Op zee met M-fregat Hr. Ms. Karel Doorman

Het vaarprogramma van de Karel Doorman meldt voor vandaag een tocht van thuishaven Den Helder naar Scheveningen. De windkracht komt niet boven de 5 uit. Meevarende landrotten kunnen opgelucht ademhalen. Want je zult maar een uurtje of vier over de reling moeten hangen.
De twee Werkspoor Dieselmotoren brommen tevreden. Ze kunnen op volle toeren zorgen voor een maximale snelheid van 21 knopen per uur. Maar als het moet kan de commandant van de Karel Doorman er twee Rolls Royce-gasturbines bij halen. Als deze vliegtuigmotoren op volle snelheid draaien, sleuren ze het schip met een snelheid van maar liefst 30 knopen (ofwel 55 kilometer per uur) door het water. Een knappe matroos die zich dan nog op het helikopterdek staande houdt.
Vrijwel alle grote schepen van de marine hebben een helikopter aan boord. De oude beestjes van het type WestlandLynx kunnen met hun dippingsonar, een sensor die men in het water kan laten zakken, onderzeeboten opsporen. Als bewapening dragen de helis doelzoekende torpedos. Binnen enkele jaren worden de 20 Lynxhelikopters van de marine vervangen door een hypermodern type, de NH90.

Regels
Op weg naar de commandocentrale van de Karel Doorman is enige lenigheid absoluut een vereiste. Smalle trappetjes, nauwe gangetjes. Aan boord van een marineschip gelden ook verkeersregels. Aan stuurboordzijde (rechts) loopt iedereen naar voren en naar boven, aan bakboordzijde naar achteren en naar beneden. Het naar voren gaande verkeer heeft voorrang, evenals de bemanningsleden.
Aan boord zijn dik 150 bemanningsleden, mannen en vrouwen. De 38jarige Freek Pols uit Alkmaar is een van hen. Hij is hoofd van de wapentechnische dienst en heeft de rang van luitenantterzee der eerste klasse, vergelijkbaar met majoor bij de landmacht. Pols draagt met zijn team de verantwoordelijkheid voor alle wapensystemen aan boord van de Karel Doorman.
Pols laat graag zijn schip zien. De machinekamer, de keuken, de verblijven, de brug en de licht verduisterde commandocentrale. „Zeg maar het hart van het schip. Van hieruit wordt het gevecht gevoerd en het schip gevaren, aldus Pols. Hij draait diensten van vijf uur op, zeven uur af. In de vrije tijd zit Pols in zijn hut, in het verblijf voor de officieren of aan dek. „Als het goed weer is en het schip vaart niet te hard en maakt niet te veel vreemde bewegingen, dan kun je daar prima zitten.

Wapenschild
De Mfregatten van de Koninklijke Marine zijn vernoemd naar zeehelden: Karel Doorman (F 827), Van Speijk (F 828), Willem van der Zaan (F 829), Tjerk Hiddes (F 830), Van Amstel (F 831), Abraham van der Hulst (F 832), Van Nes (F 833) en Van Galen (F 834). Alle fregatten werden begin jaren negentig gebouwd bij de Koninklijke Schelde Groep in Vlissingen. Omdat de Karel Doorman het eerste schip in de serie was, in dienst gesteld op 31 mei 1991, noemt de marine dit de Karel Doormanklasse. De schepen hebben een lengte van 122 meter en een breedte van 14 meter. De diepgang is ongeveer 6 meter, terwijl de waterverplaatsing 3300 ton bedraagt.
Op de voorzijde van de brug hangt het wapenschild van Hr. Ms. Karel Doorman. Er is in zilver een krijgsman in Romeinse wapenuitrusting te zien, met in zijn linkerhand een schild. In zijn rechterhand heeft hij een bruine doorntak. Oorspronkelijk luidde de embleemspreuk: „Ik val aan, volg mij. De heroïsche woorden zouden door de echte Karel Doorman tijdens de slag in de Javazee zijn uitgesproken. Dit bleek echter historisch onjuist. In de verwarring die tijdens de zeeslag ontstond, liet hij het vlaggensein Follow me hijsen. Daarom werd de spreuk later veranderd in: „Follow me. De Koninklijke Marine had eerder twee schepen in dienst die ook de naam Karel Doorman droegen.
Vlak voor de haven van Scheveningen komt een P3C Orion van de Marineluchtvaartdienst over. De Orion is een verkenningstoestel voor grote afstanden en heeft het Marinevliegkamp Valkenburg, tussen Katwijk en Leiden, als thuisbasis. De marine heeft tien Orions in dienst. Permanent is er een Nederlandse Orion gestationeerd op de NAVObasis Kevlavik op IJsland, terwijl er drie Orions op Curaçao staan.

Schoten
Het fregat is geschikt voor diverse taken. Voor de bestrijding van onderzeeboten is het schip uitgerust met twee sonarinstallaties. Ook kan de Lynxhelikopter hiervoor uitrukken. Zowel het schip als de helikopter heeft de beschikking over torpedos om onderzeeboten aan te vallen.
Om andere schepen aan te pakken heeft de Doorman het Oto Melarasnelvuurkanon in huis. Dit robuuste stuk wapentuig, dat bijna voorop het schip staat, kan 76-mm-projectielen afvuren. Voor doelen op grotere afstanden wordt het Harpoongeleide wapensysteem gebruikt.
Wordt het fregat vanuit de lucht aangevallen, dan moet de Goalkeeper voor redding zorgen. Dit snelvuurkanon met eigen radar kan luchtdoelen op zeer korte afstand uitschakelen. Het kanon lost 4200 schoten per minuut. „En hij doet het altijd, beweert Pols. De Goalkeeper is een Nederlandse vinding, die ook op tal van buitenlandse marineschepen is toegepast.
Richard Wesemann pleegt onderhoud aan de Goalkeeper. De korporaal (28) is van het type stoere zeebonk, inclusief gouden oorbellen. Hij vaart al acht jaar bij de marine, waarvan 3,5 jaar op de Karel Doorman. Hij heeft het „bere naar t zin aan boord. Hoewel het leven bij de marine „veel varen is voor betrekkelijk weinig geld, zou Richard niet aan de wal willen werken. „Een tocht naar de Middellandse Zee van dik twee maanden, das toch prachtig. Je kunt veel van de wereld zien. Bij de NS klagen ze over het rondje om de kerk, maar wij maken een rondje om de wereld.
Het is niet het streven van Wesemann om „zo hoog mogelijk te eindigen. Hij zegt: „Zolang ik het naar mijn zin heb en leuk bezig ben, vind ik het prima. De sociale voorzieningen bij de marine zijn prima. Zijn vrouw ontmoette hij aan boord van de Karel Doorman. Drie jaar voeren ze samen over de wereldzeeën. „Geen probleem. Aan boord zit je niet aan elkaar, dat is de regel. In de havens die je aandoet, zijn leuke hotels genoeg.
Zij verliet de marine, is momenteel zwanger, begin december komt de baby. Een heuse marinebaby. Richard glimt van oor tot oor als hij erover vertelt. Ook als hij vader is, blijft Wesemann varen. „Mijn vrouwtje weet niet beter, mijn kind weet straks ook niet beter. Als het een jongetje wordt, gaat hij dan Karel heten? De korporaal schiet in de lach. „Daar hebben we nog niet over nagedacht.

Vlootdagen
Veel mensen merken weinig van het werk van de Koninklijke Marine, omdat haar werkterrein, de zee, nu eenmaal ver weg is. Daarom zet de marine een keer per jaar de poorten letterlijk open om het publiek een kijkje te geven in de keuken. In Den Helder, de thuishaven van de marine, worden dit jaar op vrijdag 13 en zaterdag 14 juli de Nationale Vlootdagen gehouden. Veel Nederlandse en buitenlandse marineschepen, waaronder een echte onderzeeër, zijn geopend voor bezoek. Er zijn twee keer per dag demonstraties van Lynxhelikopters, Orionvliegtuigen, landingsvaartuigen van het Korps Mariniers en amfibische acties. Ook is er een heus bivak van de mariniers die onlangs terugkwamen uit Ethiopië en Eritrea. Het terrein van de Nieuwe Haven is op beide dagen van 9 tot 17 uur voor iedereen gratis toegankelijk. Dat het druk wordt is zeker. Vorig jaar bezochten meer dan 200.000 mensen de Vlootdagen. Aangeraden wordt om met de trein te komen. Wie met de auto gaat, wordt bij binnenkomst in Den Helder naar een parkeerterrein geleid. Gratis pendelbussen rijden naar het haventerrein.

Blauwe taal
Bij de marine spreken ze aan boord van de schepen en aan de wal een geheel eigen taaltje. Enkele voorbeelden van het jargon.
Achterzeiler: iemand die het vertrek van zijn schip misloopt
Bak: dek op het voorschip (voor het kanon)
Blauwe hap: Indonesisch eten
Gouden Bal: verblijf van de onderofficieren
Kajuit: verblijf van de commandant
Manschappen: militairen die geen rang bekleden
Oud Wijf: verkeerd gelegde knoop
Poeroet: chocolademelk
Vastwerken: tijdstip waarop de dagelijkse werkzaamheden eindigen
Walegang: gang tussen de hutten en verblijven

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen