Catechismus als trekker

‘H et zal anders zijn dan dertien jaar geleden. Ik heb geleerd om de vragen van het leven van alledag dicht bij de tekst te brengen. Mijn preken zijn meer dan alleen bijbelstudie of tekstverklaring, hoor ik vaak. Inderdaad probeer ik te kijken naar wat er precies staat, maar ook naar waar het nú op slaat. Wat zijn de vragen waar we vandaag tegenaan lopen? Ik wil graag dat ook iemand van buiten de kerk begrijpt wat ik zeg. Dat vraagt om veel verheldering in een preek. Ik zoek naar momenten waarin de boodschap haaks op ons leven staat; de bijbelse waarheid is weerbarstig en streelt ons niet.

Meer dan vroeger gaat het er ook om veel geloofskennis door te geven. Ik ben van plan om een bijbelboek te pakken en door te preken. Een gemeente die vacant is zwalkt vaak door de Bijbel. De leerdienst wil ik weer introduceren. Verder heb ik een website gelanceerd, in de hoop dat mensen contact zoeken. Ook wijkbewoners; onze kerk staat in een Vogelaarwijk.’

Welke ontwikkeling hebt u in uw IZBjaren gewaardeerd?

‘Ik heb zien gebeuren dat de IZB een professionele organisatie is geworden. We hebben de zaakjes goed op orde, dat dwingt bij anderen respect af. We zijn ook duidelijker bij de eigen doelstelling terechtgekomen. De missionaire agenda was vijftien jaar geleden meer omfloerst; diaconaat was de ingang voor missionair werk. Gaandeweg zijn we het Evangelie rechtstreeks gaan uitleggen: wie is Jezus Christus, wat betekent het kruis, wat is opstanding? Alom werd gedacht dat secularisatie religie overbodig zou maken, maar tot ieders verbazing blijkt dat helemaal niet het geval te zijn. Religie staat weer op de kaart. Dat betekent nog niet dat mensen behouden worden, wel dat het gesprek mogelijk is.’

Wat heeft u gefrustreerd?

‘Het geestelijk gehalte van gemeenten is een lastig punt. Het is moeilijk om daar wat over te zeggen. Het feit dat wij met Areopagus iets zijn gaan doen rond de prediking, geeft aan dat er voor veel predikanten een zoektocht gaande is. Op dit punt is nog veel te verbeteren. Waarin komt dat gereformeerde nu echt naar voren? Is het niet meer een bepaalde cultuur dan een levende relatie met God geworden? We laten in onze traditie veel dingen liggen, die we opnieuw vorm moeten geven, als een antwoord op de tijd waarin wij leven. Met het handhaven van de status quo kiezen we voor een veilige positie, maar doen we geen recht aan het semper reformanda van de Reformatie: de kerk die gereformeerd is, moet steeds weer ge-reformeerd worden.

Hoe waardeert u de nieuwe samenwerking tussen IZB en Protestantse Kerk?

‘Vorige week is een verklaring ondertekend waarin staat dat de Protestantse Kerk en de IZB de komende drie jaar nauwer gaan samenwerken. Zending in Nederland is niet alleen een taak voor de IZB, maar voor de hele kerk. Voor acht jaar is voor dit doel geld vrijgemaakt. We gaan met elkaar samenwerken, maar wel op onze eigen manier. De IZB heft zich niet op, wel stellen we onze expertise beschikbaar aan anderen. Kerkbreed is duidelijk dat er iets moet gebeuren.’

Ds. D.Ph.C. Looijen werd geboren op 16 januari 1952 en gedoopt in de gereformeerde gemeente te Zeist. Hij studeerde theologie te Utrecht en werd op 1 januari 1980 bevestigd als hervormd predikant te Kinderdijk. In 1984 vertrok hij naar de gemeente van Wierden. In 1988 werd ds. Looijen toerustingspredikant voor de GZB en de IZB. In 1993 nam hij een beroep aan van de hervormde gemeente te Oostwold (Gr). Sinds 1996 is hij predikant-directeur van de IZB.

Jaarlijks vertrekken er ongeveer 60.000 leden. Wat gaat er mis in de Protestantse Kerk?

‘Het is misschien te gemakkelijk gezegd dat dat het gevolg van de secularisatie is. Feit is dat kerken en groeperingen die zich gesloten houden er massaal uitzien. In Barneveld staan twee nieuwe megakerken met op zondag verkeersregelaars op straat. Een gesloten cultuur houdt zich lang in stand, als een satelliet te midden van de cultuur.

De ontzuiling gaat ons ook treffen, we merken dat wij nu aan de beurt zijn. Op zondagavond zitten veel minder mensen in de kerk dan vijf jaar geleden. Dat heeft ook met het sociale klimaat te maken: even een beetje rust op zondag, een keer is

genoeg, er zijn andere dingen te doen. De zondag wordt niet meer beheerst door de kerkgang. Verminderde betrokkenheid kan op den duur tot leegloop leiden. Ik denk dat die afname doorgaat, al zal er

een soort kerngemeente blijven bestaan. Van de teruggang zullen we de komende jaren nog veel zien. Mensen hebben het idee dat ze het allemaal wel gehoord hebben en wel weten. Even zijn ze nog evangelisch en dan vertrekken ze alsnog. Het enige wat nog staat is de gesloten zuil.’

De orthodoxie heeft de toekomst, zegt de remonstrantse theoloog E.P. Meijering. ‘Daar leven wij ook een beetje van. Prof.dr. H. Berkhof zei al dat de Gereformeerde Bond bestaat dankzij de Gereformeerde Gemeenten. En inderdaad, waar een goede theologie verwoord wordt, waar mensen weten waar het om gaat, daar is toekomst. Mensen blijven daar om vragen. Toen ik in de provincie Groningen stond en de catechismus weer ging preken, werd de kerk weer voller. Als je gewoon uitlegt wat het christelijke geloof is, dan komen mensen.’

Volgens HGJB-directeur Harmen van Wijnen weten hervormd-gereformeerde jongeren over tien jaar niet meer wat gereformeerd is. Dat klinkt minder veelbelovend.

‘Ik vrees hetzelfde en ik zie het ook in de gemeente. De vorm zegt jongeren niets. ‘We zijn van de kerk’, zeggen ze, ‘het is hier fijn, er worden goede verhalen gehouden.’ Ze horen wel waar het over gaat en of er iets van God en van henzelf in terugkeert. En dat ís eigenlijk gereformeerd. Het is alleen niet meer verbonden met de gereformeerde traditie, met haar opvatting over het ambt, visie op de sacramenten, op de kerk, de openbaring van God, het verbond. Dat zijn niet de tools waar jongeren gebruik van maken. Het gevoel speelt bij hen

een veel grotere rol dan de openbaring.

Dat het Woord van de andere kant komt en me bij de lurven grijpt, dat is een ander verhaal dan een prettig gevoel.’

Hoe rijmt dit ‘van

de andere kant komen’ met de ‘andere Bijbel’ waarover u het laatst in IZB-blad Tijding had? U pleitte voor vrijheid rondom homoseksualiteit en schepping en evolutie.

‘De vraag is waaraan je je onderwerpt: aan de letter of aan de betekenis van het Woord? Zelfs dan is het de vraag wat je leest. Ons lezen is erg cultuurbepaald, we hebben allemaal een bril op. We moeten de Bijbel niet reduceren tot een journalistiek verslag van de werkelijkheid, maar met de vragen van vandaag in het achterhoofd opnieuw leren lezen wat er staat en zoeken hoe we in deze tijd verder komen in het gesprek met anderen. Ik kan niet anders dan heel kritisch opnieuw lezen, ook rond evolutie en schepping. De Bijbel valt niet om als we een paar dingen anders lezen. Er is een grens; als kruis en opstanding verdwijnen, dan is het gebeurd.’

Tineke van der Waal

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen