogen ook wij als heidenen door het geloof in Hem zalig worden en een kind van God worden. Daarmee worden we als een wilde loot geënt op de olijfboom van Israël. Het is daarom voor een christen niet vol te houden om ‘niets met Israël te hebben’. Dan snijd je teveel weg uit de identiteit van Jezus. Dan houd je een andere Jezus over dan over Wie de Heilige Schrift spreekt.

Samen ontdekken

“Het is echt een verrijkende ontdekkingstocht om meer te leren over de verbondenheid tussen Israël en Christus (ofwel: Messias) Jezus. Dat hopen we dus samen ook in het nieuwe seizoen - indien mogelijk met velen - te doen.” Dat stond in een van de afleveringen van ‘Nathanaël’ in de Kerkbode toen de werkgroep in 2019 een doorstart maakte. Vol goede moed en enthousiasme werd een excursie georganiseerd naar de enige Dijksynagoge van Nederland in het nabijgelegen Sliedrecht. Een grote groep gemeenteleden genoot op een frisse, maar zonnige herfstdag eind 2019 van een interessante rondleiding. Voorzichtige plannen werden gemaakt voor een meerdaagse reis naar Auschwitz in mei 2021 en de aanmelding daarvoor verliep zodanig, dat al snel gedacht werd over reservelijsten. Toen kwam corona echter en de vele maatregelen als gevolg ervan. Hierdoor vervielen heel veel samenkomsten. En al werd er veel online georganiseerd, Israëlwerkgroep Nathanaël bleef inactief tot het begin van zomer 2021 weer ging kriebelen. De herstart was gauw gemaakt.

Herstart in de zomer van 2021

Een van de eerste activiteiten was het vormgeven aan Israëlzondag, voorafgegaan door een avond over terugkeer van de stammen naar het Beloofde Land. Rondom de documentaire Het Land van Melk & Misgano was er aandacht voor twee stammen die in deze tijd aliya maken: Mannasse (vanuit India) en Dan (vanuit Ethiopië). Verschillende aanwezigen vroegen om een vervolg en daarvoor heeft Dordt-Centrums Israëlwerkgroep zeker ideeën.

Omdat er doorgaans weinig kennis is over Joodse gebruiken en gewoonten wordt in de Kerkbode met regelmaat een aflevering van de rubriek Tekens van Geloof vanuit Israël Actueel opgenomen, met toestemming van de auteur. De Israëlzondag werd vormgegeven in de prediking door een gastpredikant en de zondagsschool werd geïnformeerd over het Loofhuttenfeest. In diezelfde week werd op vrijdagavond aan de jongeren van 12-15 jaar verteld over de sabbat, maar niet alleen verteld, er werd ook geproefd van de challe, het zoete sabbatsbrood. En aan het eind van de avond waren er geen snacks maar broodjes falaffel, die naar meer smaakten en niet alleen voor de jongeren!

Het moge duidelijk zijn, dat we proberen in de gemeente van Dordrecht-Centrum op vele manieren aandacht te hebben voor Israël. Waarom? Om zo sap te trekken uit de stam, de edele olijfboom, waarop wij als gelovigen uit de volken, als wilde takken zijn geënt en om zo steeds meer te leren over de God van Israël.

Tanneke Diepenbroek-Walhout

Lid Israëlwerkgroep Nathanaël Dordrecht-Centrum.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen