Het hele gezin ging mee op de vangst

Tot in het begin van deze eeuw waren onze grote rivieren nog rijk aan verschillende soorten vis. Grote hoeveelheden zalm, steur, elft, fint en houting trokken honderden kilometers landinwaarts om paaigronden te zoeken voor de voortplanting. De vangst van deze trekkende vis vormde de broodwinning voor de Heerewaardense vissers. Deze vissoorten vertonen zich al tientallen jaren niet meer in de rivieren. Werden in 1885 rond Heerewaarden 104.000 stuks zalm gevangen, in 1952 bedroeg de vangst nog slechts één exemplaar.

Volgens W. Rooijens van het milieucentrum was het verdwijnen van deze soorten geen kwestie van riviervervuiling alleen. Door de aanleg van dijken, stuwen, dammen en andere waterwerken is de paaiplaats van bij voorbeeld de zalm door deze vissoort niet meer te bereiken. Een zalm paait op de plaats waar hij is geboren. Uit de Poolse rivier de Weichsel werden 100.000 jonge zalmen uitgepoot in de Rijn in Duitsland. De vissen trokken echter eendrachtig terug naar hun geboortegrond.

Milieucentrum

Exposities over riviervisserij vormden het begin van het milieucentrum De Grote Rivieren. Deze tentoonstellingen trokken veel belangstelling en het idee ontstond om een permanente expositie met een eigen onderkomen op te zetten. De belangstelling voor het milieu groeide en na enige tijd kon de stichting een bezoekerscentrum openen aan de Langestraat in Heerewaarden.

Veel gereedschap is hier ondergebracht. Er is aandacht voor het ontstaan van de rivieren en de functies ervan. Een groot aquarium, gevuld met 5000 liter water, toont de vissen die onze rivieren ooit bevolkten. In een aparte ruimte worden films en dia's vertoond over de visserij. Voormalige Heerèwaardense vissers zijn regelmatig aanwezig om bezoekers te vertellen over de tijd toen zij er op uit trokken voor de vangst.

In vitrines zijn onder andere een geprepareerde zalm en steur te zien. Het vlees van een steur is bepaald onsmakelijk, maar de kuit van het vrouwtje, kaviaar, staat bekend als een fijne, zij het dure lekkernij. Een steur kan drie a vier meter lang zijn en honderd kilo wegen. Het is beHEEREWAARDEN kend dat deze vis wel honderd jaar kan worden. In Rusland wordt nog wel steur gevangen. Wonderlijk is dat deze vis aas niet door zijn bek opneemt, maar door een 'gat' onder de keel.

Lesbrief

Veel scholen brengen een bezoek aan het milieucentrum, dat ook lesbrieven beschikbaar stelt. Het milieucentrum beschikt over microscopen waaronder bij voorbeeld een druppel slootwater geanalyseerd kan worden. Zelfs zijn er stripverhalen gemaakt om de jeugd milieubewust te maken.

Een computer geeft de waterstanden en de kwaliteit van het water aan van alle rivieren in ons land. Deze gegevens zijn steeds actueel en kunnen door de bezoekers van het centrum worden opgevraagd. Panelen met foto's laten onder meer watervervuiling door olie ziep. Volgens Rooijens kan elke liter olie een miljoen liter water vervuilen.

Leuk is de nagemaakte schutsluis van St. Andries. Er zijn overblijfselen te zien van de oeros en beenderen en kiezen van de mammoet. Beide beesten leefden in vroeger tijden ook in de Bommelerwaard.

Schokker

Het bezoekerscentrum ligt in een 5500 vierkante meter grote wandeltuin, waarin de Twee Rivierentoren is gebouwd. Deze toren, die gebouwd is door scholieren van de lts van Zaltbommel, biedt uitzicht op de Maas en de Waal. Prachtige paden in de wandeltuin zijn aangelegd van recyclingmateralen, zoals stukjes baksteen en beton.

Rooijens wijst op de pas aangelegde biologische vijver. In deze wandeltuin ligt ook de laatste schokker van Heerewaarden. Met deze authentieke ijzeren vissersboot,- vijftien meter lang, werd nog in de jaren zeventig op de Maas op paling gevist. Omstreeks de eeuwwisseling verschenen deze ijzeren schokkers op de rivieren en trokken de Heerèwaardense vissers de Rijn op tot diep in Duitsland. Op plaatsen waar de scheepvaart het toeliet, werd dag en nacht gevist. Soms ging het hele gezin mee op de vangst. Bekend is dat gedurende de periode 1920-1940 ongeveer 75 procent van de vissers hun inkomsten uit de palingvisserij genoot. In dit verband toont Rooijens twee weckpotten met ingemaakte snoek en paling uit 1940. Deze geconserveerde vis staat in de provisiekast van de schokker. Het ligt in de bedoeling dat de geheel opgetuigde schokker een opknapbeurt krijgt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen